Þjóðviljinn - 19.11.1964, Blaðsíða 2

2 SlÐA
ÞJÓÐVILJINN
Fimmtudagur 19. nóvember 1964
Nútímatónlist
Nútímatónlist er mjög umdeilt fyrirbæri. Eitt
íslenzkt nútímatónskáld, Atli Heimir Sveinsson,
spjallar um nútímatónlist í félagsheimili ÆFR í
kvöld kl. 8.30. Nútímatónlist leikin af hljómplötum.
Félagar. Sýnið í verki áhuga ykkar á listum með
því að fjölmenna í kvöld. — ÆFR.
UTG.: ÆSKULYÐSFYLKINGIN — RITSTJÖRAR: HRAFN MAGNUSSON,
ARNMUNDUR BACHMAN OG SVAVAR GESTSSON
Eru fneðsluyfírvöltlm I Reykjavík seudi-
tíkur Upplýsingaþjónustu Bandaríkjanna?
Frá því heflur verið skýrt í
fréttum, að upplýsingaþjónusta
Bandaríkjanna dreifi nú þessa
dagana bókum til reykvískra
ungiinga í gagnfræðaskólun-
um. Hefur upplýsingaþjónust-
unni trúlega runnið til rifja,
hversu illa íslenzkir unglingar
væru uppfræddir um sögu
Bctndaríkjanna og hið göfuga
hlutverk Bandaríkjastjórnar í
heiminum, sbr. Heimdallar-
strákinn sem spurði: „Hver er
hann eiginlega þessi Nató?“
I stað þess að vanda um við
íslenzka kennara og skólayf-
irvöld, hafa nú vikapiltar upp-
lýsingaþjónustunnar svo gott
sem setzt í kennarastólinn og
dreift „námsbókum“ í skólana.
„Bandaríkin hjálpa þjóðum um heim allan. Miljónum dollara
hefur verið varið til margvíslegrar hjálpar“. — Ekki er þess
getið í „kennslubókinni“ að bandarískir auðhringir hafa grætt
meira á verði hráefna frá þróunarlöndunum en nemur allri þeirri
upphæð, sem Bandaríkin hafa varið í ölmusugjafir þangað.
Þá væri ekki úr vegi að
skyggnast í „námsbókina", sem
er stærri og vandaðri og á
köflum skemmtilegri en nokk-
ur Islendingasaga sem blessuð
börnin hafa til þessa fengið upp
í hendurnar. Er þar skemmst
frá að segja, að í bók þessari
er svo alvarlega hluti að finna.
að þeir menn íslenzkir, sem
bera ábyrgð á því að þessu
riti er dreift á vegum opin-
berra uppeldisstofnana hafa
unnið sér til ævarandi fyrirlitn-
ingar og vansæmdar. Síðasta
hluta bókarinnar er varið til
að verja og dásama utanrík-
isstefnu Bandaríkjastjórnar og
jafnframt sýna hana sem eins-
konar allsherjar útdeilanda
hjálpar og gjafa, bróðurkær-
leika og friðar, ek. engil guðs
á jörðinni. Minna gat það ekki
verið. Þá vantar nú ekki lýs-
ingar á hinni fórnfúsu og göf-
ugmannlegu baráttu gegn
kommúnismanum, en upplýs- -
ingaþjónustu Bandaríkjanna
skal góðfúslega bent á, að hún
á það á hættu, að nokkur hluti
fslenzkra unglinga komist -svo
til vits og ára, að hann fari
að bera innihald þessa pésa
saman við söguna. Og Gold-
water hjálpi upplýsingaþjón-
ustunni þá. Hvað segja menn
til dæmis um sagnfræði eins
og þessa: Bandaríkjastjórn
aðstoðaði kúbanska „útlaga og
flóttamenn" við að ráðast á
Kúbu og „frelsa“ hana (sbr.
vitnisburð Kennedys heitins
--------------------------------<«>
Að
velja osf hafna
Hin fjölmenna rannsóknar-
dómarastétt á íslandi hefur
að undanförnu verið mjög
önnum kafin við að yfirheyra
starfsmenn Útvegsbankans f
Reykjavík, en þeir hafa
unnið það sér til óhelgi að
gera kröfur til þess að em-
bætti séu veitt í samræmi
við verðleika. Þykja slíkt
að vonum firn mikil í ts-
íenzku bjóðfélagi og sérstakt
tilræði við Albýðuflokkinn
Hafa stjórnarvöldin falið lög-
gæzlumönnum sínum að
fylgja málinu fast eftir oa
veita bankamönnum maklego
ráðningu. og er nú augiiós''
hversu framsýnn Bjarni
Benediktsson var begar hann
gerði bað að helzta kapps-
máli sfnu sem dómsmálaráð
herra að f jölga tukthúsum
á íslandi og stækka þau.
Þegar svona aivarleg verk
efni kalla að er einsætt að
hégómamál verða að sitja á
hakanum. Þannig eru fjöl-
margir mánuðir síðan nokkuð
heyrðist um fjársvikamál það
sem kennt hefur verið við
■Jósafat. og er það nú að
veröa ámóta óraunverulegt
og sumir þeir starfsmenn sem
þegið hafa hvað hæst kaup
á Keflavíkurflugvelli á und-
anförnum árum. Skýrt hefur
verið frá því að vélritun á
máiskjölum öllum haíi verið
lokið fyr’r fjórum mánuðum
og hafi þau verið alls 370
sfður. en síðan hefur ekkert
til þeirra spurzt: meira að
segia saksóknari ríkisins
kveðst engan pata hafa af
bví hvar þau séu niðpr kom-
in. Þannig virðist einhvers-
staðar f réttarkerfinu vera
tii býsna rúmgóð bréfakarfa
Hins vegar holdur - Jósafst
áfram af f"'1" kqnm mála-
rekstri sfn,,?ri -c'crr* hrermm
dagblöðum '’ontíavík ir
vill ólmur 10*3 ntia ritst.ió'-
sna f tukthiici’ og fá auv
bess hiá beim tvær miljónir
króna, og ekki stendur á
dómstólunum að sinna því
nauðsynjamáli, enda mun
þörfin vera næsta brýn. Mun
trúlega mega vænta dóms í
bví máli bráðlega. og verð-
ur þá vonandi hægt að hýsa
ritstjórana f vistarverum hins
opinbera, Jjótt bankamenn
séu að vfsu ískyggilega marg-
ir. —
I
Kunna
mannasiði
Blaðamenn Vísis og Morg-
unblaðsins hafa fengið til
umráða sérstakan útvarpsþáft
sem nefnist „Á blaðamanna-
fundi“. Á mánudaginn var
ræddu þeir við dr. Einar Ólaf
Sveinsson um handritamálið.
og hafði forstöðumaður hand-
ritastofnunarinnar margt fróð-
legt og skynsamlegt að segja
svo sem vænta, mátti. Þó
vakti það ekki minni at-
hygli hvað blaðamennirnir
voru einstaklega kurteisir og
prúðir og orðvarir og stima-
mjúkir, bví nokkrum vikum
áður höfðu hlustendur fengið
að heyra mjög ólíkan tón í
viðtali við Hannibai Valdi-
marsson. forseta Albýðusam-
bands íslands.
Væri ekki rétt að útvarps-
ráð brýndi fyrir blaðamönn-
um Vísis oS Morgunblaðsins
að ástunda mannasiði í þátt-
um sfmim pftirleiðis. fvrst f
liós er komið að beir kunna
þá? — Austri.
um atburðina í Svínaflóa). Það
eitt vantaði að Bandaríkja-
stjórn einbeitt sér nægilega í
göfugmannlega friðarstarfi, þvi
ekki þarf að jafna saman hern-
aðarstyrk Kúbu og Bandaríkj-
anna. Síðan fengu Kúbumenn
sér eldflaugar frá Sovétríki-
unum. Það heitir ógnun komm-
únismans við Bandaríkin. En
herstöð í Guantanamo og eld-
flaugar um Bandaríkin þver
og endilöng og eldflaugar með-
fram landamærum Sovétríkj-
anna, þar sem við verður kom-
ið, það heitir öryggisráðstöfun
til verndar frelsi og lýðræði,
og á sennilega að vera kurt-
eisisvottur við íbúa þeirra
landa sem miðað er á.
Fróðlegt þætti mér að vita,
í hvaða landi Evrópu öðru en
leppríkinu Islandi, Bandaríkja-
menn hefðu leyft sér aðra eins
„fræðslustarfsemi“ og þeir
reka hér í Reykjavík þessa
dagana. Gaman væri að sjá
framan í forráðamenn menhtá-'
mála f Frakklandí t.d., ef
bandarískur áróðurssnápur
kæmi einn góðan veðurdag og:
segði: „Héðan í frá ætlum við
sjálfir að kenna sögu Banda-
ríkjanna í skólum ykkar, því
þið kunnið ekki að segja frá
hinu göfuga starfi Bandaríkj-
anna á alþjóðavettvangi. Gjör-
ið svo vel og útbýtið kennslu-
bókum okkar um þetta efni“.
Þá væri ekki síður gaman að
sjá framan í bandaríska skóla-
menn, ef sovézka sendiráðið í
Washington ætlaði að fara að
kenna bandarískum unglingum
sögu Sovétríkjanna frá 1917.
Sem betur fer hefur dreif-
ing þessara rita mistekizt í
ýmsum skólum vegna þess að
margir kennarar hafa ekki
látið hafa sig til svona erind-
reksturs. Aðrir segja sem svo,
að þeir hefðu gert slíkt hið
sama ef böggull kæmi að aust-
an. Því er ástæða til að spyrja:
Er meiningin að gera íslenzka
skóla að alþjóðlegum leikvangi
hinna og þessara áróðursmeist-
ara úr austri og vestri, rétt
eins og um væri að ræða til-
Brezkuni blöðum barst hréf frg mörguni frægum mönnum, eftir
að myndir frá Suður-Víetnam birtust í blöðum víða um heim.
Þar á meðal var bréf frá Graham Greene, sem ihaldsblaðið Daily
Telegraph birti undir fyrirsögninni „Vesturveldin láta sér pynd-
ingarnar vel Iika“. — Greene segir í greininni að myndir þessar
hafi verið teknar með fullu samþykki pyndingameistaranna og
í myndatextum blaðanna hafi ekki verið að sjá neina fordæm-
ingu. í Ncwsweek fundum við þennan texta til dæmis: („Getting
the point: South Vietnamese Rangers interrogate a prisoner“)
sem mætti útleggja á þessa leið: Málið sett á oddinn; Hermenn
í Suður-Víetnam yfirheyra fanga! Við fundum ekki þessa mynd
i gortpésa upplýsingaþjónustunnar,' en við heyrum þó daglega
fréttir af baráttu Bandaríkjanna í Viet-Nam við „óvini frelsis
og Iýðræðis“. Eða er ekki enn tímabært að sýna íslenzkum ung-
Hngum hvernig Bandaríkin berjast við „óvini lýðræðisins“?
raunir með mismunandi beitu
og veiðarfæri? öðruvfsi getur
þessi „fræðslustarfsemi" varla
verið hugsuð af hálfu íslenzkra
yfirvalda, ef fylgja á leikregl-
um óháðrar og frjálsrar skoð-
anamyndunar.
Gaman hefði ég af að sjá
hlutaðeigandi fræðsluyfirvöld
verja þetta athæfi -sítt á prenti,
og geta þau vafalaust fengið
rúm til þess hér á. síðunni. En
sennilega eiga hér í hlut slík-
ir smekkmenn, að þeir beygi
sig þegjandi fyrir hinum
bandarísku húsbændum sínum
og hugur þeirra viti einn,
hvað býr hjarta nær. R.
Félag róttækra stúdenta heldur
umræðufund um leikhúsmál
□ Arnmundur Backman heitir gjaldkeri Fé-
lags róttækra stúdenta. Hann leggur stund á lög-
fræði í Háskóla íslands. Við hittum Arnmund að
máli og ræddum við hann um starfið hjá Félagi
róttækra stúdenta.
— Stjórnin hefur á prjónun-
um ýmis konar starfsemi í vet-
ur, en ekkert hefur þó enn
verið fastákveðið langt fram
i tímann. Þó höfum við ákveð-
ið að gangast fyrir um'ræðu-
fundi um leikhúsmál það er
að segja þau leikrit sem nún.i
er verið að s.ýna í leikhús
um í borginni.
— Víð höfum orðið þess
varir að stúdentar hafa al-
mennt áhuga á þeim verkum.
sem nú er verið að sýna.
Auk þess er hér um að
ræða tvö íslenzk verk, bæði
nýstárleg og merkilegar til-
’aunir í (slenzkri leikritun
Við búumst við fjölmennum
og líflegum fundi, enda verð-
ur fundurinn opinn og öllu ’
er heimill aðgangur.
— Það er ekki ennþá búið
að ganga frá því, hverjir
flytja framsöguerindi og ekki
er heldur búið að ákveða, hvar
fundurinn verður haldinn, en
þetta verður allt auglýst síð-
ar. Sérstaklega viljum við
beina því til ungra leikara og
ungs áhugafólks um leiklist að
láta sig ekki vanta, þótt það
hafi ekki í vasanum bréf uppá
latínu eða stærðfræðiiðkun og
bessháttar.
★
ffiskulýðsfylkingin skorar 4
neðlimi sína að nota þetta
tækifæri og fjölmenna á fund-
inn og gleyma ekki að fara