Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1976, Blaðsíða 168

170
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Fornleifarannsóknir og fornleifavarsla.
Á árinu var lokið rannsóknum í gamla miðbænum í Reykjavík, sem
Else Nordahl fornleifafræðingur frá Svíþjóð hefur annast. Var ein-
vörðungu rannsakað svæðið við Suðurgötu 5 og komu þar í ljós fornar
mannvistarleifar eins og annars staðar á þessu svæði en erfitt reynd-
ist að tímasetja með vissu eða fá heildarmynd af byggingarleifum.
Ekki er áformað að rannsaka meira í miðbænum að svo stöddu, en til
stendur að birta ítarlega greinargerð um rannsóknirnar og árangur
þeirra. Þessar rannsóknir voru kostaðar af Reykj avíkurborg eins og
áður.
1 Kópavogi hélt Guðrún Sveinbjarnardóttir fornfræðinemi áfram
rannsóknum á þingstaðnum og var einkum rannsakað þinghúsið,
sem byggt hefur verið upp oftar en einu sinni. Kópavogskaupstaður
kostar þessar rannsóknir.
Mjöll Snæsdóttir og Guðmundur Ólafsson luku við að rannsaka
á vegum Þjóðminjasafnsins þingbúðarrústina á Hegranesþingstað,
sem getið var um í síðustu skýrslu. Birtist greinargerð þeirra um
rannsóknina í Árbók 1975 og vísast nánar til hennar.
Aðalátak safnsins í fornleifarannsóknum var eins og fyrr rannsókn
miðaldabæjarins í Álftaveri, sem Gísli Gestsson hefur staðið fyrir
undanfarin sumur. Varð rannsókninni að mestu lokið, en hún beindist
einkum að skemmu, bakhúsum og kirkju eða bænhúsi á hlaðinu.
Þarna hefur komið í ljós gríðarstór og merkur bær, en eins og getið
hefur verið áður er aðstaða þarna mjög erfið til rannsóknar og vinnst
því verkið seinna en ella.
Þá má nefna að þjóðminjavörður og Hörður Ágústsson gerðu sér-
staka ferð að rústunum á Stóruborg undir Eyjafjöllum í nóvember,
en þá hafði stórbrim skafið ofan af kirkj ugarðinum og komu í ljós
grafir og einnig miklar stoðaholur sem virðast ótvírætt vera frá
fornri kirkju á staðnum og þá líklegast stafkirkju. Voru holurnar
mældar upp og grafið upp úr tveimur þeirra og er hér komin merki-
leg heimild um stafkirkjuna, kirkjugerð á miðöldum, sem hingað til
hefur aðeins verið þekkt úr rituðum heimildum og af örfáum timbur-
leifum. Enginn möguleiki var að gera frekari rannsókn á staðnum,
enda var ekki að sjá að neinar frekari leifar væru af kirkjunni nema
þessar stoðaholur.
Hvað fornleifavörslu snertir sérstaklega má nefna að allmargar
fastar fomminjar voru friðlýstar, svo sem Silfurgarður í Flatey,
búðarústir hjá Búðasandi í Hvalfirði, en þarna hefur verið höfn og