Dagblaðið Vísir - DV - 10.06.2000, Blaðsíða 52

60
Tilvera
LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 2000
J3V

Skák og skákforrit
Tölvur hafa látið mikið að sér
kveða í skákinni sem og annars
staðar. Reyndar er rétt að tala um
skákforrit og skákgagnabanka. Þau
eru á margan hátt hliðholl skákinni
og létta allan undirbúning fyrir
skákmót, en á vissan hátt eru þau
skákinni óhliðholl og grafa undan
ímynd hennar. Ég t.d. hef heima hjá
mér skákgagnabanka með um 2
miljónum skáka og nokkur skákfor-
rit. Flestar skákimar eru frá því eft-
ir 1990 eða eftir þann tíma þegar
tölvumar fóra að verða almenn-
ingseign í rikari mæli. Ekki nema
fá himdrað þúsunda skákir eru frá
Sævar Bjarnason
skrifar um skák
skáksögunni, frá 15. öld hafa varð-
veist skákir og tvær síðustu aldir
hafa gert skáklistinna að því sem
hún er í dag og lagt mest til hennar.
Nú í dag ef haldin era skákmót, þá
era skákir frá flestum mótum slegn-
ar inn og það verður að segjast eins
og er að skussaskákir era mun fleiri
en skákir tefldar af meisturam og
ofurmeisturum, sem svo vinsælt er
að tala um í dag. Okkar íslendinga
bíður t.d nokkuð verk við að slá inn
skákir síðustu áratuga sem varð-
veist hafa, einstaka maður hefúr þó
tekið sig til og ber þar hæst nafn
Eyjólfs Ármannssonar, sem nú þeg-
ar hefur slegið inn allar skákir Frið-
riks Ólafssonar auk mjög margra
annarra. Skákforritin eru hins veg-
ar orðin ótrúlega sterk, hafa lagt
margan meistarann að velli þ.á.m.
sjáifan Kasparov, sterkasta skák-
mann veraldar í dag. Skákforrit era
nauðsynleg t.d. til þjálfunar skák-
manna, en mér finnst rangt að tala
um keppni við menn af holdi og
blóði. Skákforritin era þannig upp-
byggð að þau era með frábær byrj-
anakerfi innanborðs og geta flett
upp í þeim. Þar fyrir utan geta þau
rannsakað stöðumar fram og til
baka, það væri sambærilegt og að
manneskja myndi hræra í stöðu
sinni með taflmönnunum og skoða
þá leiki sem henni líst best á og
leika svo. En þannig er skák ekki
tefld. Skákmenn í keppni fá ekki að
færa taflmennina nema i huganum
og leika svo, það er stranglega bann-
að að fletta upp í byrjunarbókum á
meðan á skák stendur. Þannig að
skákmenn standa í raun verr að
vigi gagnvart tölvuforritunum sem
sjá/skoða allt. En til að reyna að
samræma skákmenn og tölvur hafa
verið gerðar nokkrar athyglisverðar
tilraunir. Á intemetinu hjá alþjóð-
lega skákfélaginu get menn teflt
hraðskákir við missterk tölvuforrit,
allt frá um 1500 Elo-stig upp í yfir
2900 Elo-stig og stundum yfir 3000
Elo-stig! Og einnig við mennskar
verur sem tefla hinum megin á
hnettinum og það er mun skemmti-
legra.
í nokkur ár hafa menn teflt blind-
skákir með tómt taflborð fyrir fram-
an sig og er ótrúlegt að sjá gæði
þeirra skáka, þegar þeir bestu eig-
ast við. Og svo er eitt fyrirbærið
enn, sem ég ætla að sýna ykkur
skákir frá í dag. Það fer þannig
fram að ofurstórmeistarar (he, he)
fá að hafa tölvur sér tU fuUtingis og
geta gramsað i byrjunum, láta tölv-
una yfirfara afhrigðin fyrir sig og
svo framvegis. Á Spáni í borginni
Leon fór fram í síðustu viku útslátt-
arkeppni á mUli 4 ofurstórmeistara.
Það vora þau Viswanathan Anand
og Judit Polgar sem áttust við ann-
ars vegar og hins vegar og Alexei
Shirov og Miquel Cordoba Ulescas.
Sá síðastnefndi er afar snjaU á tölv-
umar og var sterkasti skákmaður
Spánverja þar tU Shirov fluttist tU
landsins. Shirov sigraði IUescas
öragglega 2-0 á meðan Anand átti í
mesta basli með Judit. Tveim fyrstu
kappskákunumr lauk með jafntefli
og það var ekki fyrr en í bráðabana
að Indverjanum og tölvimni (?)
tókst að snúa á ungversku fegurðar-
dísina. Þeir Anand og Shirov áttust
síðan við í úrslitum og tefldu tvær
kappskákir með aðstoð eða kannski
sljóvgaði tölvan dómgreind Shirovs,
því hann tapaöi Ula í mjög merki-
legri og lærdómsríkri skák. Sem
sagt 2 ofurstórmeistarar og 2 ofur-
tölvur!
BOSCH
• Borhamrar • Borvélar • Fræsarar • Heflar
• Hitablásarar • Hjólsagir • Hleðsluborvélar
• Lofthöggsborvélar • Slipirokkar • Stingsagir
• Sverðsagir • Vélsagir
Handverkfærin frá Bosch hafa
margsannað sig í höndunum
á íslenskum afreksmönnum
enda komu þau viða við sögu
hjá atvinnumönnum jafnt sem
áhugamönnum bróðurpartinn
af síðustu öld.
Úrvalið er svo einstakt, aö þegar
þig vantar handverkfæri, er nóg
að heimsækja vopnabúrið
í Lágmúlanum þvi þar finnurðu
örugglega vopnið sem bitur og
þá þjónustu sem þú átt skilið að fá.
Þjóiistiraiistðð í hjapta boriapiniap
BRÆÐURNIR
<2
Lágmúla 9 • Sími: 530 2800
www.ormsson.is
BOSCH verslunin aðkeyrsla frá Háaleitisbraut
Hvítt: V. Anand, (2769)
Svart: A. Shirov (2751)
Frönsk vöm:
l.e4 e6 2. d4 d5 3. Rc3 Rf6 4. e5
Rfd7 5. Rce2 c5 Afbrigði þetta var
mikið teflt á sokkabandsárum mínum
um 1970. Anand ætlar að reyna að ná
litlum en varanlegum stöðuyfirburð-
um. 6. c3 Rc6 7. f4 b5 8. a3!? Það á
greinilega að tefla ekki eftir fræðibók-
unum, Shirov hefði átt að reyna 8.-a5.
8. - cxd4 9. Rxd4! Rxd4 10. cxd4 b4
Lokuð staða, þar sem lltið gagn er
í skákforritunum fyrr en bardaginn
hefst. Þar fyrir utan er Shirov ekki
mikill Frakkamaður.
11. a4 Da5 12. Bd2 Be7 13. RÍ3
0-0 14. Bb5 Rb6 15. b3 Ba6 Svart-
ur virðist vera búinn að kom ár
sinni þokkalega fyrir borð og ná
uppskiptum á hvítreita biskupnum.
Allt leikur i lyndi. 16. Bxa6 Dxa6
17. a5 Rd7 18. De2 Rb8
Þetta var fyrri skák þeirra félaga
og tölvuforritið mitt vill líka fara í
drottningarkaup. En ég mundi sjálf-
ur leika 19. -Db7 til að flækja málin.
Það hefði flækjumeistarinn Shirov
átt að gera líka. Hvítur fær nú afar
þægilegt framkvæði sem Anand nýt-
ir sér vel. 19. Kf2 Dxe2+ 20. Kxe2
Rc6 21. Hhcl Hfc8 22. Ha2 Hc7 23.
Hac2 Hac8 24. a6! Kf8
Báðir aðilar eru tilbúnir að
skipta upp á liði, gallinn fyrir svart
er einfaldlega sá að hann þarf að
koma kóng sínum til hróka sinna.
Hvítur notar tímann á meðan vel.
25. g4 Ke8 26. Í5 Kd7 27. Bf4 g5?!
Gerir aðeins illt verra, hvítur má
ekki hirða g5 peðið vegna þess að
eftir að hann er búinn að því þá
hangir peð á d4 með leiðindaridd-
aragafli. En biskupar geta hörfað.
28. Be3 h6 29.f 6! Bf8 30. Kd3 Ra5
31. Hxc7+ Hxc7 32. Hxc7+ Kxc7
Varla hefúr Shirov trúað því að
hann gæti haldið þessari stöðu, þó að
skákforritð hans hafi reynt að sann-
færa hann. Næsti leikur Anands er
mennskm- fram í fingurgómana. Það
hefðu ekki mörg skákforrit séð þessa
fóm. Kannski Dimmblá? Það er auð-
velt að tefla vel, ef maður fær réttu
stöðumar. 33. Rxg5 hxg5 34. Bxg5
Rxh3 35. h4 Ral 36. Bcl Rb3 37. Be3
Ra5 38. g5 Rc4 39. Bcl 1-0
Lítum nú á hvemig Anand yfir-
bugaði Judit Polgar.
Hvítt: V. Anand (2769)
Svart: J. Polgar (2658)
Kóngs-indversk vöm:
l.d4 Rf6 2. c4 g6 3. Rc3 Bg7 4.
e4 d6 5. Rf3 0-0 6. Be2 Ra6 7. 0-0
De8 8. Hel e5 9. Be3 Rg4 10. Bg5
exd4 11. Rxd4 De5
Hún er kræf stúlkan, hótar nú
máti í næsta leik. En það er auðvelt
að gera við því. 12. RÍ3 Dc5 13.
Bh4 Re5 14. Rxe5 dxe5 15. Hcl
Be6 16. Rd5 f6 17. a3 c6 18. b4!
Dd4 Svartur er nú þvingaður í
drottningarkaup. Það er ekki gott
veganesti á móti Anand og ofur-
tölvu. 19. Dxd4 exd4 20. Rf4 Bf7
21. Bg3 Hfe8 22. Bfl Hac8
Næsti leikur hefði glatt Aron
Nimzovich, Anand leikur samkvæmt
kenningum hans að „blokkera" frí-
peðið áður en hann undirbýr beina
árás að því. 23. Rd3 h5 24. f3 Bh6 25.
Hc2 Rb8 26. Bf2 Hcd8 27. Hdl Be3
Svartur á erfitt um vik að verja d-peð-
ið, Judit tekur áhætluna og vonast eft-
ir því að fá gott spil í kringum e-peð-
ið sitt. 28. Bxe3 dxe3 29. Hel Hd4
30. Rc5 Hd2 31. Hxd2 exd2 32. Hdl
b6 33. Rb3 b5 Hér þarf hvítur að gæta
sín, eftir 34Rxd2 leikur hún Hd8 og
hefur góð færi fyrir peðið. 34. Ra5
Hd8 35. Kf2 bxc4 36. Rxc4 Bxc4 37.
Bxc4+ Kf8 38. Ke3 Ke7
Úrslitin era ráðin, sviðalyktin
barst út um ailan veraldarvefinn.
39. Hxd2 Rd7 40. Hc2 Hb8 41.
Be2 Kd6 42.f 4 a5 43. Hd2+ Kc7
44. bxa5 Hb3+ 45. Hd3 Hb2 46.
Bf3 Rc5 47. Hc3 Ra4 48. Hc4 Hb3+
49. Kd2 Hxa3 50. e5 fxe5 51.
Hxc6+ Kd7 52. fxe5 g5 53. e6+ Ke7
54. a6 Ha2+ 55. Hc2 Ha3 56. a7
Rb6 57. Hc6 Ha2+ 58. Kcl Ra8 59.
Hc8 Hal+ 60. Kb2 Hxa7 61. Hxa8
Hxa8 62. Bxa8 Kxe6 63. Kc3 h4
64. Kd4 Kf5 65. Bd5 g4 66. Ke3
Ke5 67. Bc6 KÍ5 68. Bd7+ 1-0.