Morgunblaðið - 09.12.1989, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. DESEMBER 1989
gufuvélar. Þá höfðu m.a. bæst í
flota íslendinga 40 nýir togarar sem
voru þá taldir meðal stærstu og
fullkomnustu fiskiskipa í heiminum,
en þeir voru nær allir með gufuvél-
ar og gufutogvindur. Kaupskip'in,
sem voru endurnýjuð á árunum eft-
ir lok heimsstyijaldarinnar síðari
höfðu aftur á móti dieselvélar í stað
hinna hljóðlátu og öruggu gufuvéla.
Þannig var tímabil undanhalds
gufuvélanna runnið upp hér á landi
— að sjálfsögðu með miklum sökn-
uðu vélstjóranna sem höfðu eitt sjö
árum ævi sinnar til að öðlast rétt-
indi í meðferð þess konar véla.
Það var glaður, hress og bjart-
sýnn hópur 39 vélstjóra sem hóf
starfsferil sinn á vélstjórabrautinni
að loknu prófi sem allir náðu um
vorið 1950. Löngu og ströngu en
ijölbreyttu námi var lokið; námi sem
var að dqugum hluta um völundar-
vef gufuvélanna og annan vélbúnað
stórskipa þeirra tíma.
Á næstu árum urðu því breyting-
ar á tækninni, m.a. hvarf gufuvélin
nær af vettvangi með endurnýjun
flotans og síldarverksmiðja á næstu
áratugum. Því hafa vélstjórarnir oft
orðið að hasla sér völl og endurfæð-
ast á nýjum sviðum. Af því hefur
leitt að fyrir mörgum vélstjóranum
hefur oft legið að skipta um starf.
Hist á Hótel íslandi
Þegar 40 ára vélstjórarnir
ákváðu að efna til útskriftaraf-
mælis með því að hittast á ein-
hveijum skemmtistað borgarinnar
komu vissulega margir staðir til
álita. Vélstjórarnir, sem höfðu siglt
um öll heimsins höf, upplýstu að
enginn staður með álíka marga íbúa
og Reykjavík hefði úr eins mörgum
skemmtistöðum að velja; að vart
væri hægt að hugsa sér að nokkur
borg í Evrópu ætti eins stóran og
glæsilegan skemmtistað og Hótel
Island. Fæstir okkar höfðu séð
Hótel ísland. Dagarnir fyrir sam-
fund okkar voru því dagar tilhlökk-
unar og eftirvæntingar, ekki ólíkt
því þegar hlakkað var til þess að
fara á skólaböll á árum áður. Dag-
ana áður en stundin rann upp átti
undirbúningsnefndin margar ferðir
til starfsfólksins á Hótel íslandi.
Okkur fannst sem að mörgum smá-
atriðum væri að hyggja svo endur-
fundir okkar yrðu sem ánægjuleg-
astir. Af þeim ferðum okkar gátum
við ályktað svarið við velgengni og
framtaki jöfursins Ólafs Laufdals.
Á Laufdals vegum virðist vera val-
inn starfsmaður í hveiju rúmi.
Að upplifa stemmninguna á laug-
ardagskvöldið á Hótel íslandi var
stórkostlegt. Á annað þúsund
manns voru saman komin í ijórum
sölum hótelsins. Það má ætla að
skemmtikraftar og hljómsveitar-
menn hafi verið hátt í sjö, átta tugi.
Maturinn var frábær og ég held við
allra hæfi.
Þegar dansinn hófst var dansað
á fjórum stöðum og tónlist ólík á
hveijum stað svo allir gátu fundið
eitthvað við sitt hæfi. Hávaðinn var
víðast hvar mikill, e.t.v. fremur
samkvæmt óskum unga fólksins en
hinna eldri.
í okkar sal, sem bar nafnið Ás-
byrgi, var þó allt á lægri nótunum.
Þar hljómaði hin ljúfasta tónlist frá
hljómsveit Hauks Morthens með
frábærum söng hans og Jóhönnu
Linnet. Það eina sem skyggði á í
fyrstu var að stúlkan með silki-
mjúku röddina, Erla Þorsteinsdótt-
ir, sem sló í gegn á skólaárum vél-
stjóranna, hafði forfallast. Reynslan
sýndi að það kom ekki verulega að
sök, því rosknu vélstjórarnir hlust-
uðu og horfðu í staðinn hugfangnir
á Jóhönnu Linnet. í virðingarskyni
færðu þeir söngkonunni blóm í lok-
in.
Hópur hinna rosknu vélstjóra og
maka yfirgaf Hótel ísland með góð-
um minningum kl. 3, svo kominn
var nýr dagur, 5. nóvember. Á leið-
inni út riijaði ein vélstjórafrúin upp
Dallasþáttinn sem hún hafði horft
á viku áður. Hún sagði í lokin:
„Það var klassi yfir þessu balli,
ekki ólíkt og á olíubarónaballinu í
Dallas.“
Höfundur er aðstoðarmaður í
Þjóðskjalasafni íslands en
fyrrverandi vélvirki og vélstjóri.
i .... x ! ..... ' .. . í '■ t _ ' r r
Toppur og buxur
Skart úr snyrtivörudeild
•.stærðir 38-44 .....13.850.
Okaupstawí
ítölsk leðursófasett.
Ekta nautshúð á frábæru kynningarverði
kr. 133.000,- eða frá kr. 119.000,- stgr.
ítölsk
borð-
stofusett
Leðurklæddir slölar
Kr. 166.690.-
eða kr. 149.940,- stgr.
Opið f dag laugardag frá kl. 10-18
og á morgun sunnudag frá kl. 10-16
HUSGOGN
Hellubrauni 10, Hafnarfirði, sími 65-1234.
Glaður, hress og bjartsýnn hópur
Efsta röð f.v. Kristberg M. Magnússon, Hilmar H. Gestson, Gunnlaugur Steindórsson, Guðni Ólafsson,
Jens Þórðarson. Miðröð f.v. Ásgeir Einarsson, Ingvi Árni Hjörleifsson, Höskuldur Þórðarson, Ásgeir
Long, Eggert Einarsson. Fremsta röð f.v. Eyþór Þórðarson, Björn Óskarsson, Þór Birgir Þórðarson,
Lárus Ó. Þorvaldsson, Þorsteinn H. Björnsson, Magnús Smith, Sigurður Símonarson.
eftirEyþór
Þórðarson
Vélstjórar sem brautskráðust
fyrir 40 árum frá Vélskóla íslands
héldu afmælið hátíðlegt á Hótel
íslandi 4. nóvember sl.
Á slíkum stórafmælum er jafnan
glatt á hjalla. Menn minnast þá
hinna gömlu, góðu daga úr skólalíf-
inu og gera jafnvel samanburð á
skólanum í fortíð og nútíð. En fyrst
og fremst eru menn að sýna sig
og sjá aðra. Margt hefur breyst í
tímanna rás. Blómarósirnar, unn-
usturnar, eiginkonurnar frá skóla-
árunum eru líka mættar og bera
saman bækur sínar.
Vélstjórarnir, sem um er getið,
hófu sitt sjö ára vélstjóranám með
samningsbundnu ljögurra ára iðn-
námi í vélsmiðjum og setu í iðnskól-
um á fyrri hluta fimmta áratugar-
ins. Að loknu sveinsprófi í vélvirkj-
un eða málmiðnaðargreinum hófst
síðari hluti námsins haustið 1947
með þriggja ára setu í Vélskóla
Islands. Á þeim tíma var skólinn
oft nefndur „danski skólinn". Þar
kom tvennt til: Skólastjórinn, Mar-
inus Eskild Jessen, yar frá Árósum
í Danmörku. Hann talaði hið undar-
lega mál margra Dana sem hér
voru búsettir á þessum tíma, þ.e.
eins konar danska íslensku. Þá var
Vélskólinn lengi eins og útibú frá
danska vélskólanum. Kennslubæk-
umar komu árlega á haustin frá
Kobenhavns Maskinskole og
stundaskráin í Vélskóla íslands var
þá nær samhljóða því sem var í
Danmörku.
Jessen skólastjóri var ákaflega
góður maður, skemmtilegur og góð-
ur kennari. Hann hélt margar hug-
vekjur til að hvetja menn til dáða.
í fyrstu skólasetningarræðunni gat
hann þess að Vélskólinn væri góður
og virtur skóli, m.a. sá eini hér á
landi sem kenndi um kæli- og gufu-
vélar og skólinn gerði miklar kröfur
til nemenda sinna. Hann bað nem-
endur að búa sig undir það að reikna
mætti með að 10% þeirra féllu e.t.v.
á lokaprófi, enda væri slík fallpró-
senta við lýði hjá vel virtum skólum
í heimalandi hans. Jessen varaði
því við afleiðingum þess að slá slöku
við námið. Ef nemandi féll á einu
prófi sem væri fallfag, af þeim 28,
er þreytt voni til lokaprófs, þyrfti
hann að endurtaka þau öll að nýju
ef hann vildi reyna aftur. Reynslan
hefði sýnt að þetta þýddi sjaldan.
Þeir sem hefðu komið aftur í
skólann eftir að hafa fallið, hefðu
oft náð góðu prófi í fyrrverandi
„Jessen skólastjóri var
ákaflega góður maður,
skemmtilegur og góður
kennari. Hann hélt
margar hugvekjur til
að hvelja menn til
dáða.“
fallfagi en á hinn bóginn jafnvel
fallið í því fagi sem þeim gekk best
í árið áður.
Um vorið 1949 lauk hópurinn
vélstjóraprófi en sjö ára vélstjóra-
náminu, sem var þá nær jafn langt
læknanámi, lauk með lokaprófi frá
rafmagnsdeild skólans 1950. Að
námi loknu voru atvinnumöguleikar
allgóðir til sjós og lands.
Flest meiri háttar skip og síldar-
verksmiðjur á þeim árum voru með
- .. c v, ....3.330.-
Blússa: stæroir b-AL...... 2.340.-
Vesti: stærðir S-XL.............. 2.980.-
Pils: stærðir38-42 ..........
Skart úr snyrtivörudeild
HUSGOGN