Frjáls verslun - 01.05.1998, Blaðsíða 37

íslensk náttúra er það sem laðar flesta ferðamenn til landsins. Gullfoss er íslands frægasti foss. Þangað koma um
Víða erlendis tíðkast að taka sérstakan aðgangseyri að nátt- 100 þúsund manns árlega án endurgjalds.
úruperlum. Samkvæmt því er íslensk náttúra vannýtt auðlind.
hveiju ári. Náttúruvernd ríkisins mun ekki
leggja fram neitt fé til uppbyggingar á þess-
um svæðum næsta ár og alkunna er að það
kostaði margra ára baráttu að byggja við
Gullfoss það sem kallast mætti viðunandi
aðstaða fyrir ferðamenn.
Ef hver gestur greiddi 100 krónur í að-
gang myndu safnast 10 milljónir árlega.
Ekki er vafi á að bæta mætti stórlega að-
stöðu við Gullfoss og Geysi og draga úr
hættu á skemmdum af átroðningi fyrir að-
eins brot af þeirri upphæð.
Ef 200 þúsund erlendir ferðamenn
greiða 500 krónur hver í aðgangseyri að ís-
lenskum náttúruperlum skilar það 100
milljónum til uppbyggingar og aðhlynning-
ar að íslenskri náttúru. Bætist 100 þúsund
íslenskir ferðamenn í þann hóp verður
upphæðin 150 milljónir.
Árið 1996 velti Ferðamálaráð alls rúm-
um 135 milljónum króna. Ráðið veitti það
ár rúmlega 6 milljónir í sfyrki til úrbóta á
fjölsóttum ferðamannastöðum. Að auki var
veitt það ár sérstaklega 10 milljónum frá
umhverfisráðuneyti til slíkra endurbóta
vegna þess að þörfin var talin brýn. Aðeins
tókst að koma til móts við hluta umsækj-
enda en veitt var til 30 verkefna.
FERÐAFÉLAGIÐ VILL EKKIELTA
FÓLK UPPI
Haukur Jóhannesson, forseti Ferðafé-
lags Islands, sagði að um gjaldtöku eða að-
gangseyri hefði töluvert verið rætt innan
félagsins og ekki væri nein sérstök and-
staða þar gegn því að taka aðgangseyri af
gestum sem heimsækja íslenskar nátt-
úruperlur. Félagið hefði hinsvegar ekki
viljað taka opinbera afstöðu til þess.
„Eins og þetta hefur verið lagt upp þá
viljum við ekki gerast umboðsmenn ríkis-
ins og elta fólk uppi. Það eru mýmargir
tæknilegir örðugleikar á því að heimta slik-
an aðgangseyri við viljum ekki taka að okk-
ur það óvinsæla hlutverk."
Haukur sagði að reynsla Ferðafélags-
manna væri sú að íslendingar vildu ekki
greiða slíkan aðgang að eigin landi en út-
lendingar væru hinsvegar mun hlynntari
því enda flestir vanir því úr sínu heima-
landi.
„Við stöndum í miklum framkvæmdum
um þessar mundir þar sem heilbrigðis-
reglugerðir skylda okkur til uppbygginga í
Landmannalaugum. Þar verður alls um 15
milljónum varið til holræsaframkvæmda
og uppbyggingar á hreinlætisaðstöðu sem
er afar erfitt félagi eins og okkar. Við sótt-
um í sjóð Ferðamálaráðs en fengum ekki
krónu.“
Haukur sagði að það hefði ekki komið
til tals að leggja sérstakt holræsagjald á í
Landmannalaugum enda taldi hann gjald-
skrá fyrir gistingu og annað vera þar eins
háa og markaðurinn þyldi.
Haukur taldi að eina raunhæfa lausnin
ef menn vildu taka sérstakan aðgangseyri
að íslenskri náttúru væri sá að heimta það
inn af ferðamönnum við komuna til ís-
lands. Þannig næðist til allra erlendra
gesta en gjaldtaka af heimamönnum væri
áfram óleyst mál.
SPURNING UM VILJA
Af því sem kemur fram í rnáli manna
hér að framan eru einkum tvenn rök sem
talin eru mæla gegn því að koma á inn-
heimtu aðgangseyris að íslenskum nátt-
úruperlum. Annars vegar er sú skoðun að
íslenskt þjóðfélag sé ekki tilbúið til þess að
samþykkja slíka gjaldtöku. Það hefur ekki
verið kannað svo vitað sé.
Það hefur hins vegar komið fram í
könnunum, sem Ferðamálaráð hefur látið
gera á viðhorfum erlendra ferðamanna, að
þeir gefa íslenskri náttúru hæstu einkunn
og verðlag á ýmsum þáttum sem tengjast
ferðalögum innanlands er ekki eins hátt
þeir reiknuðu með. Að því viðbættu að að-
gangseyrir að náttúruperlum er algengt
fyrirbæri erlendis má draga þá ályktun að
erlendir ferðamenn myndu almennt ekki
taka því illa þótt slík gjaldtaka yrði sett á
hér.
Hins vegar eru þau rök að það sé vegna
aðgengi að stöðum tæknilega mjög erfitt
að innheimta slíkt gjald. Það er vissulega
rétt að á nokkrum stöðum hagar svo til að
slíkt er nær ógerlegt nema með veruleg-
um breytingum á aðkomu en á mjög mörg-
um stöðum væri slík innheimta mjög vel
framkvæmanleg.
Það skal fúllyrt hér að á eftirtöldum
stöðum væri hægt að innheimta aðgangs-
eyri án fyrirhafnar: Þórsmörk, Land-
mannalaugum, Eldgjá, Hveravöllum, Gull-
fossi, Herðubreiðarlindum, Öskju, Kverk-
tjöllum, Dettifossi, Dimmuborgum og eru
þá trúlega taldir upp þeir staðir sem flestir
ferðamenn sækja heim. 33
SNÝST UM HUNDRUÐ MILUÓNA
Ef 200 þúsund erlendir ferðamenn greiða 500 krónur hver í aðgangseyri að íslenskum
náttúruperlum skilar það 100 milljónum til uppbyggingar og aðhlynningar að íslenskri
náttúru. Bætist 100 þúsund íslenskir ferðamenn í þann hóp verður upphæðin 150
milljónir.
37