Morgunblaðið - 01.11.1981, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. NÓVEMBER 1981
vígbúnaðarkapphlaups?
17
Eftir hina sögu-
frægu ferö Kol-
umbíu. Geimskutl-
an skömmu eftir
lendingu í Kali-
forníu.
til tilrauna. í þessum ferðum
verða einungis geimfarar Penta-
gon; mikil leynd hvílir yfir þessum
áætlunum. Varnarmálaráðuneytið
bandaríska hefur sagt, að engar
áætlanir séu uppi um skemmdar-
verk á sovéskum njósnahnöttum,
en það hlýtur að vera Sovét-
mönnum áhyggjuefni, að það verð-
ur tiltölulega auðvelt fyrir Banda-
ríkin að eyðileggja sovéska gervi-
hnetti.
Varnarmálaráðuneytið banda-
ríska hyggst verja 5,8 milljörðum
dollara til geimferða þegar á
næsta ári samanborið við 5,6
milljarða NASA. Og þá eru ekki
taldir með um 3 milljarðar, sem
eru í sérstökum leynisjóðum.
„Áhugi okkar á geimnum er engin
ný bóla. Við höfum um 23 ára
skeið sent menn og gervihnetti á
braut umhverfis jörðu,“ segir Ted
Tilma, talsmaður bandaríska
flughersins. Hundruð njósna-
hnatta eru þegar á braut umhverf-
is jörðu. Ljóst er, að nú verður
hægt að koma njósnahnöttum á
braut umhverfis jörðu með mun
meiri nákvæmni en hingað til og
jafnframt mun fullkomnari tækj-
um. Þá er ekki minna um vert, að
geimfarar verða reglulega á braut
umhverfis jörðu.
Bandaríkin hafa áðdr óþekkta
möguleika til að ná forskoti á Sov-
étríkin og möguleikarnir virðast
nánast óþrjótandi og þá ekki síst
til að fylgjast með brambolti
Rússa. Þegar er í undirbúningi
áætlun, sem nefnd hefur verið
„Teal Ruby“, en hún felst í því, að
senda tæki á braut umhverfis
jörðu, sem með infra-rauðum
geislum getur fundið og staðsett
kjarnorkuvopn Sovétmanna. Þá
skapast möguleiki á að senda eyð-
ingarhnetti á braut; gervihnetti,
sem leita uppi sovéska njósna-
hnetti og springa við hlið þeirra
og eyða þeim þannig.
En hvað sem öllu tali líður um
hernaðarbrambolt í geimnum, þá
er nokkuð ljóst að geimferjan sjálf
verður aldrei líkleg til stórafreka
á því sviði. Til þess er hún of auð-
velt skotmark og svifasein. Með
henni verður hins vegar auðvelt að
koma vítisvélum á braut umhverf-
is jörðu.
Geimferjan von
lýðræðis
En hvað sem ótta líður, þá binda
margir vonir sínar við, að geim-
ferjan verði sterkur bandamaður
lýðræðis í heiminum. Það er kunn-
ara en frá þurfi að segja, að ein-
ræði þrífst á vanþekkingu. Ein-
ræðisherrar allra landa styðjast
við þessa meginstaðreynd og
halda fjölmiðlum í heljargreipum,
þannig að sannleikurinn nái ekki
til fjöldans. Aðeins fréttir sem eru
þeim þóknanlegar, birtast al-
menningi.
Víst er, að geimferjan mun auð-
velda fjarskiptamiðlun um alla
heimsbyggð. Með gervihnöttum,
sem komið verður á braut um-
hverfis jörðu á mun ódýrari hátt
en hingað til, verður tiltölulega
auðvelt að senda sjónvarpsgeisla
um alla heimsbyggð og erfiðara
verður fyrir einræðisherra að
bægja frá utanaðkomandi áhrif-
um; sannleikanum frá þegnum
sínum. Fólk getur þegar stillt við-
tæki sín inn á erlendar útvarps-
stöðvar en lifandi myndir ættu að
verða mun áhrifaríkari.
Munið að varahlutaþjónusta okkar er í sérflokki. Það var
staðfest í könnun Verðlagsstofnunar.
Verð ca. kr.
74.800.-
Biíreiðar & Landbúnaðarvélar hi.
Sudurlandsbraul 14 - llr>kjasik - Simi IHIIKKI
LADA KðO CANADA