Frjáls verslun - 01.10.1971, Page 41

Framkvcemdir við Þingeyrarhöfn.
Aöaisiemn juilusson.
króna. Síðustu tuttugu ár hafa
árlega verið byggð hafnar-
mannvirki fyrir 100-150 millj-
ónir króna. A yfirstandandi ári
verður kostnaður við hafnar-
framkvæmdir um 160-180 millj-
ónir króna. Þar af greiðir ríkis-
sjóður um 100 milljónir króna.
í sumar var unnið á um 30
stöðum, þar af á 15-20 stöðum
við veigamiklar framkvæmdir,
og er talið, að 2-300 manns hafi
unnið við þær í lengri eða
skemmri tíma.
Höfnum landsins má skipta
í fimm flokka aðallega: 1)
Landshafnir. Þær eru í Þorláks-
höfn, Keflavík/Njarðvíkum og
Rifi. Þessar hafnir eru eign
ríkissjóðs, og eru reistar sam-
kvæmt sérstökum lögum og
reknar sem ríkisfyrirtæki.
Hafnamálastofnunin hefur ver-
ið ráðgefandi við gerð þessara
hafna. Framkvæmdir í Þorláks-
höfn og Njarðvíkum voru boðn-
ar út, en stofnunin sá sjálf að
mestu um framkvæmdir á Rifi.
2) Almennar hafnir í eigu
sveitarfélaga. Ríkissjóður greið-
ir 75% af byggingarkostnaði
ytri mannvirkja (t. d. öldu-
brjóta) og kostnaði vegna
dýpkunar. Hugmyndin er sú,
að ríkið komi með þessum
hætti til móts við sveitarfélög-
in og jafni aðstöðu þeirra til
að mæta mismunandi vtri að-
stæðum við hafnargerð. Innri
mannvirki (viðlegubryggja,
kantar, uppfylling og tæki t. d.
kranar, hafnsögubátar) greiðir
ríkið allt að 40%. 3) Ferju-
hryggjur. Þær eru einkum sam-
göngubót fyrir byggðarlög, sem
búa við slæm samgönguskilyrði
á landi. Þessar bryggjur eru
nær eingöngu notaðar vegna
mjólkurflutninga og bílaflutn-
inga, og eru þannig nokkurs
konar hluti af vegakerfinu.
Ríkið kostar smiði þeirra al-
gjörlega. Þær eru flestar á
Vestfjörðum. 4) Bryggjur í
einkaeign. Þær eru núorðið
fremur sjaldgæfar. Þó byggðu
nokkrir einkaaðilar bryggjur
síðustu síldarárin 1960-’65, og
þá við síldarverksmiðjur, sem
þeir ráku. Smíði beirra er ekki
ríkisstyrkt. Þessar bryggjur er
aðallega að finna á Austfjörð-
um. Þá eru enn til nokkrar
einkabryggjur frá fyrri síldar-
árum, aðallega norðanlands. 5)
Reykjavíkurhöfn. Hún hefur
sérstöðu vegna stærðar sinnar
og einnig vegna þess, að hún
hefur aldrei þurft eða beðið
um ríkisstyrk, þegar frá er tal-
ið fyrsta byggingarárið, um það
bil, sem fyrri heimsstyrjöldin
hófst.
HAFNAMÁLASTOFNUNIN
Hafnamálastofnunin annast
um alla þætti 80-90% allrar
hafnargerðar á íslandi. Sam-
kvæmt nýju hafnarlögunum frá
1967 er verkefni stofnunar-
innar að vera ráðgjafi ríkis-
stjórnarinnar um rekstur hafna
og gerð nýrra hafnarmann-
virkja. Með lögunum var
Hafnamálastofnuninni og falið
að annast gerð framkvæmda-
áætlana um hafnargerðir og
framkvæma hafnargerðir, þeg-
ar ríkissjóður greiðir meira en
50% kostnaðar.
Til að geta gegnt þessu
hlutverk sínu hefur Hafna-
málastofnunin á sínum snær-
um verkfræðinga, verkstjóra,
vinnuflokka og þau vinnutæki,
sem ekki er unnt að leigia á
almennum markaði. Forstjórn
Hafnamálastofnunarinnar hef-
ur með höndum Aðalsteinn
Júlíusson, Vita- og hafnamála-
stjóri. Aðalsteinn er byggingar-
verkfræðingur frá Kaupmanna-
höfn árið 1953. Hann starfaði
fyrst í Kaupmannahöfn í tvö
ár, sem ráðgefandi verkfræð-
ingur á verkfræðistofu. Hann
var einnig tengdur Geoteknisk
Institut og Havnebyggnings-
laboratoriet og kynnti sér
vinnubrögð þeirra við bygg-
ingu hafnarmannvirkja, og
byggingu mannvirkja í, á og
úr lausum jarðefnum (geo-
teknik). Aðalsteinn kom til
starfa hjá Vita- og hafnamála-
skrifstofunni árið 1955 sem
verkfræðingur við hafnargerð-
ir. Hann var settur Vita- og
hafnamálastjóri 1957, og skip-
aður í embættið árið 1959, og
tók þá við af Emil Jónssyni,
fyrrv. ráðherra.
Hafnamálastofnunin heyrir
undir samgönguráðuneytið. —
Starfsfólk er um og yfir 100
manns auk vinnuflokka og
vitavarða. Á skrifstofunni í
Reykjavík starfa um 40 manns
og í áhaldahúsi um 50 manns.
Þar eru auk forstjóra, skrif-
stofustjóri, yfirverkfræðingur,
tveir verkfræðingar, þrír tækni-
fræðingar, viðskiptafræðingur
(annast fjármál hafna og end-
urskoðun kostnaðarreikninga),
aðalbókari, forstöðumaður á-
haldahúss, yfirverkstjóri, 10-15
fastráðnir verkstjórar auk
margs annars starfsfólks, þar
á meðal þeir, sem vinna við
rekstur, smíði og viðhald ís-
lenzkra vita, en starfsemi og
uppbygging vitaþjónustunnar
er annað höfuðverkefni Hafna-
málastofnunarinnar.
UNDTRBÚNINGUR OG
ÁKVARÐANTR FRAM-
KVÆMDA
Hafnamálastofnunin getur
haft frumkvæði að tillögugerð
um hafnarmál, og gerir það
ósjaldan. Þó byggir hún yfir-
leitt tillögur sínar á óskum við-
komandi hafnarstjórna eða
stjórna sveitarfélaga, skoðar
FV 10 1971
41