Þjóðviljinn - 19.04.1973, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 19. april 1973.
UOÐVIUINN
MALGAGN SÓSIALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Ctgefandi: (Jtgáfufélag Þjóöviijans
Framkværndastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiösia, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur).
Áskriftarverö kr. 300.00 á mánuði,-
Lausasöluverö kr. 18.00.
Prentun: Blaöaprent h.f.
KVEÐJA ÞJÓÐVILJANS
Sigurður Guðmundsson, ritstjóri, var til
grafar borinn i gærdag. Hann hafði sjálfur
kosið að útför færi fram i kyrrþey, og voru
aðeins nánustu vinir, ættingjar og sam-
starfsmenn, viðstaddir. Þannig kaus
Sigurður — i samræmi við lifsferil sinn
allan —að kveðja. Sigurður Guðmundsson
var einn þeirra manna sem lagði grund-
völlinn að tilveru þessa blaðs, Þjóðviljans.
Með óeigingjörnu starfi sinu og rikulegum
hæfileikum mótaði hann blaðið um
margra áratuga skeið. Baráttan fyrir
sigri hins sósialiska málstaðar og fyrir
kjörum verkalýðsins varð ævistarf
Sigurðar. Fáir hafa innt af hendi jafndýr-
mætt starf af jafnmikilli alúð og einlægum
heilindum. Með rætur i þvi starfi er og
verður Þjóðviljinn gefinn út. Það er góður
jarðvegur og traustur grunnur.
LANDNÝTING TIL HAGSBÓTA í ÞÁGU FRJÁLSRAR ÞJÓÐAR
Um nokkurt skeið hefur mannkynið
hagað sér svo sem það væri einrátt i lif-
heimi. Vilji þess væri lög sem öll fyrir-
brigði lifandi og dauðrar náttúru mundu
lúta, aðeins ef framkvæmdarvaldið væri
nógu öflugt. Vist er það gott, að maðurinn
hafi trú á getu sina, en það er skaðvænlegt
að vita ekki takmörk sin. Dramb er falli
næst, er gamalt orðtak i munni alþýðu.
Á siðustu timum hefur nokkur hreyfing
sprottið upp utan um þær hugmyndir, að
manninum sé það um megn að setja sig
ofar náttúruöflunum. Hann geti i mesta
lagi hagnýtt sér þau með þvi að vera sjálf-
ur hluti af náttúrunni og viðurkenna lög-
mál hennar.
Hér á landi hafa hin nýju viðhorf orðið
atkvæðamikil á skömmum tima og mótað
hreyfingu náttúruverndar og tillitssemi i
garð landsins. Þetta hefur gengið þeim
mun greiðar sem sveitamenning á
enn sterk itök i hugum landsmanna. En
bóndanum er það i blóð borið að rækja
skyldur við land sitt. Þjóðin er, þvi betur,
opin fyrir þörfinni á gróðurvernd og land-
græðslu, og tengist þetta ættjarðarást og
þeim heilbrigða þjóðarmetnaði sem
blundar i hverjum tslendingi.
Mönnum er um leið að verða það æ bet-
ur ljóst, að lifmagn landsins og sjávarins
yfir landgrunni þess er sú auðlind sem
efnahagsleg velferð þjóðarinnar byggist
á. Þetta lifmagn ber að vernda og laga
hagnýtingu þess að vistfræðilegum lög-
málum. Ef farið er með gát, munu ugg-
laust opnast möguleikar til landbóta sem
ekki sést djarfa fyrir nú.
En landnýtingarmálið hefur félagslegar
hliðar sem þörf er á að ræða. Hverjum ber
réttur til að kveða á um nýtingu lands?
Einkum ber að spyrja þessarar spurning-
ar, þegar tiltekin nýting útilokar aðrar
tegundir nýtingar og verið er að binda not-
in um aldur og ævi. Stundum er þá um að
ræða ráðstöfun á landi til aðila, sem telja
sig þar með hafa öðlazt einokunarrétt á
þvi. Er það almannavaldsins að ákveða
þetta — með hjálp þeirra sérfræðinga sem
beztþekkja samhengi mannlifs og náttúru
— eða skal binda ákvörðunarréttinn við
eignarhald, sem peningamenn ná i vax-
andi mæli undir sig? Eiga fáir að geta ein-
okað landið og ákvarðað nýtingu þess i
sina þágu, en fjöldinn að vera réttlaus
nema til útigangs á sérstaklega friðuðum
svæðum?
Vandamálið er miklu viðfeðmara en
sem nemur aðgangi að útilifsgæðum, það
snertir alla lýðræðisgerð þjóðfélagsins.
Þegar ákveða skal, hvort þessi eða hin at-
vinnustarfsemin skuli fá að helga sér
land, á ákvörðun um það ekki að vera háð
peningavaldi, heldur almannasjónarmið-
um: Hvers konar landnýting er heppileg-
ust fyrir heildina? Þjóðin á i samskiptum
sinum við landið að vera frjáls og full-
valda innan þeirra marka sem náttúru-
lögmálin setja.
Þjóðin þarf öll að komast fyrir i landinu,
og hún hefur jafnan rétt til gæða þess.
Þetta sjónarmið á að geta hjálpað bænd-
um til þeirrar aðstöðu að nytja jarðir i bú-
skaparskyni að hefðbundnum hætti, og
það á að setja landnýtingu annarrar at-
vinnustarfsemi og byggða þau skynsam-
legu takmörk sem eru alþýðu manna i
hag.
Sumarkveðja Þjóðviljans til íslendinga
skal vera þessi:
ísland er fagurt land og gott: Verum
varfærin i samskiptum við landið, það er
eign okkar allra og komandi kynslóða.
Göngum á vit landsins á komandi sumri
og ákveðum i sameiningu nýtingu þess, en
með íullu tilliti til náttúrunnar sjálfrar.
Og vinnum ötullega að þvi að afnema þá
landnýtingu sem nú setur stærstan blett á
land og þjóð: landnýtingu i þágu erlends
hervalds.
Burt með herstöðvar af íslandi — og
verum frjáls þjóð i landinu!
Slik heitstrenging er góð sumargjöf.
Nefndakjör
á alþingi
Reglugerð um veð-
deild Alþýðubankans
Deildinni œtlað að styðja menningarlega
og félagslega starfsemi verkalýðssamtakanna
1 (réttatilkynningu um aðalfund
Alþýðubankans h.f. kemur fram,
að Lúðvik Jósepsson, banka-
máiaráðherra, hefur gefiö út
reglugerð um sérstaka veðdeild I
bankanum. Samkvæmt regiu-
geröinni og breytingum sem á
aðalfundi voru gerðar á
samþykktum bankans er hinni
nýju veðdeild ætlaö aö styöja
menningarlega og félagslega
starfsemi verkalýös-
hreyfingarinnar.
t fréttatilkynningu um
aðalfundinn segir svo:
Aðalfundur Alþýðubankans h.f.
var haldinn laugardaginn 14.
april I Súlnasal Hótel Sögu, og
sátu fundinn um 300 hluthafar.
Fundarstjúri var Hannibal
Valdimarsson, félagsmálaráð-
herra, en fundarskrifarar Guð-
mundur H. Garðarsson formaður
Verzlunarmannafélags Reykja-
víkur og Snorri Jónsson, varafor-
seti Alþýðusambands íslands.
Formaður bankaráðs, Her-
mann Guðmundsson, flutti
skýrslu um starfsemi bankans
árið 1972. Kom fram i skýrslu
hans, að starfsemi Alþýðu-
bankans vex jafnt og þétt, en frá
stofnun bankans fyrir tæpum
tveimur árum hafa innistæður I
bankanum nálega þrefaldazt.
Heildarinnlán bankans námu i
árslok 1972, 451.6 milj. kr. og
höfðu hækkaö á árinu um 171
milj. kr. eða um tæp 61%. Var
aukningin öll I spariinnlánum
sem hækkuðu á árinu um 173.5
milj. kr. eða um 73.4%. Heildar-
útlán bankans námu i árslok 1972,
331,4 millj. og var útlánaaukning
á árinu 119.5 milj. kr. eða 56.4%.
1 skýrslu formanns kom fram,
að bankinn hefur nú fengið heim-
ild til að stofna og reka veðdeild,
en bankamálaráðherra, Lúðvik
Jósepsson, hafi daginn fyrir fiðal-
fundinn gefið út reglugerð um
þetta efni. Flutti formaður ráð-
herranum sérstakar þakkir fyrir
veivild hans i þessu máli.
Jón Hallsson, bankastjóri, lagði
fram og skýrði endurskoðaða
reikninga bankans. Innborgað
hlutafé hækkaði á árinu um 12.0
milj. kr. og nam i árslok 25.8 milj.
kr. Staðan gagnvart Seðlabanka
hélzt góð allt árið, og námu inni-
stæður við hann 101.0 milj. kr. um
áramótin, þ.a. nam bundin inn-
stæða 89.3 milj. kr.
Óskar Hallgrimsson banka-
stjóri geröi grein fyrir hinni nýju
reglugerö um veðdeild Alþýðu-
bankans. Var sú tillaga samþykkt
einróma. Samkvæmt reglugerð-
inni og breytingum þeim sem
gerðar voru á samþykktum
bankans verður hlutverk veð-
deildarinnar að styðja
menningarlega og félagslega
starfsemi verkalýðshreyfingar-
innar.
Bankaráö, varamenn i það, svo
og endurskoöendur bankans, var
endurkjörið einróma, en þær
stöður eru skipaðar sem hér
segir:
Bankaráð: Hermann Guð-
mundsson, Einar ögmundsson,
Björn Þórhallsson, Jóna Guðjóns-
dóttir, Markús Stefánsson. Vara-
menn I bankaráö: Daði ólafsson,
Herdis ólafsdóttir, Hilmar
Guðlaugsson, Hilmar Jónsson,
Snorri Jónsson. Endurskoðendur:
Björn Svanbergsson, Steindór
Ólafsson.
(Fréttatilkynning)
A fundi sameinaðs þings I gær
fóru fram kosningar I nokkrar
nefndir, og segir frá þvi hér
hverjir kjörnir voru:
1 5manna milliþinganefnd til að
kanna þátt flutningskostnaðar i
mismunandi vöruverði i landinu
o.fl. samkvæmt ályktun alþingis
frá 10. april 1973 um stofnun verð-
jöfnunarsjóðs vöruflutninga og
bætt skipulag þeirra flutninga
þessir: Vilhjálmur Hjálmarsson,
alþm., Sverrir Hermannsson,
alþm., Haukur Hafstað, fram-
kvæmdastjóri Landverndar,
Magnús Reynir Guömundsson,
Isafiröi og Gunnar Gislason, al-
þingismaöur.
I 7 manna nefnd til að gera til-
lögur um markmið, leiðir og
mörkun almennrar stefnu i
byggðamálum, samkvæmt álykt-
un alþingis frá 13. april 1973 um
milliþinganefnd i byggðamálum
voru kjörnir alþingismennirnir:
Steingrimur Hermannsson, Lár-
us Jónsson, Helgi Seljan, Ingvar
Gislason, Matthias Bjarnason,
Karvel Pálmason og Pétur
Pétursson.
1 stjórn Aburðarverksmiðju
rikisins var kjörinn Gunnar
Sigurðsson, bóndi Seljatungu i
stað Péturs Gunnarssonar sem
andaðist 13. april s.l.
Varamaður i húsnæðismála-
stjórn var kjörinn Sigurjón
Hilaríusson, kennari Kópavogi i
stað Sigurrósar Sæmundsdóttur
sem andaðist 3ja þ.m.
Varamaður i stjórn Viðlaga-
sjóðs var kjörinn Gunnar Sigur-
mundsson, prentari Vestmanna-
eyjum i stað Guðmundu Gunnars-
dóttur, sem sagt hefur af sér
störfum.
Fram-
kvæmda-
stofnunin
Siðastliðinn þriðjudag flutti
Ólafur Jóhannesson þingheimi
skýrslu sina um Framkvæmda-
stofnun rikisins, en samkvæmt
lögum ber forsætisráðherra að
gera það árlega.
Flestir þingmenn og forsætis-
ráðherra sjálfur voru sammála
um, að slikur skýrslulestur þjón-
aði ekki miklum tilgangi. Forsæt-
isráðherra sagði, að skýrsla
Framkvæmdastofnunarinnar
yrði gefin út innan tiðar, og taldi
hann, að ekkert væri þvi til fyrir-
stöðu að ræða þessi mál ýtarlegar
i haust.