Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.2000, Qupperneq 27

FIMMTUDAGUR 20. APRÍL 2000
Helgarblað
Dísilvélar
27
ekki gagnrýni Lúthers á kaþólsku
kirkjuna fyrr en 1520, þremur árum
eftir að hún var sett fram. Þá var hins
vegar of seint í taumana gripið og
Norður-Evrópa var hætt að hlusta.
John Burgoyne hershöfðingi,
árið 1777:
Bandaríki Norður-Ameríku
John Burgoyne hershöfðingi
vann sigur í bandarísku bylting-
* ..
Napóleon Bónaparte stendur í eilífri
þakkarskuld v/ð Loövík 16 - þver-
móösku hans og dálæti á lautar-
ferðum.
unni en fyrir vitlausan aðila. Þessi
breski hershöfðingi hóf innrás þar
sem hann steig á land i New York
ríki með 30 kerrur af farangri, vín-
geymslu, eiginkonu annars manns
og 9000 hermenn. Þaðan var ferð-
inni heitið í gegnum skóga og mýr-
lendi og að lokum í fangið á 20.000
bandarískum hermönnum. Burgoy-
ne gafst upp við Saratoga og var sig-
urinn óvæntur fyrir uppreisnar-
mennina sem fram að því höfðu séð
sigur í því að hörfa undan óvinin-
um á farsælan hátt. Frakkar voru i
sjöunda himni yflr ósigri Breta sem
þótti benda til þess að bandarísku
uppreisnarmennirnir gátu unnið
stríðið. í kjölfarið lýstu Frakkar sig
hliðholla þeim svo fremi sem Bretar
högnuðust ekki á samningunum.
Loðvík 16,
1791-1792:
Franska byltingin
og Napóleon
Loðvík þessi steypti franska kon-
ungsríkinu. Fyrir utan minniháttar
átök við Bastilluna hafði franska bylt-
ingin byrjað sem tíðindalítill atburð-
ur. Upphaflega krafan kvað á um
stjórnarskrá samhliða konungsríki en
Loðvík vOdi hins vegar ekki heyra
minnst á umbætur af neinu tagi. Árið
1791 ákvað konungsfjölskyldan að
flýja ríkið en á leiðinni máttu þau til
með að stoppa og slá upp lautarveislu
þar sem þau voru að lokum handsöm-
uð við tedrykkju. Loðvík tók þá upp á
því að skrifa kollegum sínum í öðrum
konungsríkjum og bað þá um að ráð-
ast inn í Frakkland. Bréfaskipti hans
uppgötvuðust um siðir og bættu lítið
við langlífi hans og vinsældir. En þar
með er ekki öO sagan sögð þvi þegar
nokkur ríki ákváðu loks að ráðast inn
í Frakkland, töpuðu þau orrustunni
gegn sterkum her Frakka og þar með
átti Loðvík sextándi ekki síður þátt í
að skaða önnur ríki á sama hátt og
sitt eigið. Hið nýja franska lýðveldi
ákvað í kjölfarið að hygla herforingj-
um sínum með tOliti til hæflleika
þeirra fremur en ættartengsla en einn
af nýju herforingjunum var enginn
annar en Napóleon Bónapart.
Fanny Kaplan,
1918:
Sovétríkin og
ógnarstjórn Stalíns
Fanny Kaplan, sem var meðlimur í
enn róttækari vinstriafli en bolsévík-
um Lenins, skaut á Lenín á útifundi
og drap hann næstum. Lenín lifði
skotið af en náði sér aldrei fyOilega.
Þessi atorkusami leiðtogi og faðir Sov-
étríkjanna lést að lokum árið 1924, að-
eins 53 ára gamall og ógnarstjórn
Stalíns komst á kreik. Við getum því
spurt okkur hvað hefði gerst ef Kapl-
an hefði drepið Lenín á útOúndinum
1918? Sjálfsagt hefði rússneska bylt-
ingin runnið í sandinn og einhver úr
keisarafjölskyldunni tekið völdin að
nýju í breyttri mynd eða þá að ein-
hver slavneskur þjóðernissinni í anda
Francos heitins á Spáni hefði vakið
upp rússneska þjóðerniskennd og
komist í valdastólinn á þeim forsend-
um. Stalín hefði þá snúið aftur til
fyrri starfa sem ritstjóri dagblaðs eða
jafnvel sem prestur þar sem hann
hefði án efa getað fengið útrás fyrir öf-
uguggahátt sinn á sóknarbörnunum.
Ef Kaplan hefði hins vegar ekki
reynt að drepa Lenín þá hefði leiðtog-
inn vafalaust átt 20 ár eftir ólifað,
Stalín hefði aldrei komist upp fyrir
meðalmennskuna og fleiri sovéskir
þegnar hefðu dáið eðlOegum dauð-
daga en raun varð á. -KGP
Unnið upp úr grein í tímaritinu
Salon.
Stalín, sem var lærður til prests,
heföi fariö létt meö að berja eina
sókn til hlýöni.
Loftkældar dísilvélar
frá Yanmar. Stærðir:
3,4-10 Hö m/án rafstarts.