Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1976, Blaðsíða 18
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
13. mynd: „Smiöjan“ í Króksdal. Ljósm. Sig. Þórarinsson.
mæla, að þar hafi verið kirkja, en að þar sjáist nú engin merki byggð-
ar, og talið af sumum að fljótið hafi tekið af jörðina með landbroti.
Löng munnmælasaga, Hrana saga hrings, er látin gerast m. a. á
Helgastöðum.
Þorvaldur Thoroddsen segir í ferðasögu frá sumrinu 1884, að
rústir af Helgastöðum séu vestan fljóts, nokkru norðar en mynni
Yxnadals, og þar stendur bæjarnafnið á herforingjaráðskortinu,
byggðu á mælingum 1937—38, en aldrei kom Þorvaldur á þennan
stað.
Allmiklu norðar, austan ár, getur jarðabókin forns eyðibýlis -í
Hafursstaðahlíð og segir að þar sjáist enn nokkur merki bygginga.
Undir Sandmúla, nokkru sunnar, er ber og blásin bæjarrúst og hafa
frá því fyrir einni öld verið að finnast þar ýmsir munir, sem benda
til landnáms- eða sögualdai. Vera má að það sé þetta eyðibýli sem
jarðabókin á við. En í Króksdal var förinni fyrst heitið. Þar heitir
Smiðjuskógur, um 30 km sunnan við Mýri, og mun nafnið dregið af
þeim leifum rauðablásturs, sem þar eru og nefnast Smiðja. (13.
mynd). Ekki er um að villast, að þarna suður frá hefur verið skóg-
lendi til forna, en land er þar nú mjög blásið og virðist gróðurlendi
nú mun minna en þegar herforingjaráðskortin voru gerð fyrir tæp-