Morgunblaðið - 16.07.1993, Blaðsíða 4

4 B
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. JÚLÍ 1993
4
Bíódagar
Leikstjórinn Friðrik Þór með
Árna Páli, leikmyndahönnuði og
heimilistíkinni Kollí sem hafði
fengið hlutverk í myndinni þegar
síðast fréttist
Myndin gerist í Reykjavík og
Skagafirði sumarið 1964 og fjallar
um 10 ára dreng. Bíódagar er gam-
ansöm fjölskyldumynd, sem gerð
er eftir handriti Einars Más Guð-
mundssonar og Friðriks Þórs Frið-
rikssonar, byggð á æskuminningum
þess síðarnefnda, þegar kanasjón-
varpið var í algleymingi og í þijú-
bíói á sunnudögum mátti beija aug-
um svart/hvítar eftirstriðsmyndir.
Nokkur vandi var þegar kom að
því að velja aðalleikarann. Umsókn-
ir um hlutverkið urðu þegar upp
var staðið nálægt 200, en sá sem
hreppti hnossið var 10 ára gamall
snáði úr Hafnarfirði, Örvar Jens
Arnarsson. Bróður hans, Nikulás
15 ára, leikur Orri Helgason 14 ára.
{ öðrum aðalhlutverkum verða
Rúrik Haraldsson, sem leikur föður
piltanna, Sigrún Hjálmtýsdóttir,
leikur móður þeirra og danska leik-
konan Asta Esper Andersen leikur
ömmuna. Hún er þekktust fyrir að
hafa leikið aðra systurina í „Babett-
es Gæstebud". Meðal annarra leik-
ara eru Jón Sigurbjömsson, Guðrún
Ásmundsdóttir, Sigurður Sigur-
jónsson, Hans Þór Hilmarsson,
Björn Karlsson, Jóhannes Kristján-
son, Magnús Ólafsson, Jóhann Már
Jóhannsson, Þorlákur Kristjánsson,
Indriði G. Þorsteinsson, Róbert Am-
finnsson, Hjalti Rögnvaldsson,
Sveinbjöm Beinteinsson, Pálmi
Gestsson, Edda Heiðrún Bachmann,
Björk Jakobsdóttir, Bjami Ingvars-
son, Höskuldur Eiríksson og María
Sigurðardóttir.
VelAin skemmtllegust
Það var létt yfir mannskapnum
þessa upphafsdaga sem ég fylgdist
með tökum norður í Skagafirði þó
svo virtist sem norðanáttin ætlaði
engan endi að taka. Kuldagallar
komu sér vel, leikmyndahönnuðir
gengu rösklega til verks í gamla
bænum á Höfða sem síðast var
kveikt upp í fyrir 14 árum. Gamla
eldhúsið, þar sem oft var þröng á
þingi, var pússað upp. Sömuleiðis
norðurstofan og loks betri stofan,
sem í daglegu tali gengur undir
nafninu suðurstofan. Á meðan er
tíminn notaður í útitökur. Og ég
spyr leikstjórann: Var eitthvað
hægt að nota þig við sveitastörfin?
„Ég var satt að segja ekkert
hrifinn af því að vera sendur í sveit
í upphafi. Ég var á kafí í fótbolta
með Fram og Reykjavíkurmótið
rétt nýhafið. En í sveitinni fannst
mér mest gaman að veiða silung.
Bústörfín áttu ekki beint við mig
og vildi ég ljúka þeim leiðindaverk-
um af sem fyrst. Ég hafði t.d. allt-
af sérstaka aðferð við kúasmölun-
ina. Ég vafði spotta upp úr fóður-
bæti og lét beljurnar hlaupa á eftir
mér í staðinn fyrir að reka þær.“
kvikmyndaðir í Skagafirði
Búningahönnuðurinn og strauj-
arinn Karl Aspelund
136 milljónlr
Bíódagar er meðal dýrustu kvik-
mynda, sem íslendingar hafa gert.
Áætlaður kostnaður nemur 136
milljónum. Það gefur augaleið að
slíkar fjárhæðir liggja ekki á lausu
til kvikmyndagerðar hér og því
þurfti að leita eftir mestum hluta
fjármagnsins til útlanda. Kvik-
myndin fékk hæsta styrk frá Kvik-
myndasjóði íslands í ár, 26 milljón-
ir, sem þó er aðeins einn fimmti
af áætluðum kostnaði. íslenska
kvikmyndasamsteypan, fyrirtæki
Friðriks Þórs, leggur til 15 milljón-
ir, Norræni kvikmyndasjóðurinn 20
milljónir og Evrópusjóðurinn annað
eins. Þá veitir borgarsjóður Ham-
borgar fé til fjögurra kvikmynda í
ár og er kvikmynd Friðriks Þórs
ein þeirra og fær 25 milljónir.
Danska kvikmyndastofnunin veitir
6 milljónir og afgangurinn er fjár-
magnaður af dönskum og þýskum
aðilum. Allir erlendu styrkirnir eru
í formi víkjandi lána. „Það ríkir því
miður mikill misskilningur varðandi
fjármögnun kvikmynda hér og það
að fá peninga úr Kvikmyndasjóði
íslands er kallað „sjóðasukk". Stað-
reyndin er að mikið samræmi og
samvinna er á milli einstakra sjóðs-
stjórna og er mjög ólíklegt að ég
hefði fengið styrki úr einhveijum
af þessum erlendu sjóðum ef Kvik-
myndasjóðurinn hefði ekki lagt
blessun sína yfír verkið. Venjulega
er sú krafa gerð um að starfsmenn
myndar séu í líku hlutfalii erlendis
frá og fjármagnið. Þessari vinnu-
reglu þurfti ég ekki að hlíta að
þessu sinni sem er auðvitað af hin-
um góða. Ég er aðeins með einn
þýskan tæknimann. Allir hinir eru
Islendingar. Aftur á móti er ég með
þýskan draug í myndinni, Otto
Slappað af yfir kvöldmatnum
Sander að nafni, en það er einfald-
lega vegna þess að ég sóttist eftir
honum sem leikara.
- Þú varst líka með draug í
Bömum náttúrunnar. Af hveiju
ertu alltaf með drauga í eftirdragi?
„Þú getur líka spurt af hveiju
menn séu með rollur eða hunda.
Draugar em hluti af náttúrunni."
- Hefurðu séð draug.
„Já, já.“.
- Ertu skyggn?
„Nei, nei.“
- Hvað boðskap hefur þessi
mynd?
„Ég er aldrei með neinn boðskap
í mínum myndum. Ég er fyrst og
fremst að segja litla sögu og reyni
að gera það eins vel og ég get.
Fólk er alltaf að leita eftir boðskap.
Ég hef engan áhuga á því að pred-
ika yfír fólki. Það er ákveðin
„nostalgia" í þessari mynd. Ég held
að margir af minni kynslóð eigi
svipaðar minningar, að hafa verið
sendir í sveit sumarlangt."
Augljóst er að Friðrik Þór er með
einvalalið sér við hlið og hann viður-
kennir það og nefnir til bæði leik-
ara- og tæknilið. Þeir Ari kvik-
myndatökumaður vinni vel saman
og Kjartan hljóðmaður hafi bætt
hljóðið í íslenskum kvikmyndum
eftir að hann kom frá námi.
- Seturðu þínu fólki einhveijar
vinnureglur?
„Ekki nema það að ég legg blátt
bann við áfengisnotkun á meðan á
þessu stendur. Þetta er mikil og
ströng vinnutörn, en svo virðist sem
borgarbörn haldi oft að þau séu að
fara á útihátíð um leið og komið
er upp úr Ártúnsbrekkunni."
Örsögur
Friðrik Þór segir að meðgöngu-
tími Bíódaga sé orðinn alllangur.
„Fyrir einum 12 árum skráði Arni
Oskarsson nokkrar örsögur, byggð-
ar á minningum mínum úr sveitinni
og Stórholtinu þar sem ég ólst upp
til 10 ára aldurs. Þetta eru þessi
skemmtilegu atvik sem maður
gleymir aldrei og allar þær persón-
ur, sem fram koma í myndinni, er
fólk sem ég hef þekkt einhvem tím-
ann á lífsleiðinni. Upptökur í
Reykjavík fara þó fram við
Skeggjagötu þar sem Stórholtið er
orðið svo illa farið af malbiki."
- Hvernig gekk að safna leik-
munum frá árinu 1964?
„Það var erfitt og gríðarleg vinna
og ekki er enn séð fyrir endann á
því. Það er hreint ótrúlegt hvað
mikið af dóti frá þessum tíma er
horfið. Mig sárvantar t.d. ennþá
öskubíl, strætó og steypubíl. Einnig
vantar okkur enn töluvert af fatn-
aði því við þurfum m.a. að fylla
bíósali af áhorfendum í fötum ár-
gerð 1964. í sveitinni kom það aft-
ur skemmtilega á óvart að margir
eiga enn gamlan fatnað sem er í
góðu gildi, en þar fer einmitt fram
fjölmenn jarðarfararsena. Ég held
að það hljóti að vera hættuleg þró-
un upp á fornleifafræði framtíðar-
innar hvað hlutir glatast fljótt í
nútímanum."
Börn náttúrunnar, síðasta kvik-
mynd Friðriks Þórs, gekk í einu
kvikmyndahúsi borgarinnar í alls
19 mánuði og komu um 40 þúsund
bíógestir að sjá hana. Og myndin
hefur hvorki meira né minna hlotið
24 verðlaun og er ekki enn séð fyr-
ir endann á þeim ósköpum. „Ég
átti ekki von á þessari miklu vel-
gengni. Ég hef trú á að Bíódagar
séu meira fyrir íslendinga en út-
lendinga, en þori auðvitað engu að
spá úm það. Ég veit það eitt að ég
Morgunblaðið/JI
þarf 30 þúsund bíógesti til þess að
endar nái saman.“
Cold fever
Þó að Friðrik Þór standi nú í
stórræðum með Bíódaga er aðeins
hálf sagan sögð því 1. nóvember
hefjast tökur á annarri kvikmynd,
sem hlotið hefur nafnið „Cold Fev-
er“ og tekin verður upp á ensku.
Myndina gerir Friðrik í samvinnu
við bandaríska kvikmyndaframleið-
andann Jim Stark auk þess sem
Þjóðveijar og Svisslendingar koma
til með að styrkja hana. Áætlaður
kostnaður er 80-90 milljónir kr.
„Cold Fever fjallar um japanskan
strák sem kemur hingað til lands
til að kveðja ættingja sína sem lét-
ust af slysförum 6 árum áður. Sum-
ir Japanar trúa því að farist ein-
hver af slysförum, komi andinn á
slysstað aftur 6 árum seinna áður
en hann heldur til æðri heima. Þetta
er mjög falleg trú um að andi
manna geti verið á sálarreki í
draugsformi í tiltekin biðtíma.“
- Verða þá ekki draugar í þeirri
mynd?
„Jú, jú. Það verður allt morandi
í draugum. Aðalhlutverkið leikur
ein helsta kvikmyndastjarna Jap-
ana, sem einnig er poppstjarna þar,
Masatoshi Nagase.“
Óstressaður
- Það eru mörg jám í eldinum.
Þú virðist ekki mikið stressaður að
sjá?_
„Ég get verið mjög stressaður
yfír hlutum, sem ég er ekki alveg
öruggur á, en núna er ég mjög
óstressaður, enda með úrvals sam-
starfsfólk og pottþétta leikara." ■
Jóhanna Ingvarsdóttir.
HEIMILISFÓLKIÐ á bænum Höfða í austanverðum
Skagafirði þarf að ganga hljóðlega um hús og hí-
býli þessa dagana þar sem nú standa yfir tökur á
nýjustu kvikmynd Friðriks Þórs Friðrikssonar,
Bíódögum. Hurðarskellir, bílflaut eða mannamál
getur valdið því að leiksljórinn orgar: „Hætta —
taka tvö“ og þó að heimilistíkin Kollí sé mikil fé-
lagsvera má hún dúsa á afviknum stað meðan Ari
Kristinsson kvikmyndatökumaður og Kjartan
Kjartansson hljóðmaður munda tól sín og tæki.
Framleiðandi og leikstjóri Bíódaga, Friðrik Þór
Friðriksson, mætti með leikara og 20 mannatæknil-
ið að Höfða 7. júlí sl. eftir ferð með viðkomu á
Blönduósi, þar sem einum fimmtán hænum var
meðal annarra hleypt út úr bílalestinni og eitt at-
riði myndarinnar „filmað".
Mikill tími fer í
undirbúning.
Hér athugar Ari
hvernig best sé
að kvikmynda
veiðiferðina
“Mormónarnir“ Einar Sigurðs-
son og Eiríkur Hilmisson boða
fagnaðarerindið