Þjóðviljinn - 15.01.1955, Blaðsíða 4

4) _ ÞJÖÐVTLJINN — Laugardagur 15. janúar 1955
(Niðurlag).
Næst liggur vegurinn eftir
undur fögrum dal með brött-
tim hlíðum til beggja handa,
vöxnum fögrum skógargróðri
alveg upp á topp. Síprustré há
og beinvaxin standa í röðum
með veginum og krónur þeirra
bera við himin og gnæfa þau
hátt yfir annan skógargróður
i þessum paradísarlundum.
Loks komum við að litlum
veitingaskála sem heitir
,.Píreaval“, en það útleggst á
íslenzku skarð samkvæmt þýð
íngu Þ.Þ. Þar var öllum boð-
ío upp á góðgerðir sem þegn-
ar voru með þökkum. Fjalla-
ekáli þessi stendur þar sem
vegurinn liggur hæst á fjall-
garði þessum, þar eru vatna-
skil, þaðan renna allir lækir
suður af í Svartahafið.
Við tókum eftir því strax
þegar við lögðum af stað frá
Simferapol, að lítill fólksbíll
ók alltaf rétt á undan okkur
og var enginn í honum nema
bílstjórinn. Hann stanzaði nú
einnig í „Píreaval", kom það
Iþá upp úr kafinu að hann var
ætlaður stúlkunum tveimur,
sem með okkur voru og Sig-
urði Guðnasyni sem var elztur
í 'iíópnum, hann átti að flytja
bau yfir þann kafla vegarins,
sem talinn var hættulegastur,
því þau myndu síður finna til
hræðslu í honum en í kassa-
bílnum, en þar sem þau sem
hér áttu hlut að máli, töldu
sig hvorki gömul né hjart-
veik, þótti þeim lítið til þess-
arar hugulsemi koma, þó hún
væri í góðu skyni gerð, og
sýnir bezt þá nærgætni sem
hvarvetna kom fram við okk-
ur hvar sem við komum og
fórum, allan tímann sem við
dvöLdumst í Ráðstjórnarríkj-
unum.
Vegurinn er góður að Öðru
lleyti en því, að hann liggur í
brattlendi miklu, hver brekk-
an eftir aðra upp eða niður, í
ótal kröppum beygjum og
skógargróðurinn svo þéttur og
stórvaxinn að víða sést ekki
aema nokkra metra fram fyr-
ír bílana. Mikla aðgæzlu þarf
við akstur þama, því umferð
er mikil og bílarnir sjá'st ekki
fyrr en þeir eru komnir næst-
um saman. Víða liggur vegur-
ínn utan í bröttum fjallshlíð-
um og er hátt niður, en hann
er ekki að sama skapi ægileg-
ur, því alstaðar þar sem svo
er, er steinum komið fyrir á
vegkantinn. Þeir eru grafnir-?>
niður en upp úr standa ca.
SO sm. Þeir eru steyptir, sex-
kantaðir, hvítmálaðir, og með
kattaraugu á tveim ' köntum,
bknnig; að þau sjást hvorum
‘g-tgin sðm að er komið. En
á stöðum þar sem vegurinn er
telinn hættulegur eru steypt-
ír álíka háir garðar á veg-
tcantinn og eru þeir einnig
hvítmálaðir.
Á einum stað í fagurri
skógarhlíð er lágmynd úr
bronsi af hershöfðingja nokkr
um, sem hafði særzt á auga í
stýrjöldinni við Tyrki 24.
júlí árið 1774, en tveimur ár-
um síðár gróðursetti hann tré
á þcssum stað, og gnæfir það
nú geisi hátt með gildan
stofn og breiðir nú limríka
krónu sína yfir veginn og
myndina, sem var sett þarna
til minningar um hann árið
1946. Þessi hershöfðingi var
Kútúsoff marskálkur, sem
sigraði Napoleon er hann
Árni Guðmundsson:
SOVETRIK
réðst á Rússland 1812.
Víða má sjá vel hlaðna veg-
kanta og grjótgarða með veg-
inum, alveg eins og grjót-
garðana og veggina sem sjást
enn í dag í hverri sveit á Is-
landi. Sú list, að hlaða veggi
úr grjóti einu, hefur verið ær-
ið útbreidd.
Við ókum áfram þröngan
dalinn, að lokum breikkar
hann, og í hlíðum lians eni
þorp samyrkjubúanna en vín-
akrar breiðast á víð og dreif
um hlíðarnar innan um skóg-
inn. Næst blasti við augum
blikandi Svaríahafið, gljáandi
eins og spegill í logninu og
sólkininu. Allstór bær stendur
þar á ströndinni og heitir
„Alúska“ og ókum við í gegn-
um hann.
Nokkrir smábátar voru
skammt frá landi, ef til vill
voru karlarnir að vitja um
„grásleppunetin" sín, eða
kannski voru þeir bara að
dorga fyrir þaraþyrsklingi?
Hver veit?
Nú vorum við lcornin yfir
Krímskagann og vegurinn
beygir til austurs eftir strönd
Svartahafsins til Jalta, víða
utan í bröttum hlíðum.
Nú fór að bera mikið á
hvíldar- og hressingarheimil-
um verkamanna og bænda,
sem hátt ber á viða í skógar-
hlíðunum. Sumstaðar speglast
þau í glitrandi fleti Svarta-
hafsins. Heimili þessi standa
þarna voldug og tignarleg í
tuga eða jafnvel hundraða
tali, vegleg og fullkomin bæði
úti og inni. Þar eru til staðar
læknar og sérfræðingar, lækn-
ingastofur með fullkomnum
lækningatækjum, sjúkrastofur
og hjúkrunarfólk. Húsin eru
stórar hallir og skrautlegar
mjög, og umhverfi þeirra er
prýtt með allskonar listaverk-
um, gosbrunnum og mörgu
þessa heillandi umhverfis í ró
og kyrrð sveitarinnar, og
gleymir öllum sínum áhyggj-
um og erfiði sem lífinu fylgja.
Gleymir öllu nema líðandi
stund. Það hvílist bæði and-
lega og líkamlega eftir erfitt
starf, og safnar kröftum til
nýrra dáða.
Mjór vegurinn hlykkjast
upp bratta fjallshlíðina, svo
bílstjórinn varð að aka á lágu
gýrunum svo hvein og söng
í bílnum og framundan sáust
aðeins nokkrir metrar, trjá-
gróðurinn er þéttur og trjá-
topparnir slúta inn yfir veg-
inn. Við ökum í gegnum þorp,
en sjáum ekki hvað þau eru
stór, því húsin, sem eru flest
fremur smá, eru hulin bak við
tré, eða standa í skógarlund-
um þar sem lítið eða ekkert
ber á þeim, þó sjást þökin á
sumum þeirra upp á milli
grænna trjátoppanna.
Á einum stað hefur vegur-
inn verið höggvinn gegnum
klettanef og myndast þá þeim
megin sem að sjónum veit dá-
lítill klettahóll, en uppi á hon-
um hefur verið Prt'vð stand-
Verksmiðjuhús á Krím í fallegu umhverfi.
öðru, sem hvílir hugann og
eykur yndi dvalargesta, en
náttúran sjálf leggur til dá-
samlega fagurt landslag, trjá-
og jurtagróður, og loftslagið
er milt, heilnæmt og gott.
Mörg þessara hvíldar- og
hressingarheimila eru byggð
á seinni árum, eða síðan
verkalýðurinn sjálfur tók við
yöldum austur, þar, en mörg
eru gamlar auðmanna hallir,
sem nú hafa skipt um hlút-
verlc, í stað drottnunargjamr-
ar yfirstéttar, sem eyddi þar
æfi sinni í svalli og óhófi, er
nú verkafólk sem dvelur þar
í leyfum sínum. Þar nýtur það
mynd af hirti, stórum og
föngulegum, þar sem hann
horfir yfir veginn upp í fagra
skógarhlíðina. Á öðrum stað
er standmynd af hinu mikla
þjóðskáldi Rússa Púskín,
hafði hann dvalið einlivern
tíma þarna á þessum slóðum.
Við stönzuðum þama og fór-
um út úr bílnum og teyguðum
að okkur skógarangan og
blómailm, og dáðumst að út-
sýninu, sem var eins og alls
staðar á þessari leið bæði vítt
og fagurt.
Stór fjárhópur var á beit
skammt frá veginum, og leit
féð forvitnislega upp og
óstiirtnn
Bréf um hálku — Þegar beinin eru ekki lengur
sterk -— Viðvörunarbyltur og árstíðaslys
BÆJARPÓSTINUM hefur bor-
izt langt og fróðlegt bréf um
hálku og hættur þær sem af
henni stafa. Bréfið er of
langt til að biríast í einu lagi
og verður því tvískipt. —
Ó. J. skrifar:
,ÉG MÆTTI öldraðum kunn-
ingja mínum á götu fyrir
nokkru, og var ekki fyrr bú-
inn að kasta á hann kveðju en
ég sagði: „Eg er hissa á þér,
svona gömlum og reyndum
manni að vera á labbi um bæ-
inn á þessari manndrápshálku.
skjóta þér heim í bíl.“ — „Það
fór nú reyndar hérumbil illa
fyrir mér í gær,“ svaraði
hann, „ég fékk ótuktarskell á
mjöðmina og hélt hún væri
í sundur. En hún hékk sáman
í það skipti." — Við áttum
ekki samleið, en ég fann
sterka þörf hjá mér til að
staldra við og minna á nokk-
ur vel valin dæmi um hættuna
sem stafar af hálkunni fyrir
unga og gamla, sérstaklega
gamla fólkið. Og sum dæmin
vom nýskeð.
fólkið til að hlýða hollráðum,
fólk sem í 60—70, jafnvel
80—90 ár hefur boðið hálk-
unni og öðrum hættum byrg-
inn. Það þýkist fært í flestan
sjó með alla sína reynslu og
gætni. En því miður, reynsl-
an og gætnin duga ekki til.
Einn góðviðrisdag að vetrin-
um rennur gamla konan eða
maðurinn á rassinn á hálk-
unni þegar hann er á leið
í kaffisora hjá kunningja.
Hann lærbrýtur sig. Kunning-
inn verður að koma upp á
spítala. í heimsóknartímanum
er hálkunni blótað.
AÐDRAGANÐINN að hálku-
lærbroti (sem leyfilegt er að
taja um sem sérstakt fyrír-
brigði) hjá eldra fólki, er með
ýmsum hætti auðvitað, en oft
er hann eitthvað á þessa leið:
Vetrarrosi hefur staðið um
nokkurn tíma og sú gamla
Þú átt að fá einhvern til að ÞAÐ EíR erfitt að fá gamla
horfði kæruleysislega á bílinn,
var auðséð að það var ekki ó-
vant að sjá bíl á ferð.
Á einus stað á smáhæð við
veginn er höggmynd af gríð-
arstórum gammi með þanda
vængi, þar sem hann er að
hefja sig til flugs og stefnir
út á hið víðáttumikla bláa
glitrandi haf. Víðar em
margskonar skreytingar með
þessum vegi, þó þessi leið hafi
ærið mikla fegurð að bjóða,
þar sem náttúran sjálf er svo
gjafmild og skreytir meira og
betur en nokkur mannshönd
fær gert.
Við ókum dálítið skarð og
til vinstri liandar er hátt og
mjög fagurt fell, sem gengur
alveg í sjó fram. Okkur var
sagt nafn þess og samkvæmt
þýðingu Þ.Þ. mundi það heita
á íslenzku Bjarnarfell.
Við ókum fram hjá ýmsum
frægum og merkum stofnun-
um, öðrum en hressingar- og
hvíldarheimilum, á þessari
leið, sem við fengum að sjá
og kynnast dagana sem við
dvöldum í Jalta, en sem er
ekki rúm til að lýsa nánar í
þessari grein.
Loks var framundan dálítil
vík, og við sjáum ofan í kvos
eða dal, þar sáum við miklar
og fagrar byggingar innan um
stórvaxin tré. Þetta var hin
fræga borg Jalta, eða borg
hvíldarheimilanna eins og
hún er oft nefnd þar. Þar var
Jaltasamþykktin gerð í síð-
ustu styrjöld, sem löngu er
orðin fræg fyrir það að sumir
þeir sem stóðu að henni vilja
ekki hlýða henni.
Göturnar sem ekið er um
inn í borgina liggja niður
brattar brekkur, þær eru mjó-
ar og ákaflega krókóttar,
digrir trjábolir þrengja að
umferðinni, en gangstéttir
mjóar og víðast aðeins ann-
ars vegar. Víða er ekið alveg
inn í trjágöngum, því lauf-
krónur trjánna sameinast al-
veg yfir götunum, mörg
trjánna bera afar fögur blóm,
og sætur ilmur liggur í loft-
inu.
Eftir ótal krókaleiðir nemur
bíllinn staðar nálægt miðri
borginni, fyrir framan stórt
og skrautlegt hús, það var
eitt af mörgum hvíldarheimil-
um verkamanna seiji er í þess-
ari fögru borg. Þarna var okk-
ur búinn livíldarstaður meðan
við dvöldum í Jalta.
eða sá gamli hefur ekki kom-
izt leiðar sinnar um bæinn
vegna veðurlagsins. Meðan
beðið er eftir að linni frosti,
snjó og vindi, vex þörfin fyrir
heimsóknir og alls kyns um-
stang. Nú lægir rosann og
gerir hálku. Lokkandi blíðu-
veður togar eldra fólkið út á
götuísinn. Meðan ísinn tekur
af, þyrpist gamla fólkið út
til lífshættulegra ferðalaga
um bæinn — það hefur eklri
biðlund þangað til hálkuna
leysir alveg. Flestir sleppa
vel. Sumir fá tiltölulega milda
byltu, sem framkallar bláann
bossa og stirðleika sem jafn-
ar sig á nokkrum dögum eða
vikum. Slika byltu má kalla
viðvörunarbyltu. En aðrir
verða verr úti. Þeir lærbrjóta
sig. Og lærbrot hjá gömlu
fólki verður oft annað og
meira en hastarleg viðvörun
Framhald á 8. síðu.