Lesbók Morgunblaðsins - 30.12.1973, Blaðsíða 16

•>-.«1 mT'*. •
"tm*V
'iiK’UU 'fi'' r /1Í*iV'(s?>'iri kV'H
UflO>- O f: ,«»o(i ? f | ft‘U>JÖ?.V> |«-l f J

rrr^ffT'r a«^«r-^wx,«r>Km
Spegilmyndin sýndi, aSég hafði ekki komizt f burtu frá sjálfum mér.
Ásgeir Jakobsson Velaenc mi
v & & mín M M
i x wUTtxa Ferðasaga IIU
ÞÚ tekur þig upp einn dag og
flýgur i suður, að forða þér burtu
frá önn og amstrinu heima, rign-
ingu landsins og sífelldu gnauði
vinda, og sefjuðum múg i landi
Egils og Snorra. Svo vaknarðu
sólbjartan morgun í fjarlægu
landi, þú heldur til strandar að
busla í volgum sjónum, sólar þig
síðan til þerris í mjúkum sandi,
sækir þér glas af múrfatla að
drekka við þorsta. Og sólin og
vínið og sandurinn ylja likama
þínum, niður sjávarins og þytur-
inn i laufi trjánna gleðja eyru
þín, hinir sólbrúnu kroppar í
bikini gleðja augu þín og segirvið
sjálfan þig:
— Hvílíkur munur á veröld—
En svo undarlegt sem það er,
búa allir við tvær veraldir, eða
fleiri, sem renna hver inn í aðra.
Þú finnur það situr einhver hjá
þér að heiman. Þú sérð skuggann
af honum, en hvernig, sem þú
gáir í kringum þig, sérðu ekki
hann sjálfan. Hver hafði fylgt þér
að heiman? Hugsanir þínar líða
fram, myrkar, bjartar, spakar,
heimskar, koma og fara — eins og
heima. — Hver hafði fylgt þér að
heiman? Af hverju kemur þessi
fræga setning í hug þinn mitt í
sóldýrðinni:
— Something is rotten in the
State of Denmark —
Þegar kvöldsett er orðið
heldurðu heim á hótelið og þú
gengur fram á búðarglugga, þar
sem lífið á götunni speglast í
glerinu. Innan við rúðuna stend-
ur maður og þann mann þekkirðu
og kannski var ))elta maðurinn.
sent þú varst að flýja að heiman.
nema þú segir utan viðglerið.
— Ég mátti svo sem vita það
værir þú —
Hann horfir á þig á móti með
nokkurri vorkunnsemi, en svo
glottir hann kuldalega og svarar:
— Því átturðu nú að geta gert
þér grein fyrir strax af langri
reynslu. Fljúgðu burt úr rigningu
lands þinsog gnauði vinda þess,
fljúgðu hátt, fljúgðu
hratt, fljúgðu norður á
heimskaut, fljúgðu suður í dýrð
sólarlanda, horfðu á fagrar konur
í bikini, bakaðu þig i sandinum,
baðaðu þig í sjónum, hlustaðu á
þytinn i laufi trjánna og nið
sjávarins, drekktu gullnar veigar
— ef þú hefur ætlað að losna við
mig — gaztu allteins setið heima
— Þar sem þetta verður að veru-
legu leyti einkasaga mfn, er rétt
að geta þess, að ég er þess konar
ferðamaður, sem ýmist er að
lenda í vandræðum eða losna úr
vandræðum. Þar sem ferð mín
endaði loks með síðari hættinum,
þótti mér rökréttara að kenna
fremur frásögnina við velgengni
mína en hrakfarir. Allt það, sem
henti mig í ferðinni, byggðist á
sérhæfileika mínum ofan-
nefndum sem ferðamanns.
Rúmenar áttu þar enga sök á. Það
var nú eitthvað annaö. Þeir létu
mig ekki einu sinni gjalda þess,
að vegabréfið mitt sýndi, að ég
gæti verið eilítið hættulegur mað-
ur.
I Rúmeníuferðinni sagði
reyndur ferðalangur, sem
kynntist lítillega ferðaháttum
mínum og ráðslagi, rétt þessi orð
við konu mína: Lfttu ekki af hon-
um andartak, ef þú vilt taka hann
með þér í heilu lagi heim —
Eins og að líkum lætur, kemur
ekki til mála, að ég leggi í skrifum
mínum neinn dóm á lifnaðarhætti
Rúmena, þó að ég dveldi
þriggja vikna tíma á baðströnd
þar í landi. Menn kynnast nú
sennilega lifnaðarháttum þjóða
einna sízt á baðströndum þeirra,
en svo var ég heldur ekki þarna
kominn til að vasast í háttum
Rúmena. Ég skildi auk þess ekki
orð í máli þeirra, svo að við al-
þýðu manna gat ég lítið talað. Þö
svo ég hefði getað spurt eitt-
hvað um lifið í landinu, hefði ég
látið það ógert. Mér finnst það
alltaf heldur smekklaust af ferða
fólki, sem kemur til skammdvalar
í einu landi, að vera sífellt að
þýfga landsmenn um þeirra
eigin hagi. Ég læt
það nægja, sem fyrir augunt
ber og sjón er þannig, að
það getur verið, að ég sjái ekki
stóra og fræga byggingu þó að ég
sjái vel skrýtinn kall, sem stendur
á torginu framán við hana.
Rúmenar eru sagðir skyldastir
Rómönum. Rómverjar lögðu
undir sig landið á sínum sokka-
bandsárum og þá hét það Dacia og
það nafn bar hótel eitt á strönd-
inni. Mér fannst fókið, á hótel-
um og í verzlunum einkennilega
fölleitt. Ég sá ekki sólbrennda
rúmenska stúlku á þessum
slóðum heldur voru þæf
flestar snjakahvítar. Það yrði
leit að súlku hér jafn
hvítri á hörund og þær voru
sumar. Sjálfsagt telja þær það
fegurðarauka að vera fölar, og
forðast þvl sól eftir megni. Þar
sem okkar konur þrá sól, finnst
mér að tímabundin kvennaskipti
gætu vel komið til greina milli
okkar og Rúmena. Sólin leikur
konur í Rúmeníu sennilega all-
hart ef þær verjast henni ekki,
eða svo var að sjá af miðaldra
konum. Þær voru furðulega
skorpnar, og gamlar konur eins
og krypplað bókfell. Það var
ekki aðeins litaraftið, sem kom
mér á óvart, heldur einnig fram-
koma og hegðan fólksins. Það var
hæglátt og stillilegt i framgöngu
og tali og laust við málæði
Rómana. Þetta hæglæti kom
einnig átakanlega fram í vinnu-
brögðunum. Það er ekki gott að
vita, hvort þetta er fólkinu
eðlislægt eða silahátturinn á sér
orsök í „kerfinu". Engan mann sá
ég þarna á ströndinni, né i
Constanta, helztu hafnarborg
Rúmeníu, sem ég gæti ætlað að
væri slavneskur að ætt og aldrei
heyrði ég talaða rússnesku. Ég
var svo ekkert að rekast i því,
hvort þetta væri svo í raun og
veru, að þarna talaði enginn mað-
ur mál þessarar nágrannaþjóðar,
eða ástæðan væri sú, að fólk vildi
alls ekki tala það. Mér var sagt af
ferðalangi, kunnugum á þessum
slóðum, að svo væri, og fólkið
vildi ekki einu sinni meðganga að
það gæti talað rússnesku, þó að
það kynni hana prýðilega. Ég
varð þessa var tvívegis fyrir
tilviljun. Þýzkan rann hins vegar
uppúr öllum þarna, og Þjóð-
verjar, sem okkur er sagt, að leik-
ið hafi Rúmena, eins og nágranna
þeirra yfirmáta hart, virtust
þarna öllum mönnum vinsælli, og
öllu ráðandi sem ferðamenn og
allt miðað við þeirra háttu og ósk-
ir.
Einkennisbúningur borgara-
legra yfirmanna virtist mér
vera svört jakkaföt og hvít
skyrta og bindi. Það gilti einu,
hvað sólin var heit, að þeir voru
jafnan þannig búnir. Fremur
virtust mér yfirmenn eða eftirlits-
menn vera lausir við þá áráttu að
taka til hendi við verk. Yfirmann
á skyrtunum með uppbrettar
ermar og baðandi bægslunum gef-
andi ordur i allar áttir, bar hvergi
fyrir mín augu. Vinnuhraðinn
virtist líka draga nokkurn dám af
þessum rólegheitum þeirra. Það
er ekki líklegt, að þjóð, sem hefur
tamið sér þann vinnuhraða, sem
þarna virtist ríkja, nái skjótum
efnahagslegum árangri. Auk
þessa dundurs við verk, virtust
jafnan tveir a.m.k. um hvert eins
manns verk og síðan eftirlits-
mennirnir stiklandi í kring. Það
er náttúrlega ekki vandi að losna
við atvinnuleysi með þessu lági.
Haf ið með ykkur kranabfl .. .
Afgreiðslumátinn í
verzlununum fór afskaplega i
taugarnar á sumum Islendingum
og voru þeir þó yfirleitt ekki að
flýta sér. Ef ég hefði séð einhvers
staðar svo háþróað tæki sem
kranabíl, þá hefði ég reynt að
hafa hann með mér í verzlanir til