Þjóðviljinn - 01.07.1962, Blaðsíða 5

allsherjorlyfi
rusóttum
Vonir standa nú til að vísindamönnum muni
takast að finna lyf sem veiti lækningu við veiru-
sjúkdómum sem læknavísindin hafa hingað til
staðið að heita má vopnlaus gegn. Og það sem
meira er: Lyf þetta gefur vonir um að reynast
haldgctt í baráttunni við alla veirusjúkdóma.
Fyrir skömmu skýrði enski
augnlæknirinn Barrie R. Jones
frá því að tekizt hefði að lækna
með lyfi sjáaldursbólgu í mönn-
um sem bólusettir höfðu verið
við bólusótt, en bólgan hafði
hafizt eftir að kúabóluveirur frá
bólusetningarstaðnum höfðu bcr-
izt i augu þeirra. Lyf þetta nefn-
ist interferon.
1 fyrsta skipti
Þetta var í fyrsta skipti sem
tekizt hafði að lækna með lyfi
sjúkdóm sem veirur valda. Því
að enda þótt fundizt. hafi lyf, t.d.
penisillín og streptómysin, sem
vinna gegn flestum foakteríu-
sjúkdómum, eru læknar enn svo
til ráðalausir gegn veirusjúk-
dómum. Þegar veirufaraldrar
gjósa upp, verða læknar venju-
lega að láta sér nægja að draga
úr vanlíðan sjúklinganna og
styrkja varnarmátt þeirra.
Hægt að fyrirbyggja
Hins vegar hefur lengi verið
hægt að fyrirbyggja suma veiru-
sjúkdóma. Þegar árið 1796 vísaði
Englendingurinn Edward Jenner
veginn, en þá sprautaði hann í
átta ára gamlan dreng vökva úr
kúabólunabba og sannreyndi að
drengurinn varð ónæmur fyrir
þeirri tegund bólusóttar sem á
manninn herjar. Með bólusetn-
ingu hefur bólusóttinni síðan
verið útrýmt að kalla má úr Ev-
rópu og N'orður-Ameríku.
Erfitt að finna ból’.uefni
Hins vegar hefur reynzt miklu
erfiðara að finna bólusetningar-
efni við nær því öllum öðrum
veirusjúkdómum — eins og t.d.
hinum illræmda hitabeltissjúk-
dómi gulusótt (veirugulu), mis-
lingum og inflúenzu.
Enski veirufræðingurinn Alick
Isaacs sagði að „því miður herja
svo margar veirutegundir misk-
unnarlaust á manninn, að óhag-
kvæmt er, ef ekki beinlínis ó-
mögulegt, að framleiða sérstök
bóluefni gegn þeim öllum sam-
an“.
En það fór þó fyrir Isaacs eins
og reyndar fjölmörgum öðrum
Vísindamönnum, að hann vildi
ekki sætta sig við vanmátt
læknavísindanna gegn veirunum,
en Isaacs er forstöðumaður
bakteríu- og veirurannsókna á
vegum brezku læknisfræðistcfn-
unarinnar. Hann hófst handa og
byggði rannsóknir sfnar á dular-
fullri uppgötvun sem brezkir vís-
indamenn höfðu gert árið 1937.
„ Veirutruf lun“
Þá höfðu læknarnir Findlay og
MacCallum sannreynt að apar
sem sýktir höfðu verið með veir-
um sem valda hinni svonefndu
Riít-Valley-hitasótt urðu ónæmir
fyrir veirugulu, eins og þeir sem
bólusettir hafa verið með kúa-
bóluveirum verða ónæmir fyrir
bólusótt. Það var því eðlilegt að
menn teldu í fyrstu, að myndazt
hefði andefni í líkömum apanna,
á sama hátt og við bólusetningu
og það gert þá ónæma fyrir
veirugulunni. En frekari tilraun-
ir leiddu í Ijós að andefni Rift-
Valley-sóttarinnar verkaði alls
ekki ú 'þær veirur sem veiru-
gulunni valda.
Findlay og MacCallum gátu
þess þá til að veirur einnar teg-
undar sem hefðu brotizt inn í
fi-umur líkamans gætu á ein-
hvern hátt komið í veg fyrir að
veirur annarrar tegundar kæm-
ust einnig inn í frumurnar. Við-
ureign veirutegundanna kölluðu
vísindamennirnir „virus interfer-
ence“ — „veirutruflun“.
Sex árum síðar sýndu banda-
rísku vísindahjónin Gertrude
og Werner Henkle fram á, að
meira að segja veirur sem höfðu
verið drepnar með hita og út-
l'jólu.bláum geislum og síðan
spýtt inn í frumvef gátu enn
hindrað að aðrar veirur brytust
inn í frumurnar.
Isaacs finnur lausnina
Það var þó enn ekki vitað með
hvaða hætti þær veirur sem fyr-
ir voru gátu hindrað aðrar veir-
ur í að komast inn í frumurnar,
en Isaacs fann lausnina árið
1957. Hann gerði tilraunir á
frumvef með drepnum kvefveir-
um og fann loks og einangraði
efni það sem varðveitir frumvef-
inn fyrir frekari veirusýkingu.
Efni þetta nefndi hapn interfer-
on (sbr. „virus interference“).
Frekari tilraunir Isaacs og
samstarfsmanna hans leiddu í
ljós að sérhver dýrategund
myndar sitt sérstaka interferon,
og ennfremur að interfebon sem
myndast í frumum hverrar dýra-
tegundar ver frumurnar fyrir
veirur allra tegunda.
Allsherjarlyf?
„Svo virðist", segir Isaacs,
„sem interferonmyndunin sé
mjög algengt svar frumanna í
líkömum hryggdýra við veiru-
sýkingu og sem interferon geti
hindrað tímgun allra þeirra
dýraveirna sem hingað til hafa
verið rannsakaðar".
Þetta má einnig orða þannig:
Svo virðist sem finna megi alls-
herjarvörn gegn öllum veirusjúk-
dómum. iEn við það bætist að
vísindamennirnir gera sér vonir
um að einnig megi nota inter-
feron til að fyrirbyggja veiru-
sjúkdóma.
Isaacs sýndi fyrst fram á
verndarmátt interferons með til-
raunum á músum. Hann spýtti
interferon sem hann hafði sjálf-
ur unnið inn í nckkrar mús-
anna, en setti kvefveiruupplausn
|í nasir annarar í þeirri von að
' veirur mynduðu sjálfir sitt eigið
I interferon.
Síðan sýkti hann báða músa-
r hópana með veiru, sem venjulega
veldur banvænni heilabarkar-
bólgu. En í þetta sinn reyndust
veirurnar ekki banvænar: Mýsn-
ar lifðu af sýkinguna.
Tilraunir á mönnum
Þegar svo var komið, taldi
Isaacs óhætt að byrja tilraunir
á mönnum með hið nýja lyf.
Spýtt var inn í handleggina á
sjálfbóðaliðum interferonvökva
úr nýrnavef rhesusapa og enn-
fremur interferonlausum vökva
af sama uppruna. Daginn eftir
var bóluefni sett í bæði sárin.
Einnig var interferonvökvi bor-
inn í augu manna sem höfðu
fengið sjáaldursbólgu af völdum
kúabóluveirna.
Báðar tilraunirnar leiddu í Ijós
varnarmátt lyfsins: Af 38 bólu-
settum með interferon komu að-
eins fram bólunabbar ú 24 og í
átta tilfellum að auki varð bólu-
votturinn greinilega stærri þar
sem interferon hafði ekki verið
til staðar. Sjáaldursbólgan hjaðn-
aði hins vegar fljótt.
Margt eftir ógert
„Byrjunin lofar góðu“, sagði
Isaacs, „en margt er eftir ógert,
t.d. hvernig interferon verkar á
hina venjulegu tegundir veiru-
sýkingar“.
Þess vegna eiga interfercn-
fræðingarnir enn eftir að finna
ráð við venjulegu nefkvefi.
Líkan Kenne(fys var brennt
áður en hann kom til Mexíkó
Morgunblaðið endurprentar á
forsíðu í gær frétt úr Þjóðvilj-
anum varðandi komu Kennedys
Bandaríkjaforseta til Mexíkó.
Telur blaðið að Þjóðviljinn hafi
þessa frétt eftir sovézku frétta-
stofunni Tass. Sannleikurinn er
hinsvegar sá að fréttin er tekin
úr sænska blaðinu Ny Dag.
Hitt er aftur á móti rétt að
að í fréttinni dr málum blandað.
Stúdentarnir brenndu að sönnu
líkan Kenncdys á báli, en ckki
er hann hélt imtireið sina í
Mexíkóborg, cins og segir í frétt-
inni, heldur nokkrum dögum áð-
ur. Vildu þeir með þessu mót-
mæla fyrirætlunum stjórnarvald-
anna um forsetaheimsóknina.
★ ★ *
Þjóðviljinn biður hér með af-
sökunar á þessari tímaskekkju.
I Slíkur misskilningur getur alltaf
átt sér stað, þó leiður sé. Það
vill alltaf brenna við að fréttir
brenglist á langri leið.
Enn um tugthús
Blaðið hafði í gær tal af sýslu-
manninum á Húsavfk, Jóhanni
Skaftasyni, og spurðist fyrir um
tugthúsbrotið á Þórshöfn. Kom
þá í ljós að frétt sú sem Þjóð-
viljinn birti á dögunum hafði
skolazt nokkuð til á langri leið.
Sannleiku.rinn er sá,‘ að iþrír
menn tóku sig til og brutu upp
tugthúsið strax um kvöldið, áð-
ur en nokkur maður hafði verið
settur þar inn. Munu þeir hafa
ætlað að kcma í veg fyrir að þeir
yrðu að gista staðinn um nóttina.
Ekki tókst þó betur til en svo að
þeir urðu að una því illa hlut-
skipti þegar leið að morgni, en
þá höfðu þeir haft sig nokkuð
i í frammi í óeirðum.
Tékkneskir með formsóla - (innlegg). Sérstaklega hentugir og þægi- legir til gangs á hörðum gólfum. Verð kr. 321.65. Uppreiðmaðir strigaskór, allar stærðir.
karlmanna- -
Skóverzlim
sandalar Péturs Andréssonar
Laugavegi 17 og Framnesvegi 2.
ODÝR SUMARMARKADUR
Á SKÓFATNAÐI
Seljum á morgun og næstu daga meðan birgðir endast, ENSKA KVENSKÖ úr leðri frá
DUNLOP fyrir kr. 398,00 og 298,00
BY DUNLOP
KARLMANNASKÖR úr leðri frá P óllandi margar gerðir fyrir kr. 350,00
Karlmannasandalar úr leðri með forsólum fyr ir kr. 255,00 Ennfremur seljum við nokkurt
magn af NYLON-sokkum úrvals te gundum fyrir kr. 25,00 og 29,00 parið
SKÓBÚÐ AUSTURBÆJAR
LAUGAVEGI 100.
Sunnudagur 1. júli 1962 — ÞJÓÐVILJINN — (5