Morgunblaðið - 04.10.1996, Blaðsíða 58

58 FÖSTUDAGUR 4. OKTÓBER 1996
MÍNNÍNGAR
FRIÐFINNA
HRÓLFSDÓTTIR
+ Friðfinna
Hrólfsdóttir
fæddist á Ábæ í
Austurdal í Skaga-
firði 2. apríl 1909.
Hún lést á Borgar-
spítalanum 26. sept-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Valgerður
Kristjánsdóttir frá
Ábæ og Hrólfur
Þorsteinsson, bóndi
frá Skatastöðum í
sömu sveit. Þau
bjuggu á Ábæ og
síðar að Steklqar-
flötum. Friðfinna var elst sjö
systkina, en þau eru: Ingibjörg
Hrólfsdóttir, Lýtingsstöðum,
Skagafirði. 2) Jórunn Hrólfs-
dóttir, Akureyri. 3) Kristbjörg
Hrólfsdóttir, Þjórsártúni, Ása-
hreppi, Rangárvallasýslu. 4)
Kristján Hrólfsson, Syðri-Hofd-
ölum, Skagafirði. 5) Stefán
Hrólfsson, Keldulandi, Skaga-
firði. 6) Anna Hrólfsdóttir,
Sauðárkróki. Fóstursystur áttu
þau, Jóhönnu Kristjánsdóttur,
Reykjavík, sem nú er látin.
Friðfinna fór ung að heiman
að Syðri-Brekkum í Blönduhlíð,
annáluðu myndarheimili. Um
tvítugt fluttist hún til Akur-
eyrar og nam þar
klæðskeraiðn.
Hinn 29. septem-
ber 1929 giftist
Friðfinna Viktori
Aðalsteini Kristj-
ánssyni rafvirlqa-
meistara; f. 19.7.
1898 í Ölversgerði
í Saurbæjarhreppi
í Eyjafirði, d. 5.12.
1973. Þau bjuggu á
Akureyri þar til
þau fluttust til
Reykjavíkur 1970.
Börn Friðfinnu og
Viktors eru: 1) Sig-
rún Pálína, verslunarmaður,
Reylqavík, f. 20.8.1930.2) Vikt-
oría Bryndís, f. 1.7. 1932, d.
11.6. 1934. 3) Viktoría Bryndís,
fótafræðingur, Reykjavík, f.
20.3. 1934. 4) Haukur Arnar,
arkitekt, Reykjavík, f. 21.5.
1935. Maki Gyða Jóhannsdóttir
skólastjóri, Reykjavík. Synir
Gyðu eru: 1) Jóhann Arni
Helgason sölumaður, f. 11.9.
1971, 2) Jón Ari Helgason, nem-
andi í Myndlista- og handiða-
skóla íslands, f. 22.10. 1973.
Útför Friðfínnu fer fram frá
Dómkirlqunni í Reykjavík í dag
og hefst athöfnin klukkan
13.30.
Ég kynntist Friðfínnu að hausti
1981. Við Haukur sonur þeirra
Viktors höfðum verið nokkuð lengi
að draga okkur saman og farið
okkur hægt. Við þóttumst vera
þroskað fólk og ætluðum ekki að
flana að neinu. Það var á fögrum
haustdegi að Haukur kynnti mig
fyrir móður sinni og systrum. Ég
gekk stéttina heim að Laugalæk
58 og var ekki laust við að mér
væri svolítið órótt innanbijósts því
ég hafði frétt að Haukur kæmi frá
þvílíku myndarheimili að leit væri
að öðru eins. Eldri kona, nett, bros-
hýr og létt á fæti, tók á móti mér
og við gengum saman að stofu-
glugganum og horfðum yfír for-
kunnarfagran garð sem Friðfínna
og böm hennar höfðu ræktað. Við
fómm að tala um blómin og óróinn
hvarf eins og dögg fyrir sólu. Síðan
var sest að veglegu kaffíborði og
spjallað um alla heima og geima.
Friðfínna tók einnig ákaflega vel á
móti sonum mínum tveim, þeim
Jóhanni Árna og Jóni Ara. Þeir
hændust strax að fjölskyldunni á
Laugalæk. Friðfínna, Dísa og Sig-
rún komu fram við þá eins og barna-
böm. Þeir voru of gamlir til þess
að kalla Friðfínnu ömmu, hún varð
hins vegar langamma þegar Tinna,
dóttir Jóns Ara og Ingu, kærastu
hans, fæddist í júní síðastliðnum.
Friðfínna kom í skírnarveisluna á
íslenskum búningi 1. september sl.
og það var síðasta veislan sem hún
fór í.
Ég held að ég hafí aldrei kynnst
vinnusamari og vandvirkari konu
en tengdamóður minni. Henni féll
aldrei verk úr hendi. Allt heimilis-
hald einkenndist af sérstökum
myndarbrag. Hún hellti upp á besta
kaffíð og bakaði bestu vöfflumar
sem ég hef smakkað. Hún hafði
yndi af saumaskap og þar kom
vandvirkni hennar og nákvæmni vel
í ljós, nær ógerlegt var að sjá mun
á röngunni og réttunni á sauma-
skapnum.
Friðfínna var einnig mjög félags-
lynd og vinahópurinn var stór. Það
var alltaf mjög gestkvæmt á Lauga-
læknum, vinir hennar á öllum aldri,
stórir og smáir, börðu oft að dyram.
Friðfmna hafði einstakt lag á að
vita hvað hverjum og einum þótti
gómsætast og jafnan var boðið upp
á það. Vinum hennar þótti einnig
gott að leita til hennar varðandi
allskyns vanda, hún hlustaði, gaf
góð og holl ráð. Ófá era húsráðin
sem hún gaf mér. Hún hafði einnig
yndi af því að taka þátt í alls kyns
mannfagnaði. Þá klæddist hún
gjarnan íslenskum búningi en þann
t
Elskulegur bróðir minn,
INGIBERGUR JÓHANN GUÐBRANDSSON
húsgagnabólstrari,
Þórufelli 14,
lést í Landspítalanum fimmtudaginn 3. október.
Sigurður Guðbrandsson.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og
hlýhug við andlát og útför ástkærrar
eiginkonu minnar, móður, tengdamóð-
ur og ömmu,
ARNDÍSAR M. ÞÓRÐARDÓTTUR,
Granaskjóli 34,
Reykjavík.
Baldur Sveinsson,
Þórunn B. Baldursdóttir, Magnús Óskarsson,
Ólafía Ingibjörg Sverrisdóttir,
Baldur Örn Magnússon.
búning bar hún með sérstakri reisn.
Skömmu eftir að ég kynntist
Friðfínnu þurfti hún að fara í hjarta-
aðgerð til Bretlands. Það varð úr
að við Dísa mágkona fylgdum henni.
Haukur og Sigrún systir hans komu
þegar aðgerðin var afstaðin. í þess-
ari ferð kom vel í ljós hve Friðfínna
var hörð af sér, hún kveið ekki eitt
augnablik fyrir uppskurðinum,
treysti öllum þó svo að hún skildi
ekki tungumálið. Hún heillaði einnig
læknana og starfsfólkið á deildinni
upp úr skónum með kankvísu brosi
og æðraleysi. Hún átti allmörg góð
ár að aðgerð lokinni enda gerði hún
allt til að ná bata.
Síðastliðin tvö ár fór heilsu henn-
ar nokkuð hrakandi en alltaf var
járnvilji Friðfínnu sá sami, hún var
ákveðin í því að standa upprétt
hvað sem á gengi og vinna sín störf.
„Það þýðir ekkert annað en að hafa
sig upp,“ sagði hún og beit á jaxl-
inn. Hún kvaddi þennan heim með
sinni eðlislægu reisn.
Nú þegar leiðir okkar Friðfínnu
skilja að sinni er mér efst í huga
hvemig hún leiddi mig, borgarbarn-
ið, smám saman inn í veröld sem
ég þekkti ekki, það er að segja
uppvöxt bama og lífsskilyrði hér
áður fyrr. Margir rithöfundar hafa
skrifað bækur um fyrri tíma, en ég
þurfti ekki að lesa bók. Við Frið-
fínna sátum oft yfír kaffíbolla og
smám saman skildi ég hennar ver-
öld. Mér varð ljós sú vá sem staf-
aði af óveðri, svo sem því að lítil
stúlka var hrædd um að pabbi villt-
ist á leið frá fjárhúsinu og yrði úti.
Mér varð líka ljóst hve böm áður
fyrr þurftu oft að vinna mikið og
hve þreytt þau vora. Þetta má ekki
skilja svo að Friðfínna hafi ekki
notið ástríkis foreldra sinna, sfður
en svo, svona var lífsbaráttan.
Smám saman skildi ég tengslin á
milli fyrri lífshátta og vandvirkni,
nákvæmni og eljusemi. Við ræddum
oft hve tímarnir væra breyttir, en
komumst svo sem aldrei að neinni
niðurstöðu um hvað væri best, slíkt
er afstæði tilverunnar.
Að lokum get ég ekki látið hjá
líða að minnast ferðar sem við fjöl-
skyldan fóram sumarið 1993. Við
fóram til messu í Ábæjarkirkju í
Skagafirði sem stendur við æsku-
heimili Friðfínnu en þar er messað
einu sinni á ári. Þetta varð mér
ógleymanleg ferð. Friðfinna sýndi
okkur staðina sína; bæjarlækinn og
gljúfrið. Hún gekk um bæjartóftirn-
ar og rifjaði upp húsaskipan.
Messan er einnig ógleymanleg,
það var eins og farið væri aftur í
tímann í litlu sveitakirkjunni. Að
lokinni messu var messukaffi að
Merkigili en þaðan átti Friðfínna
einnig margar góðar minningar.
Við töluðum lengi saman um þessa
ferð og drakkum ógrynni af kaffí
eftir að heim var komið. Já, minn-
ingarnar era margar.
Elsku Friðfínna, ég kveð þig með
virðingu, þakklæti og söknuði. Hvíl
þú í friði.
Gyða Jóhannsdóttir.
Móðursystir mín, heiðurskonan
hún Friðfínna, hefur nú kvatt þetta
jarðsvið og langar mig að minnast
hennar með nokkrum orðum. Hún
er fyrst systkinanna sjö frá Ábæ
og Stekkjarflötum sem flytur yfír
móðuna miklu. Hún var elsta barn
þeirra mætu hjóna, Valgerðar og
Hrólfs, sem bjuggu nítján ár á Ábæ
í Austurdal og síðar á Stekkjarflöt-
um. Æskuheimili Friðfinnu og
þeirra systkina var mikið fyrir-
myndarheimili og þar ríkti ljúf-
mennska og tillitssemi gagnvart
öllum. Það var því sérstaklega gott
uppeldi sem þau systkini fengu.
Friðfínna minntist oft æsku-
stöðvanna og kom fram hjá henni
mikil væntumþykja til þeirra. Hún
talaði um kyrrðina miklu sem hafði
ríkt í dalnum, tilhlökkun til vorsins
eftir langan vetur, komu gestanna
góðu vor eftir vor en það voru far-
fuglarnir.
„Komstu fram að Ábæ?“ spurði
hún mig þegar hún vissi að ég hafði
verið fyrir norðan. „Þau vora góð
æskuárin mín þar,“ bætti hún svo
við. Já, þau voru góð æskuárin
hennar Friðfínnu og það má segja
að öll ár hennar væru góð. Hún
átti góðan eiginmann, hann Viktor,
og böm sem reyndust henni sér-
staklega vel, vora henni alltaf svo
hlý að það var unun að sjá hve
mjög kært var með henni og böm-
um hennar.
Friðfínna var umhyggjusöm hús-
móðir, mikil snyrtimanneskja og
gestrisin. Hún var glaðlynd kona,
virðuleg í fasi og framúrskarandi
hjálpsöm. Hún fylgdist vel með at-
burðum líðandi stundar, sagði
skemmtilega frá og leyndi ekki
skoðunum sínum.
En nú er vegferð á enda og „Allr-
ar veraldar vegur víkur að sama
punkt“, sagði sr. Hallgrímur. Ég
vil þakka móðursystur minni stund-
irnar góðu frá liðnum tímum. Með
Friðfínnu Hrólfsdóttur frá Ábæ er
gengin væn kona og bjart er það
ljós sem leikur um minningu henn-
ar.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Hjörtur Guðmundsson.
„Mamma, konan úr sveitinni
sagði að við væram falleg og prúð
börn,“ sögðu tvö yngri bömin henn-
ar Friðfínnu við hana einn vordag
fyrir 56 áram. Eins og svo oft áður
höfðu þau verið stödd í næsta húsi,
en þar var „konan úr sveitinni" i
stuttri heimsókn. Þau langaði í sveit
og hafa sjálfsagt litið til móður
sinnar bænaraugum. Og móðirin
skildi. Stuttri stundu síðar var hún
kynnt fyrir „konunni úr sveitinni",
Sigurveigu móður minni, og þar
með hófust þau kynni sem staðið
hfaa siðan. Það var ekki einasta
að vinskapur yrði með þeim Frið-
fínnu og móður minni. Hann náði
til fjölskyldu þeirra beggja og hefur
alla tíð verið ræktaður eins og um
náin fjölskyldutengsl væri að ræða.
Systkinin voru nokkur sumur í
sveit í Garði í Kelduhverfi og þegar
bróðir minn fór í Menntaskólann á
Akureyri kom það af sjálfu sér að
hann var með annan fótinn á
Bjarmastígnum, enda lét, Friðfinna
sér mjög annt um hann. En Frið-
fínna lét sér annt um fleiri. Á Akur-
eyri var og er jafnan margt að-
komufólk við nám. Sumir áttu fáa
eða enga að á Akureyri. Fyrir þá
var opið hús hjá Friðfínnu og Vikt-
ori. Þegar Friðfínna varð áttræð
heimsóttu hana meðal annarra
fimm prestar sem allir töldu sig
eiga henni skuld að gjalda fyrir
umhyggju á skólaáranum. Sú um-
hyggja kom ekki eingöngu fram t
hlýju viðmóti. Friðfínna var líka
frábær húsmóðir á öðram sviðum,
í matseld og bakstri, saumaskap
og hannyrðum. Þess fengu margir
að njóta.
Þegar við fluttum suður til
Reykjavíkur fækkaði samfundum.
Það breyttist aftur þegar Friðfínna
og hennar fjölskylda fluttist líka til
Reykjavíkur. Hins vegar var heimil-
ið vettvangur hennar og þegar hún
fór að reskjast fór hún ekki mikið
út fyrir þann ramma. En síminn
varð þeim mun drýgri til sam-
skipta. I gegnum hann fylgdist
Friðfínna með því sem gerðist í fjöl-
skyldu minni, hvemig hveijum og
einum vegnaði og heilsaðist. Og
síðast en ekki síst hveijir bættust
í íjölskylduna. Á sama hátt fylgd-
umst við með lífi og starfí þeirra
sem næst henni stóðú.
Friðfinna var sjálfstæð í skoðun-
um og hélt fast á málum. Lífsvið-
horf hennar byggðist á ríkri réttlæt-
iskennd sem átti sér djúpar rætur
í kristnum siðalögmálum. Þar á
meðal voru fjölskyldugildin. Fjöl-
skyldan var í fyrirrúmi í lífi henn-
ar, þó að hún hefði jafnan tíma
aflögu fyrir aðra. Eftir að hún flutti
til Reykjavíkur hélt hún heimili fyr-
ir börnin sín allt til æviloka, eftir
því sem kraftar leyfðu. Fyrst öll
þijú, en eftir að Haukur stofnaði
sína eigin fjölskyldu, þá fyrir dæt-
umar. Það er varla hægt að ímynda
sér samhentari fjölskyldu. Inn í það
samfélag kom tengdadóttirin og
stjúpbörnin sem fóru brátt að meta
hana sem sína eigin ömmu.
Mér og fjölskyldu minni hefur
jafnan verið vinátta Friðfínnu og
MORGUNBLAÐIÐ
hennar fjölskyldu mikils virði og
minningin um hana er dýrmæt. Ég
votta þeim Sigrúnu, Bryndísi, Hauki
og Gyðu og bömunum samúð á þess-
ari sorgarstundu. Friðfínna var kom-
in á þann aldur að alltaf mátti bú-
ast við kveðjustundinni. En Frið-
fínna var svo lifandi fram til hins
síðasta og fjölskyldu sinni og öllum
sem hana þekktu svo mikils virði
að það skarð sem hún skilur eftir
verður ekki auðveldlega fyllt.
Björg.
Friðfínna Hrólfsdóttir lést á
Borgarspítalanum hinn 26. septem-
ber síðastliðinn eftir stutta legu.
Hún hélt fullu atgervi til hinstu
stundar.
Ég kynntist fjölskyldunni á
Bjarmastígnum þegar ég hóf nám
í Menntaskólanum á Akureyri. Dísa
og Haukur vora erlendis í námi en
Sigrún var heima í foreldrahúsum.
Friðfinna stjórnaði heimilinu hæg-
lát í fasi. Viktor eiginmaður hennar
var mikið prúðmenni og gott að
vera í návist hans. Okkur Sigrúnu
varð vel til vina. Hjá þeim eignaðist
ég mitt annað heimili á mennta-
skólaárunum og átti þar alltaf at-
hvarf á nóttu sem degi. Ég hélt
víst að Friðfínna svæfi aldrei því
ég labbaði frekar alla leið til henn-
ar ef ég gleymdi lykli en að vekja
leigusala mína. Hún tók einatt á
móti mér með bros á vör og fyrr
en varði hafði hún borið fram brauð
með nautasteik og eggi eða vöfflur
með ijóma. Tekið var á vandamál-
um unglingsáranna eða þjóðmálin
rædd. Allt var látið flakka, ekkert
olli hneykslun. Ég minnist þess
ekki að hafa séð Friðfínnu alvarlega
og stutt var í dillandi hlátur. Ég
hélt keik úr garði, full sjálfstrausts
og framtíðin virtist bjartari en áður.
Nú hef ég notið vináttu hennar
og veislufanga í rúm þijátíu ár.
Hvora tveggja svo vel úti látið að
duga mun mér um ókomna tíð. Ég
var sú fímmta okkar systkina sem
lagði leið sína í MA, en Vífíll, elsti
bróðir minn, og Haukur voru skóla-
bræður og félagar. Þess naut ég
ríkulegar en nokkum tíma verður
fullþakkað.
Sigrún, Dísa, Haukur og fjöl-
skylda, ég sendi ykkur mínar inni-
legustu samúðarkveðjur.
Steinunn Oddsdóttir.
Elsku Friðfínna, nú ertu farin en
eftir sitja minningar okkar bræðra
um allar þær ánægjustundir sem
við fjölskyldan áttum saman á
Laugalæknum í gegnum árin. Við
vorum átta og tíu ára þegar fundum
okkar bar fyrst saman í gegnum
mömmu og Hauk og strax tókst
þú okkur sem þínum eigin barna-
börnum. Eins og öllum öðram sem
ykkur sóttu heim voram við alltaf
velkomnir hvernig sem á stóð og
hvenær sem var, ávallt komst þú í
gættina, kastaðir á okkur kveðju
og varst síðan rokin, beinustu leið
inni í eldhús. Þaðan komstu svo að
vörmu spori færandi hendi, ijúkandi
kakó og kleinur með. Ef við bræður
stöldruðum við nógu lengi þá bar
ævinlega fleiri gesti að garði, oftar
en ekki Akureyringa, og allir nutu
sömu gestrisninnar. Fyrir þér vora
allir jafnir, elsku Friðfinna. En þó
svo að maturinn hafi alltaf verið
góður á Laugalæknum þykir okkur
vænst um að hafa fengið að kynn-
ast þér og njóta samvista við þig
og dætur þínar, Dísu og Sigrúnu,
í gegnum árin.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin strið.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Friðfínna lifir áfram í huga okk-
H

í
í
c
i
i
i
i
(
(
(
(
I
I
I