Morgunblaðið - 15.06.1990, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. JÚNÍ 1990
31
Frá Feneyjum til Reykjavíkur
*
eftir Marjöttu Isberg
Föstud. 2. feb. hafði rás 2 viðtal
við Davíð Oddsson borgarstjóra, þar
sem hann var m.a. inntur eftir því,
hvað liði skólamáltíðum barna í
Reykjavík.
Svar borgarstjórans var á þá leið,
að það myndi kosta borgina um 400
milljónir á ári, ef skólamáltíðir yrðu
teknar upp. Einnig að foreldrar
hefðu sýnt því lítinn áhuga að borga
iyrir þessa þjónustu, og að „lítill
þrýstingur væri á þetta mál“.
Þessi ummæli borgarstjórans
minntu mig á orð kunningja míns,
sem sagði, þegar fjallað var um fjár-
hagsáætlun borgarinnar: — Hvað
ef fornir Feneyjabúar hefðu bara
byggt dagvistarrými og elliheimili?
Þá væri það ekki eins og núna, að
milljónir útlendinga koma árlega til
Feneyja til að skoða allar þessar
hallir og kirkjur, og obbinn af Fen-
eyingum liflr af því.
Ég get í huga mínum séð, hvem-
ig útlendingar flykkjast hingað til
Reykjavíkur eftir svo sem 400 til
500 ár til að skoða Perluna og
Ráðhúsið og afkomendur okkar,
hinn tannlausi þjóðarflokkur Homo
Islandicus, lifír af gjaldeyri sem
túrisminn skaffar þeim, eta líkleg-
ast aldinmauk sem þeir kaupa með
honum, og renna því niður með
kóki.
Af orðum borgarstjórans í um-
ræddu viðtali mátti skilja, að ein-
hver könnun hefði verið gerð meðal
foreldra. Ekki hefi ég heyrt um
þessa könnun, þó að ég eigi þijú
börn í skóla hér í borg. En eitt
veit ég: Það er til háborinnar
skammar fyrir eina ríkustu þjóð
heims, hvernig farið er með skóla-
börn að þessu leyti. Það er sorglegt
að vita til þess, að í mörgum fjöl-
skyldum borða bæði mamma og
pabbi góðan hádegisverð í mötu-
neyti sínum á meðan börn þeirra
fá bara sjoppufæðu. Mörgum for-
eldrum fínnst jafnvel ekkert at-
hugavert við þetta. Og börnin eru
himinlifandi, enda er leitin að syk-
urkenndri fæðu ein af frumhvötum
mannsins, eins og ég lærði nýlega
í sálarfræðitímum. Afieiðingin af
öllu þessu eru skemmdar tennur,
sem virðast vera aðalsmerki
íslenskra barna. Það er ömurlegt
að hugsa til þess, að jafnvel dag-
heimilisbörn telja ekkert sjálfsagð-
ara en að hafa „silfur“í tönnunum.
Sum börn jafnvel monta sig af því
að hafa „meira silfur" en hin.
Ég hef skrifað svo langt um þetta
mál, af því að ég hafði sjálf ekki
vanist öðru en að böm fái heitan
mat í skóla, áður en ég kom til ís-
lands. Mér hafði hreinlega ekki
dottið í hug, að hlutirnir gætu ver-
ið öðruvísi í heiminum, a.m.k. ekki
í hinum háþróaðasta vestræna
heimi. Enda ekki furða, því að
skólamálatíðir í Finnlandi, heima-
landi mínu, hafa þegar haldið upp
á 50 ára afmæli sitt. A eftirstríðsár-
unum var skólamáltíðin talin mikil
búbót í fátækum, bammörgum fjöl-
skyldum. Nú á dögum, þegar þjóðin
er orðin ríkari (og skattamir að
sama skapi hærri) er maturinn tal-
inn eðlilegur hluti skólastarfsins.
Hússtjórnarkennara hvers skóla
er falið að semja matseðil fyrir 7-8
vikur, sem svo rúllar gegnum vetur-
inn. Þannig eru 35-40 mismunandi
réttir á matseðlinum, sem er líklega
meiri fjölbreytni en margir hafa
heima hjá sér. Vandlega er gætt,
að börnin fái 'Aaf sólarhrings orku-
þörf sinni og nauðsynlegum fjörefn-
um í þessari skólamáltíð. Matseðill-
inn er fjölritaður og sendur heim
Marjatta ísberg
„En þó að þörfin fyrir
skólamáltíðir sé hvað
mest hér í Reykjavík,
þá á að mínu mati að
taka ákvarðanir um
þær á Alþingi, þannig
að skólabörnum verði
ekki mismunað eftir
búsetu.“
til forráðamanna bama, en auk
þess hangir^hann yfírleitt á vegg
skólastofunnar, svo að allir geti vit-
að, hvað er að borða.
í áðurnefndu útvarpsviðtali sagði
borgarstjórinn, að foreldrar hefðu
ekki sýnt áhuga á að borga fyrir
skólamáltíðir. En það er nú bara
þannig, að við verðum að borga
ýmislegt annað, sem við þó höfum
engan áhuga á að borga. Mér finnst
t.d. hneykslanlegt að þurfa að borga
árlega meiri skatta fyrir bíldrusluna
mína en söluverðmæti hennar er.
En það stoðar ekkert að kvarta.
Ef ég borga ekki, þá sé ég von
bráðar nafn mitt á nauðungarupp-
boðslista. Þannig að auðvitað er
hægt að láta foreldra borga fyrir
máltíðir barna sinna, annaðhvort
beint til skólans eða í skattaformi.
Hitt er svo annað mál, að í þessu
eins og svo mörgum öðrum málum
hafa spjótin óþarflega mikið beinst
að Davíð Oddssyni borgarstjóra.
Því að í fyrsta lagi eru völd hans
ekki meiri en þau sem aðrir borgar-
fulltrúar vilja selja honum. Og í
öðru lagi gleymum við kjósendur
ekki, að hér í borg var einu sinni
vinstri meirihluti í heil fjögur ár.
En þrátt fyrir mörg fögur orð feng-
ust hvorki skólamáltíðir né sam-
felldur skóladagur. Mín trú er þó
sú, að sjálfstæðismeirihlutinn undir
forystu Davíðs Oddssonar hefði
ekki þorað að leggja niður skóla-
máltíðir, ef vinstri meirihlutinn
hefði komið þeim á.
En þó að þörfín fyrir skólamál-
tíðir sé hvað mest hér í Reykjavík,
þá á að mínu mati að taka ákvarð-
anir um þær á Alþingi, þannig að
skólabörnum verði ekki mismunað
eftir búsetu. Öllum sveitarfélögum
verði gert skylt að sjá til þess, að
grunnskólabörn fái heitan mat og
þeim sveitarfélögum, sem hafa
minni getu, verði veittur ríkisstyrk-
ur upp í allan kostnað eða hluta
hans. Hugsanlegt er einnig, að for-
eldrar borgi hráefniskostnaðinn til
að byija með, en að ríkið/sveitafé-
lagið borgi reksturinn. Þetta myndi
ekki íþyngja foreldrum of mikið,
því sjoppufæðið kostar líka.
Annars tel ég, að íslenskir mat-
ráðsmenn mættu sækja nokkrar
fyrirmyndir til Skandinavíu. í
Svíþjóð og Finnlandi er t.d. mjö|f'»
algengt að bera fram matarmiklar
súpur sem aðalrétt, bæði fisk-, kjöt-
og baunasúpur af mörgum gerðum.
Þær eru auðveldar og fljótlegar,
hollar fyrir magann, og ekki þarf
að óhreinka nema einn disk, þannig
að uppþvotturinn er auðveldur. Með
hagræðingu eins og þessari væri
e.t.v. hægt að spara eitt eða hálft
stöðugildi í hveijum skóla og halda
- þannig kostnaðinum niðri.
Það eina í þessu sambandi sem
ég óttast er eiginlega það að
íslensku bömin hafi þegar svo vajw
ist þessu sjoppufæði, að þau myndu
ekki læra að borða hollan mat, þó
að þau fengju hann ókeypis.
Én maður vill vera bjartsýnn.
Og fyrst Reykjavík er ríkasta bæj-
arfélag landsins mætti það ríða á
vaðið. Kannski rönkuðu jafnvel
þingmenn þá við sér og landsbyggð-
arforeldrar þrýstu meira á, ef það
er bara það sem vantar!
Ég lýsi því hér með yfir, að ef
sjálfstæðismeirihlutinn lofar að
koma upp skólamáltíðum á næsta
kjörtímabili, þá skal ég kjósa hann
í kosningunum næstkomandi vor,
þó að ég hafi aldrei gert það fyrr.
Ég hvet einnig alla vini mína og
kunningja sem eiga böm eða barn&y»>,
börn í skóla að gera hið sama. Því
eins og borgarstjórinn hefur sjálfur
margoft bent á, þá hefur hann efnt
öll kosningaloforð sín. Ég treysti
því að hann efni einnig öll þau lof-
orð sem hann mun gefa fyrir þess-
ar kosningar. En fyrst þarf hann
að lofa.
(Greinin var skrifuð fyrir kosn-
ingar eins og á henni sést)
Höfiindur er húsmódir í ■Or
Reykjavík.
Verkamannafélagið Hlíf:
Hækkun á áfengi og
tóbaki verði aftiumin
STJÓRN Verkamannafélagsins
Hlífar hefiir gert eftirfarandi
ályktun.
„Fundur haldinn í Stjóm Verka-
mannafélagsins Hlífar miðvikudag-
inn 13. júní 1990 mótmælir síðustu
hækkun á áfengi og tóbaki og skorar
á stjórnvöld að afturkaklla hana hið
bráðasta og sýna með því í verki að
ríkisstjórnin ætli sér að standa heils
hugar við hlið verkalýðsfélaganna í
því að halda verðbólgunni í skefjum.
Fundurinn bendir á að tilefnis-
lausar hækkanir á vöruverði séu síst
í anda þeirrar kjarasáttar, sem gerð
var í kjarasamningunum í febrúar sl.
Góðan árangur í baráttunni við verð-
bólguna má fyrst og fremst þakka
launafólki, sem hefur orðið að þola
verulega kjaraskerðingu.
Þennan góða árangur má ekki
eyðileggja, því annað tækifæri til að
sigrast á verðbólgunni fáum við ekki
á þessari öld.“
OSKAST KEYPT
Uppl. og farm. á skristf. Öldu-
götu 3. Dagsferð á sunnudag
kl. 08.00. Vertu með!
- Morgunblaðið/Karl Sigurgeirsson
Árni Kristjánsson, Friðbert Pálsson, Steinþór Sigurðsson og Tómas Zoéga. Aftari röð f.v. Ragnar Örn
Pétursson með þann stóra, Pétur Hr. Sigurðsson, Eggert Atlason, Bjarni I. Árnason, Kristján Árnason
og Pétur Kristjánsson.
Kaupi málma!
Kaupi ailar teg. málma, nema
járn, gegn staðgr. Sæki efnið og
flyt ykkur að kostnaðarlausu.
Uppl. gefur Alda í síma 667273.
WéíagslIf
FERÐAFÉLAG
ÍSIANDS
ÖLDUGÖTU 3 S 11798 19533
Helgarferðir
Þórsmörk
Langidalur með Skagafjörðs-
skála getur sannarlega talist í
hjarta Þórsmerkur, því þaðan
liggja fjölbreyttar gönguleiðir til
allra átta. Brottför á föstudags-
kvöldum kl. 20. Gístiaöstaðan í
skálanum er sérlega góð. Ferðir
fyrir unga sem aldna. Næsta
ferð, 15.-17. júní, verður sann-
kölluð þjóöhátíöarferð.

Ðútivist
GRÓFINN11 • REYKJAVÍK • SÍMI/SÍMSVARI14606
Miðgarðará: *
Góð byrjun hjá „Upp og niður“
Þórsmörk - Goðaiand
15.-17. júní. Það er komiðsumar
i Mörkinni. Góð aöstaða i Útivist-
arskálunum i Básum. Göngu-
feröir við allra hæfi. Fararstjóri
Anna Soffia Óskarsdóttir. Verð
kr. 5.000,-/5.500,-.
Eyjafjallajökuil -
Seljavallalaug
15.-17. júní. Gangan hefst í
Þórsmörk. Gengin Hátindaleið á
jökulinn, niðurvið Seljavelli. Far-
ið i laugina á Seljavöllum að
göngu lokinni. Með rútu til baka
inn i Bása. Fararstjóri Jón Gunn-
ar Hilmarsson. Verð kr. 5.500,-
/6.000,-
Miðar og uppl. á skrifstofu.
í Útivistarferð eru allir velkomnir.
Sjáumst.
Útjyist.
8 V k Z tt ft 9 :< B A « 1 3 ö,- !* *! t; '■ ■■ V f
Hvammstanga.
ÞAÐ voru kátir laxveiðimenn, sem
Morgunblaðið hcimsótti í Veiðihú-
sið Laxahvamm í Miðfirði þriðju-
daginn 12. júní. Á opnunardegi
árinnar veiddust 22 laxar á sjö
stengur, þar af fengust 13 laxar á
eina stöng. Þyngdin var frá sjö til
þrettán pund.
Það er UN-gengið, sem er nú í
ánni, 14. árið í röð. UN-heitið stend-
ur fyrir hugtakinu „Upp og niður“,
sem segir e.t.v. til um velgengni
þess hóps, sem „opnar“ ána hveiju
sinni. I ár mátti hópurinn vel við
una, þar sem á allar stengur var
kominn lax á fyrsta degi. UN-geng-
ið er orðið heimavant við Miðfjarð-
ará, og líktist aðkoman að Laxa-
hvammi landnámi, þar sem dreginn
hafði verið blár fáni að húni, með
merkinu UN.
Að sögn Ragnars Arnar Péturs-
sonar var best taka í Kisunum í
Vesturá og í Teighúsahyl við Stað-
arbakka. Tveir laxar veiddust neðst
í Núpsá, en ekki fékkst lax í Aust-
urá. Veður til veiða var hagstætt,
mjög hlýtt en fullbjart.
Nýjustu tölur voru að um kvöldið
höfðu bæst við 8 laxar, þar af fi
Kambsfossi i Austurá. Þannig er
áin öll að opnast.
- Karl