Morgunblaðið - 01.09.1992, Page 58

58
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. SEPTEMBER 1992
AÐALFUNDUR STETTARSAMBANDS BÆNDA
Vandi sauðfjárbænda í brennideplinum
Ársverkum fækkar um
100 vegna sölusamdráttar
STAÐA sauðfjárræktarinnar var eitt af stærstu málum aðalfundar
Stéttarsambands bænda sem haldinn var á Laugum í Reykjadal og
lauk síðstliðinn laugardag, en þar var samþykkt tillaga um að heildar-
greiðslumark sauðfjárafurða fyrir verðlagsárið 1993-1994 verði 8.150
tonn. Heildargreiðslumarkið miðast við söluþróun kindakjöts á innan-
Iandsmarkaði, og vegna innleggs nó í haust er það 8.600 tonn, en
lækkun greiðslumarksins vegna innleggsins næsta haust kemur til
vegna 500 tonna samdráttar sem orðið hefur á sölu kindakjöts síðast-
liðna 12 mánuði. Hafa sauðfjárbændur vegna tapað 100 ársverkum
vegna þessa sölusamdráttar, en það samsvarar fækkun um 50-60
bændur.
Morgunblaðið/Hallur
Frá aðalfundi Stéttarsambands bænda sem haldinn var á Laugum í
Reykjadal.
Aðalfundur Stéttarsambandsins
gerir þá kröfu til stjórnvalda að
þegar verði unnin ítarleg úttekt á
áhrifum samdráttar landbúnaðar-
framleiðslunnar á einstakar byggðir
og framtíð þeirra, og að í framhaldi
þess verði leitað skipulega leiða og
aðgerða til styrktar þeim byggðum
þar sem afkomu og búsetu er stefnt
í hættu. Þá krefst fundurinn þess
að skilgreind verði réttindi bænda
til atvinnuleysisbóta og bóta vegna
launataps við gjaldþrót, ella falli
niður þau 0,35% tryggingariðgjalds-
ins sem til þessara þátta er ætlað.
5% af grundvallarverði til
markaðsstarfa
Með nýja búvörusamningnum
sem gildi tekur í dag flyst ábyrgð
á sölu kindakjöts til framleiðenda,
en það þýðir að bændur og afurða-
stöðvar bera einar ábyrgð á mark-
aðssetningu kjötsins. Samstarfshóp-
ur um sölu á Iambakjöti sem tók til
starfa 1989 hefur jafnframt verið
lagður niður, en markmið hans var
að selja lambakjöt sem mest svo
ríkið sæti uppi með sem minnstar
birgðir. Á aðalfundi Stéttarsam-
bandsins var samþykkt tillaga um
að leitað verði eftir nauðsynlegum
lagaheimildum svo að sauðfjár-
bændur geti tekið gjald til markaðs-
starfa allt að 5% af grundvallar-
verði sauðfjárafurða, og skuli gjald
þetta ekki hafa áhrif á verð til neyt-
enda.
Samþykkt var að stofna starfshóp
sem hafí það hlutverk að leita hag-
kvæmustu leiða við slátrun og sölu-
meðferð sauðfjárafurða, og er gert
ráð fyrir að hann verði skipaður
fulltrúum Stéttarsambands bænda,
Landssamtökum sauðfjárbænda,
Landssamtökum sláturleyfíshafa og
Framleiðsluráði landbúnaðarins.
Verkefni hópsins á meðal annars
að felast í því að skoða sérstaklega
rekstur afurðastöðvanna og kanna
hvort unnt sé að koma á nauðsyn-
legum umbótum hjá þeim svo þær
verði nýtileg tæki til að annast dreif-
ingu og sölumeðferð sauðfjárafurða.
Einnig á hópurinn að athuga hvort
nauðsynlegt sé að koma á fót miðl-
unarstöð kjöts eða jafnvel búvöru-
markaði, og einnig á hópurinn að
hafa forgöngu um raunhæfa úttekt
á slátur-, heildsölu- og smásölu-
kostnaði og leita leiða til að lækka
alla þessa liði. Þá er hópnum ætlað
að sinna málefnum annarra búsaf-
urða en sauðfjár eftir því sem til-
efni gefast til, og á þá fulltrúi frá
viðkomandi búgrein að taka sæti
sauðfjárbænda í hópnum.
Leitað verði markaðsstuðnings
hjá ríkissjóði
Aðalfundurinn fól stjóm Stéttar-
sambandsins að leita eftir markaðs-
stuðningi hjá ríkissjóði við að koma
því kindakjöti í verð erlendis sem í
haust fellur til utan greiðslumarks
en innan fullvirðisréttar eftir fyrri
niðurfærslu hans síðastliðið haust,
en það er um 8,2% framleiðslunnar.
Telur fundurinn ljóst að þessi mis-
munur sé að hluta til kominn til
vegna þess að landbúnaðarráðu-
neytið hafí áætlað niðurfærsluþörf
fullvirðisréttarins haustið 1991 of
lágt, og því sé eðlilegt að þeim fjár-
munum sem sparast vegna lægri
greiðslu fyrir niðurfærslu nú í haust
verði varið í þessu skyni.
I ljósi yfírvofandi byggðaröskun-
ar og atvinnuástands beinir aðal-
fundurinn þeirri áskorun til land-
búnaðarráðherra að hann beiti sér
í greinargerð sem fylgdi tillög-
unni um Evrópska efnahagssvæðið
á aðalfundi Stéttarsambandsins
kemur meðal annars fram að í
upphafi EES-viðræðnanna hafi því
verið lýst yfir að málefni landbún-
aðarins stæðu þar utan við, og
vegna afstöðu utanríkisráðherra
hafi íslendingar ekki setið í þeim
umræðuhópum sem fjölluðu um
málefni landbúnaðarins þegar mest
á reyndi. Því hafi ýmis atriði ekki
skýrst fyrr en eftir að samningur-
inn hafi verið lagður fram fullfrá-
fyrir því að bændur á nánar til-
greindum svæðum fái stuðning til
að markaðssetja erlendis það kinda-
kjöt sem stendur milli ytri ramma
greiðslumarks . og fullvirðisréttar
fyrir fyrri niðurfærslu ár hvert sem
búvörusamningurinn gildir, og fái
bændur sem svarar hálfri beinni
greiðslu fýrir það magn. Bendir
fundurinn á að Byggðastofnun í
samráði við Stéttarsamband bænda
og landbúnaðarráðuneytið sé heppi-
legur aðili til að gera tillögur um
svæði og stakar jarðir, en fundurinn
telur að beinar greiðslur vegna
þessa verkefnis megi að hluta taka
af þeim íjármunum sem fara eigi
til Byggðastofnunar vegna búvöru-
samningsins.
Staðið verði við
búvörusamninginn
Fulltrúar á aðalfundi Stéttarsam-
bandsins samþykktu samhljóða
ályktun um að kreíjast þess af land-
búnaðarráðherra að staðið verði að
fullu við gerðan búvörusamning, og
vegna orða landbúnaðarráðherra á
fundinum um hugsanlega endur-
skoðun samningsins frá grunni fól
fundurinn stjórn Stéttarsambands-
ins að leita eftir viðræðum við ráð-
herra um hugmyndir hans. Þá mót-
mælti fundurinn framkomnum hug-
myndum ríkisstjórnarinnar um nið-
urfellingu á endurgreiðslum á virð-
isaukaskatti á svína-, hrossa- og
nautakjöti ásamt eggjum og kjúkl-
ingum sem koma í staðinn fyrir
lægra skattþrep á matvælum. Telur
fundurinn ljóst að niðurfellingin
hafi í för með sér hækkun matvöru-
verðs og röskun jafnvægis á kjöt-
markaði, auk þess sem hún rýri
bæði kjör bænda og neytenda.
genginn. Bent er á að það sé óás-
ættanlegt í huga mikils hluta lands-
manna að afgreiða svo viðamikinn
og afdrifaríkan samning sem þenn-
an með einfaldri atkvæðagreiðslu
á Alþingi, og ef efnt yrði um þjóð-
aratkvæðagreiðslu um hann áynn-
ist tvennt. I fyrsta lagi gæti þjóðin
sagt skoðun sína á samningnum
sem slíkum, og í öðru lagi yrði efnt
til upplýsandi umræðu um kosti og
galla hans sem myndi skýra út
mörg atriði fyrir almenning sem
nú væru óljós.
í stefnuyfirlýsingu Stéttarsam-
bandsins sem samþykkt var á fund-
inum er komið inn á þær breyting-
ar sem á döfinni séu varðandi al-
þjóðaviðskipti með landbúnaðar-
vörur, og þar segir að afstaða og
stefnumótun stjórnvalda hveiju
sinni hafí úrslitaáhrif á hvernig þau
mál þróist. Það sé því krafa land-
búnaðarins á hendur stjórnvöldum
að farið verði gætilega í þessum
efnum og stundargróði ekki látinn
rústa þeirri uppbyggingu og því
samfélagi sem landbúnaðurinn hef-
ur stðið að á liðnum áratugum.
Bent er á að þegar þess sé krafíst
af bændum að þeir framleiði búvör-
ur á lágu verði og séu samkeppnis-
hæfir við bændur í nágrannalönd-
unum þá þurfí þeir að hafa aðgang
að aðföngum á samkeppnishæfu
verði. Verð á aðföngum 'eins og
fóðurvörum, áburði og byggingar-
vörum sé mun híferra hér en í þeim
löndum sem búvöruverð sé gjarnan
borið saman við, og því geri bænd-
ur kröfu til að fá sömu rekstrarleg-
ar forsendur og stéttarbræður
þeirra í nágrannalöndunum búa
við.
Sauðfjárrækt og mjólkurframleiðsla
Breytingar með nýj-
um búvörusamningi
Með búvörusamningnum sem tekur gildi í dag, 1. september,
verða miklar breytingar á rekstrarumhverfi sauðfjárræktar og
mjólkurframleiðslu, en þá fellur verðábyrgð ríkissjóðs á framleiðsl-
unni niður og verður hún framvegis á ábyrgð bænda og afurðar-
stöðva. Utflutningsbótum verður hætt og í stað niðurgreiðslna
verða teknar upp beinar greiðslur til bænda sem taka mið af neysl-
unni á innanlandsmarkaði.
Heildargreiðslumark í sauðfjár-
rækt fyrir það verðlagsár sem í
hönd fer er 8.600 tonn, en útlit
er fyrir að það lækki í 8.150 tonn
á verðlagsárinu 1993-1994 vegna
samdráttar sem orðið hefur í söl-
unni undanfarna tólf mánuði. Búist
er við að birgðir kindakjöts nú um
mánaðamótin verði um 900 tonn
en þar af eru 500 tonn á ábyrgð
ríkissjóðs en 400 t verða flutt út.
í mjólkurframleiðslunni er heild-
argreiðslumarkið næsta verðlagsár
100 milljónir lítra en ríkissjóður
ábyrgist að 1. september nk. verði
birgðir ekki umfram 16 milljónir
lítra. Á þær mjólkurvörur sem seld-
ar verða 1. september til 31. des-
ember koma niðurgreiðslur og
jafnframt á þær birgðir sem kunna
að verða þegar beingreiðslur til
kúabænda hefjast 1. janúar 1993.
Tölur um birgðastöðuna nú í Iok
verðlagsársins liggja ekki fyrir en
áætlað er að framleiddir hafí verið
um 2 milljónir lítra umfram virkan
fullvirðisrétt.
11 Yri D'Ái I33XOLJ
í iJJÓDDJi li IJ
□ SamKvœmisdansar
□ eömludansarnir, tjútt og swing
□ Barnadansar
Fyrir byrjendur og lengra komna
4 »
Ær%A m fij Mr*
Barna- unglinga og
fullorðinshópar
Flulda og Logl
F.i.D. — Félag íslenskra danskennara D.í ■

ÞAHA6AKKA 3.109 REYKJAVÍK
Innritun og upplýsingar stendur yflr
í símum 670636 og 42335
mitti kl. 13—19.
Kennsla hefst fimmtudagínn 10. sept.
Dansráð íslands Fjötsylduafslóttur P3 (B
I3_
Krafist þjóðarat-
kvæðis um EES
AÐALFUNDUR Stéttarsambands bænda telur að hafna beri samn-
ingi um Evrópskt efnahagssvæði og krefst fundurinn að efnt verði
til þjóðaratkvæðagreiðslu um samninginn. í samþykkt fundarins er
bent á að hér sé á ferðinni viðamesti og afdrifaríkasti samningur
sem ísland hafi átt aðild að allt frá stofnun lýðveldisins. Hann muni
almennt hafa víðtæk áhrif á íslenskt þjóðlíf bæði beint og óbeint,
og ætla megi að honum fylgi valdaafsal og veruleg frelsisskerðing.
Telur fundurinn að íslenskt atvinnulíf sé á margan hátt vanbúið að
takast á við þær breyttu aðstæður sem samningurinn felur í sér,
og ávinningur fyrir landbúnaðinn sé afar óljós.