Morgunblaðið - 07.11.1998, Blaðsíða 4

4 LAUGARDAGUR 7. NÓVEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
RB eingöngu starfað
fyrir eigendur sína
HELGI H. Steingrímsson, forstjóri
Reiknistofu bankanna, segir að það
hafí verið stefna fyrirtækisins í þau
25 ár sem það hefur starfað að vinna
eingöngu fyrh- eigendur sína, sem
eru bankamir og sparisjóðirnir í
landinu, auk greiðslukortafyrirtækj-
anna. Hins vegar kunni sú stefna að
breytast óg þá muni fyrirtækið
starfa á almennum markaði af full-
um krafti, en það sé í valdi eigenda
fyrirtækisins að taka ákvörðun þar
um. Þangað til megi segja að hendur
þeirra séu bundnar til þátttöku í við-
skiptum á almennum markaði.
I Morgunblaðinu í gær kom fram
að greiðsla Húsnæðisstofnunar tO
veðdeildar Landsbanka Islands
vegna innheimtu og annarrar þjón-
ustu næmu um 170 milljónum króna
á ári. Þar af færu um 100 milljónir
til veðdeildarinnar og 70 milljónir til
Reiknistofu bankanna. Kannaðir
hefðu verið möguleikar á sjálfstæðri
aðild íbúðalánasjóðs, sem tekur við
hlutverki Húsnæðisstofnunar um
áramót, að Reiknistofu bankanna,
en henni var hafnað.
Aðspurður fullyrti Helgi að þess-
ar tölur væru rangar en vísaði að
öðra leyti á Landsbankann um nán-
ari upplýsingagjöf í þessum efnum.
Reiknistofan innheimti sín þjónustu-
gjöld hjá Landsbankanum og ekki
væri um að ræða beinar greiðslur
frá Húsnæðisstofnun til Reiknistofu
bankanna.
Helgi sagði að íbúðalánasjóður
hefði óskað eftir að njóta sömu þjón-
ustu hjá Reiknistofunni og Húsnæð-
isstofnun hefði haft hjá veðdeOd
Landsbanka íslands. I svari Reikni-
stofunnar hefði íbúðalánasjóði verið
gerð grein fyrir því að hægt væri að
veita áfram sömu þjónustu, en hún
yrði einungis veitt í gegnum ein-
hvem af eigendum Reiknistofunnar
vegna þess að hún ynni einungis fyr-
ir þá. Einu undantekningamar í
þeim efnum væri póstflagning fyrir
Tryggingastofnun og gerð ökuskír-
teina fyrir dómsmálaráðuneytið.
Akveðnar sögulegar skýringar væra
á starfseminni fyrir Tryggingastofn-
un og starfsemin fyrir dómsmála-
ráðuneytið helgaðist af því að
Reiknistofan hefði ein fyrirtækja í
landinu tækjabúnað til þeirrar starf-
semi.
Helgi sagðist ekkert geta sagt um
það hvort eignaraðild íbúðalána-
sjóðs að Reiknistofunni kæmi til
greina, yrði um það sótt. Það væri
annað og stærra mál en að tryggja
sjóðnum þessa þjónustu áfram og
eignaraðilar fyrirtækisins yrðu að
taka ákvörðun þar um.
Greiðir ekki virðisaukaskatt
Reiknistofan greiðir ekki vii-ðis-
aukaskatt af starfsemi sinni, enda
heyrir starfsemin undir bankastarf-
semi sem er undanþegin virðisauka-
skatti. Helgi ítrekaði að Reiknistof-
an starfaði ekki á almennum mark-
aði. Hún starfaði eingöngu fyrir eig-
endur sína og að því leyti mætti líta
á fyrirtækið nánast eins og eina
deild í bönkunum.
Fjárfestingarbanki atvinnulífsins
hefur sótt um eignaraðild að Reikni-
stofunni og sagði Helgi að þau mál
væra í athugun, en niðurstaða í
þeim efnum lægi ekki fyrir.
Morgunblaðið/Ásdís
SKÝR og skorinorð skilaboð um að tiltekin hegðun sé óvelkomin og niður-
lægjandi fyrir geranda og þolanda duga vel að mati höfunda könnunar
innar, sem kynnt var á blaðamannafundi í félagsmálaráðuneytinu í gær.
Kynferðisleg áreitni á vinnustöðum
Mun algengari
hérlendis en í
nágrannalöndunum
Umhverfísverðlaunum fagnað
ÍSLANDSDEILD Norðurlanda-
ráðs bauð í gær til móttöku til
heiðurs dr. Olafi Arnalds, hand-
hafa Umhverfísverðlauna Norð-
urlandaráðs í ár. Verðlaunin
verða afhent í Ósló næstkomandi
miðvikudag en þing Norður-
landaráðs hefst í Ósló á mánudag.
í móttökunni í gær gerði dr. Ólaf-
ur grein fyrir vinningsverkefn-
inu, jarðvegsvernd, og fyrirhug-
uðu starfí í framhaldi af því.
Myndin var tekin í móttökunni í
gær þegar þau stungu saman
nefjum Guðmundur Bjarnason
umhverfisráðherra, dr. Ólafur
Arnalds, Valgerður Sverrisdóttir,
formaður íslandsdeildar Norður-
landaráðs, og Hulda Valtýsdóttir,
formaður Skógræktarfélags Is-
lands.
SAMKVÆMT könnun á kynferðis-
legri áreitni á vinnustöðum, sem fé-
lagsmálaráðherra fól Skrifstofu jafn-
réttismála og Vinnueftirliti ríkisins
að framkvæma, kemur í ljós að 36,4%
svarenda höfðu orðið fyrir kynferðis-
legri áreitni á starfsferli sínum. Al-
gengasti háttur áreitninnar var
snerting um mitti, axlir eða arma og
næstalgengasti hátturinn kynferðis-
leg snerting, káf, strokur og klípur á
viðkvæmari stöðum.
Markmið könnunarinnar var að
lýsa ferlinu sem á sér stað þegar
kynferðisleg áreitni kemur upp á
vinnustað, fremur en að segja tfl um
hversu stór hluti íslensks launafólks
hefur orðið fyrir henni.
Það era einkum konur, sem verða
fyrir kynferðislegri áreitni, en af
þeim 114 einstaklingum, sem svör-
uðu játandi, vora 106 konur. í lang-
flestum tilvikum var gerandinn karl-
kyns samstarfsmaður eða yfírmaður
og þoiri kvennanna var undh- þrí-
tugu. Fram kom að 63% þolenda leit-
uðu sér ekki aðstoðar, einkum vegna
þess að það „þótti ekki til siðs“, eða
þeim fannst það „óþarfi“.
Lágt svarhlutfall
í úrtaki könnunarinnar voru 970
einstaklingar sem valdir voru í
slembiúrtak frá átta íslenskum stétt-
arfélögum. Um þriðjungur einstak-
linga í úrtakinu sendi svör og voru
konur þar í miklum meirihluta eða
86,6%. Höfundar könnunarinnar, dr.
Guðbjörg Linda Rafnsdóttir og Stef-
anía Traustadóttir félagsfræðingar,
sem gerðu könnunina árið 1996,
sögðu að þótt svarhlutfall hefði að-
eins verið 32% væri ekki við öðru að
búast þegar um svo viðkvæm mál
væri að ræða. Hins vegar væri hlut-
fall þolenda kynferðislegrar áreitni,
36,4%, hérlendis Iremur hátt miðað
við sambærilegar kannanir í Svíþjóð
og Noregi, þar sem 17% svarenda í
Svíþjóð sögðust hafa orðið fyrh'
áreitni og 10% í Noregi.
Þar er mat höfunda að skerpa
þurfi lagalegt bann við kynferðislegri
áreitni á vinnustöðum auk þess sem
atvinnurekendum verði gert að móta
stefnu gegn kynferðislegri áreitni á
vinnustað.
PáU Pétursson félagsmáiaráðheira
sagði feng í könnuninni og sagði að í
frumvarpsdrögum til jafnréttislaga,
sem eru í vinnslu, væri sérstaklega
gert ráð fyrir kynferðislegri áreitni.
Þá sagði Eyjólfur Sæmundsson, for-
stjóri Vinnueftirlitsins, að kynferðis-
leg áreitni væri athæfi sem þyrfti að
taka alvarlega og sú þekking sem nú
hefði verið aflað um málið yrði sett
inn í öll námskeið Vinnueftirlitsins.
Könnun Guðbjargar Lindu og
Stefaníu var gefin út á bók undir
heitinu Kynferðisleg áreitni á vinnu-
stöðum og er tfl sölu á Skrifstofu
jafnréttismála og hjá Vinnueftirliti
ríkisins.
Stjórnendur fbúðalánasjóðs og Landsbankans ræddu saman í gær
Landsbankinn býður
ódýrari samning
Á FUNDI stjórnenda Landsbank-
ans og nefndar um stofnun Ibúða-
lánasjóðs lagði Landsbankinn fram
tilboð um tímabundna þjónustu
veðdeildar bankans við Ibúðalána-
sjóð. í tilboðinu skuldbindur bank-
inn sig til að lækka kostnað við
þjónustuna um a.m.k. 27 mflljónir
króna á ársgrandvelli. Gunnar
Björnsson, formaður nefndarinnar,
segir að tilboðinu verði svarað, en
bendir á að nefndin sé búin að gera
samning við annan banka. Ef þetta
tilboð Landsbankans hefði komið
fyrr hefði það getað haft áhrif á
ákvarðanir nefndarinnar.
Halldór Kristjánsson, banka-
stjóri Landsbankans, segir í yfir-
lýsingu sem hann sendi frá sér eft-
ir fundinn að ef náist samningar á
grundvelli þessa tflboðs muni það
auðvelda Landsbankanum að end-
urráða flesta af þeim starfsmönn-
um veðdeildar sem sagt var upp
störfum um síðustu mánaðamót.
Kostnaður Húsnæðisstofnunar
hefur lækkað
„Sá skilningur hefur ríkt innan
Landsbankans fram til þessa að
einungis kæmi til greina að semja
um tímabundna þjónustu veðdeild-
ar við íbúðalánasjóð. Það var mat
bankans að íbúðalánasjóður hefði
hug á að yfirtaka innheimtu
skuldabréfa og aðra starfsemi inn-
an veðdeildar að undanskilinni
þeirri starfsemi sem lyti að afhend-
ingu fasteignaveðbréfa, skiptingu
þeirra bréfa fyrir húsbréf og af-
hendingu húsbréfa. Kæmi hins
vegar til þess að íbúðalánasjóður
fengi ekki beinan aðgang að
Reiknistofu bankanna yrði skylt
samkvæmt lögum að bjóða út
a.m.k. hluta starfseminnar. Sú
ákvörðun undirbúningsnefndar um
stofnun íbúðalánasjóðs um að
semja við Búnaðarbanka Islands
um aðgang að Reiknistofu bank-
anna án útboðs kom því Lands-
bankanum verulega á óvart,“ segir
Halldór.
Halldór segir að Landsbankinn
hafi 24. júní sl. óskað formlega eftir
viðræðum um vörslu og umsýslu
með eignum íbúðalánasjóðs. Til-
lögur Landsbankans um endurnýj-
un samninga veðdeildarinnar hafi
falið í sér að bankinn væri reiðubú-
inn til að vinna að því að ná fram
lækkun á kostnaði. Það sé því
rangt að bankinn hafi krafist
óbreytts samnings. Kostnaður
Húsnæðisstofnunar af þjónustu
veðdeildar hafi lækkað að raungildi
á undanförnum árum þrátt fyrir
aukin umsvif. Auk þess hafi veð-
deildin skilað verulegum tekjum til
Húsnæðisstofnunar eftir að kostn-
aður hafi verið greiddur. Á síðasta
ári hafi þessar greiðslur numið 31
milljón.
Gunnar Björnsson sagði að í
fyrri viðræðum nefndarinnar og
Landsbankans hefði bankinn farið
fram á að framlengja eldri samning
um 12 mánuði og jafnframt hefði
hann lýst sig tilbúinn til að skoða
kostnaðartölur á samningstíman-
um.
„Landsbankinn vissi hvaða þjón-
ustuþætti við ætluðum að flytja út
úr veðdeildinni, sem er stór hluti af
starfsemi deildarinnar. Undirbún-
ingsnefndin var sammála um að
útilokað væri að ganga að þessu til-
boði bankans. Það var margsinnis
búið að biðja bankann um að leggja
fram tilboð. Ef það tilboð sem nú
hefur komið fram hefði verið lagt
fram á þessum tíma má vel vera að
það hefði haft áhrif á þær ákvarð-
anir sem við tókum,“ sagði Gunnar.
Forstjóri Ríkiskaups telur að
Ibúðalánasjóði sé skylt að bjóða út
þá þjónustu sem veðdeild Lands-
bankans hefrn- sinnt. Gunnar sagð-
ist telja að Ríkiskaup hafi sett fram
þessar athugasemdir að óathuguðu
máli. Aðeins þeir sem væru í við-
skiptum við Reiknistofu bankanna
gætu tekið þátt í slíku útboði, þ.e.
bankamir. Bankarnir hefðu í reynd
ekki getað boðið neitt annað gjald
en það sem Reiknistofan setur upp
fyrir þjónustu sína. Samningurinn
við Búnaðarbankann væri aðeins
um að fá aðild að Reiknistofunni.
Gunnar sagðist gera sér grein
fyrir að sá möguleiki væri fyrir
hendi að Ibúðalánasjóður yrði
kærður fyrir brot á útboðsreglum
Evrópska efnahagssvæðisins. „Við
erum tilbúnir að mæta slíkri kæru.
Það gæti þá verið að fleira kæmi
upp á borðið, m.a. samkeppnisað-
staða Reiknistofu bankanna og
staða hennar gagnvart samkeppn-
islögum.“