Morgunblaðið - 27.05.1984, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. MAÍ 1984
7
HUGVEKJA
eftir séra
Guömund óskar Ólafsson
5. sunnudagur eftir páska.
Það stendur skrifað hjá
kirkjustjórninni og á það
minnt í dag að nú sé almennur
bænadagur. Það verður hins-
vegar að segjast eins og er að
allsendis er óvíst að almenn-
ingur hafi það skráð í sál og
sinni að bæna sé þörf í dag
umfram aðra tíma. Og víst er
dagurinn tæpast valinn með
það í huga og gefið nafn sem
slíkum, heldur fremur til að
minna á að „bænin má aldrei
bresta þig“. En nú má líka
vera að þó að fundið sé til
bænaþarfar að þá reynist
stundum dálítið erfitt að hafa
sig til slíks. Steinn Steinarr
kvað:
„Ég reyndi að syngja
en rödd mín var stird og hás
eins og ryðgað járn
væri sorfið með ónýtri þjöl.“
eins að segja Guði frá því sem
er að gerast í sköpunarverki
hans? Gerir þá nokkuð til þó
að slíkar frásagnir berist hon-
um með sarghljóði eða séu al-
veg látnar vera? Það er best að
segja það strax að svona við-
horf er ekki kristið. Bænin er
ekki upplýsingamiðlun, eða
einskonar mötun fyrir tölvu-
guð að vinna úr, hún er öllu
fremur lýsing, meðvituð eða
ómeðvituð, á því, sem við er-
um, já, við „gefum okkur upp“
ef svo má segja í bæn og í
rauninni er allt líf okkar bæn
á vissan hátt, óskir, vonir og
þrár, slíkt segir til, hver við
erum og hvað við viljum með
líf okkar allt. Spurningin er
aftur á móti hvort slíkar bænir
berast að og beinast til Guðs
eða út í tómið einbert. í bók
einni, sem ber nafnið „Skýrsla
er ekki algerlega lömuð og
blind þá getum við kannski
samt aagt eins og Ghanabúinn
sem eitt sinn mælti í bundnu
máli: „Núna í hræðilegri ang-
ist/yfir að missa fjórtán pund
á mánuði — þá hrópa ég til þín
Drottinn — Og þú Herra verð-
ur ekki móðgaður — þó að ég
hafi ekki beðið eða ákallað þig
vikum saman — þú munt
heyra engu að síður."
Já, Drottinn þekkir veikleik-
ana alla, einnig sarghljóðið í
bænum okkar og hver skyldi
fremur þurfa bæna við en sá
sem bágt á með að biðja
þeirra. Þar er þörfin stærst, að
stíflur bresti að hjartað megi
nærast við þá lifandi lind, sem
barninu smáu eða stóru lærist
að til er, þegar hömlurnar
hverfa, sem halda Guði úti.
Biskup íslands hefur óskað
Bænadagu r
Skyldi ekki einhver kannast
við það, að hinar meðvituðu
bænir voru stundum þannig,
eins og hálfgerð sarghljóð,
fremur en tónninn tær. Máski
var það efinn, sem spillti
hljómnum, eða vonbrigði með
uppfylling bænar, kannski
þreyta, eða bara hrein og skær
leti. Sumum eru allir dagar
bænadagar, það er ekki
áhorfsmál, öðrum eru færri
gefnir og þá helst þegar eitt-
hvað kemur upp á, sem kallar
á tafarlausa hjálp, þarna mitt
á milli eru svo þeir, sem biðja
af og til og kannski nokkuð
reglulega og að síðustu eru svo
býsna margir, sem vitandi vits
fara aldrei með slikt mál og
telja Guð, ef hann er þá viður-
kenndur, vita hvað í manns-
barmi býr, án þess að honum
sé sagt frá því.
Nú gæti ég haft uppi fullyrð-
ingar eins og til að mynda
þessa, sem orðuð var fyrir
löngu: „Kristin manneskja á
hnjánum, sér víðar en heim-
spekingur á tánum.“ Einnig er
það allra hluta hægast að
vitna í hversu mörgum hefur
bænin þótt vera sér mikils
virði, svo sem Marteini Lúther:
„Bænin er hið mikilvægasta í
lífi mínu, ef að ég vanrækti
hana einn dag, þá mundi ég
glata miklu af loga trúarinn-
ar.“ En í rauninni segja allar
þvílíkar yfirlýsingar harla
fátt, utan að gefa nokkra lýs-
ingu á þeim er greindu frá.
Bænin var þeim eitt, mér er
hún annað, því að ég er frá-
brugðinn öðrum, með eigin
þrár og tilfinningar og því
verð ég að finna það á sjálfum
mér, hvort satt er af vörum
séra Hallgríms: „Bænin má
aldrei bresta þig.“
En er nokkru að glata þó að
bænina bresti? Er kannski
kristin kenning svo glær og
götótt að þar sé fólki sagt til
vegar með bænagjörð til þess
úr skúringafötunni" er sagt
frá danskri konu, viðhorfum
og vegferð. Þar má m.a. finna
þessa setningu: „Þar sem eng-
inn hefur tíma til þess að
hlusta tala ég við vegginn í
stofunni minni. Veggurinn
hlær ekki hæðnislega, hann
gefur engin fljótfærnisleg ráð,
hann er þögull sem gröfin, en
hann er þó alltjént þarna á
sínum stað." Þetta minnir á
orð frá íslensku brjósti:
Ég málaöi andlit á vegg
í afskekktu húsi.
Þaó var andlit hins þreytta og sjúka
og einmana manns...“
Það er dapurlegt, ef að svo
fer smám saman að veggirnir í
ýmsum myndum taka við því
hlutverki, sem löngum heyrði
til hinum lifandi Guði, honum
sem hefur gefið þessi skilaboð
inn í mannlífið: „Biðjið og þér
munuð öðlast til að fögnuður
yðar verði fullkominn."
Vitaskuld kemur það fyrir
flesta einhverntíma að þeir
mála sér einskonar myndir á
veggi til þess að tilbiðja og
gæla við það sem er steinrunn-
ið og kalt, en Jesús vissi þetta
vel og þeir vissu það lærisvein-
ar hans, að hann vissi það, og
því sögðu þeir við hann: „Nú
vitum við að þú veist allt, þess
vegna vitum vér að þú ert út-
genginn frá Guði.“ Þessi vitn-
eskja hefur ævinlega verið
fylginautur þess, sem kallast
trú, að þekkja það að Guð veit
um mig og mitt og að óhætt er
því við hann að tala, enda þótt
svar hans sé ekki á borð við
skil úr sjálfsala eða strimla
tölvunnar. Líkast til gætum
við öll í einhverjum mæli gefið
skýrslu frá eigin skúringaföt-
um, þegar dagsverkin og önnin
fá okkur til að beina bænamál-
inu að einhverjum veggnum í
stað Guðs. En ef að trú okkar
þess að sameiginlegt bænar-
efni í dag sé bæn um trú til að
lækna þjóðina af böli áfengis
og fíkniefna. Hann vísar um
leið til greinargerðar í frum-
varpi frá Alþingi þar sem seg-
ir: „Mun ekki ofmælt, að hver
einasta fjölskylda í landinu sé
nú í meira eða minna mæli
tengd eða ofurseld erfiðleikum
og hörmungum vegna neyslu
áfengis og annarra fíkniefna."
Já, ógæfan er stærri og bit-
urri en orða má í samfélagi
okkar, sem rekja má til eit-
urbrunna og vímuefna. Stjórn-
leysið á því sviði fæðir af sér
sorgir um landið allt, brostnar
vonir og rotna lifsháttu. Ég
þekki enga leið til að hafa
stjórn á sjálfum sér aðra en þá
að eiga frið við sjálfan sig, að
vera sáttur.
Við höfum ekki á okkur
stjórn þegar biturleikinn eða
tilgangsleysið í lífsferðinni eða
þegar áhrif frá holstungum í
fortíðinni ná að merkja sál og
sinni með köldu kæruleysi eða
uppreisn. Og ráðið við slíku er
ekki að snúa sér að veggjum til
bænahalds, heldur til almátt-
ugs Guðs, sem einn getur gefið
þann frið að við komumst af
innra með okkur. Bæn er ekki
töfralyf, en hún er samtal við
Hann, sem á ráð á öllum kyrr-
leika og elsku og fylling inn í
líf barnsins síns. Afleiðingin
er að andi Guðs býr með
manneskju og hann verkar til
taumhalds gegn því sem særir,
brýtur niður og eyðileggur,
hvort sem það er vínbelgingur
sem skaðar i kringum sig eða
eitthvað annað, sem meiðir
manneskjuna sjálfa og þá sem
eru henni næstir. Eilíf nálægð
Guðs fyrir Jesúm Krist er
helgun manneskju og vörn
gegn vágestum eiturs sem á
öðrum sviðum. Verði sú vörn
og lækning bænarefni okkar
allra á þessum degi, sem alla
tíma.
Heimsins besta
ávöxtun?
Samanburður á ávöxtun Maí 1984
Ávöxtun á án 1 m/v mi»m. vwðbólguforsendur
Tagund Bindi- Ára- 15% 17,5% 20%
fjárfeátingar tími évöxtun verðbólga veróbólga verðbólga
Verötr. veöskuldabr. 1-10 ár 10-12,00%+ verötr. 28,8% 31,6% 34,4%
Eldri spariskirt. 3 m—4 ár 5,30% + verötr. 21,1% 23,7% 26,4%
Happdr skuldabr. 7 m—3 ár 5,50% + verðtr. 21,3% 24,0% 26,6%
Ný spariskírt. 3 ár 5,08% + verðtr. 20,8% 23,5% 26,1%
Gengistr. sparisk. 5 ár 9,00% + gengistr ? ? ?
Ríkisvixlar 3 m 25,95% 26,0% 26,0% 26,0%
Banka + sparisj.skírt. 6 m 22,10% 22,1% 22,1% 22,1%
lönaöarb. + bónus 6 m 21,60% 21,6% 21,6% 21,6%
Sparisj.reikn. 3 m 17,70% 17,7% 17,7% 17,7%
Alm. sparisj.bók 0 15,00% 15,0% 15,0% 15,0%
SÖLUGENGIVERÐBRÉFA
128. maí 1984
Spariskírteini og happdrsttislán ríkiujóði
kr-flokkur Sölugengi pr. kr. 100 Ávöxtun- arkrafa Dagafjöldi til innl.d.
1970-2 17.415,64 Innlv. í Seðlab. 5.02.84
1971-1 15.677,18 5,30% 1 ár 107 d.
1972-1 14.158,94 5,30% 1 ár 237 d.
1972-2 11.661,99 5,30% 2 ár 107 d.
1973-1 8.867,80 5,30% 3 ár 107 d.
1973-2 8.433,74 5,30% 3 ár 237 d.
1974-1 5.568,61 5,30% 4 ár 107 d.
1975-1 4.178,05 5,30% 222 d.
1975-2 3.124,10 5,30 237 d.
1976-1 2.877,97 Innlv. í Seölab. 10.03.84
1976-2 • 2.338,66 5,30% 237 d.
1977-1 2.122,16 Innlv. i Seðlab 25.03.84
1977-2 1.784,70 5,30% 102 d.
1978-1 1.438,89 Innlv. í Seölab. 25.03.84
1978-2 1.140,16 5,30% 102 d.
1979-1 951,45 Innlv. í Seölab. 25.02.84
1979-2 741,07 5,30% 107 d.
1980-1 637,73 5,30% 317 d.
1980-2 491,52 5,30% 1 ár 147 d.
1981-1 420,68 5,30% 1 ár 237 d.
1981-2 311,25 5,30% 2 ár 137 d.
1982-1 292,96 5,30% 273 d.
1982-2 217,07 5,30% 1 ár 123 d.
1983-1 167,35 5,30% 1 ár 273 d.
1983-2 108,46 5,30% 1 ár 183 d.
1974-D 5,319,50 Innlv. í S eölab 1984
1974-E 3.768,39 5,50% 183 d.
1974-F 3.768,39 5,50% 183 d.
1975-G 2.467,33 5,50% 1 ár 183 d.
1976-H 2.298,45 5,50% 1 ár 302 d.
1976-1 1.781,87 5,50% 2 ár 182 d.
1977-J 1.618,17 5,50% 2 ár 303 d.
1981-1. fl. 334,75 ■ 5,50% 1 ár 333 d.
Veðskuldabréf — verðtryggð
Sölugengi m.v.
2 afb. á ári
Nafnvextir
(HLV)
Avöxtun
umtram
verötr.
1 ár
2 ár
3 ár
4 ár
5 ár
6ár
7 ár
8 ár
9 ár
10 ár
11 ár
12 ár
13 ár
14 ár
15 ár
16 ár
17 ár
18 ár
19 ár
20 ár
95.78
93.06
91,95
89,77
87,63
85,56
83,53
81.59
79,68
77.85
76,07
74,37
72.70
71,12
69.60
68,11
66.71
65,33
64.03
62,75
4%
4%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
5%
10,25%
10,38%
10,50%
10,62%
10,75%
10,87%
11,00%
11,12%
11,25%
11,37%
11,50%
11,62%
11,75%
11,87%
11,99%
12,12%
12,24%
12,37%
12.49%
12,62%
Veðskuldabréf óverðtryggð

1 ár
2 ár
3 ár
4 ár
5 ár
88
76.
65
57
51
18%
20*/.
(HWÍ
21%
Hlutabréf
Hlutabréf Eimskips hf. óskast.
í umboðssölu.
Daglegur gengisútf eikningur
Verðbréfamarkaður
Fjárfestingarfélagsins
Lækjargötu12 101Reykjavik
lónaðarbankahúsinu Sími 28566

I
5
‘i