Pressan - 02.12.1993, Blaðsíða 22

VIÐTAL
22 PRESSAN
Fimmtudagurinn 2. desember 1993
„Ég gef hana út sjálfur
vegna þess að ég er búinn að
brenna mig einu sinni á því að
gefa út hjá öðrum. Það var
fyrsta platan, „Lucky one“.
Hún kom út og gekk vel en ég
veit ekkert hvað hún hefur
selst, því ég hef ekki fengið
neitt íyrir hana ennþá. Það er
ekki fyrr en ísland gerist aðili
að NCB sem eitthvað fer að
gerast í þessum málum. STEF
vildi ekki snerta við þessu
máli fyrr en það varð. Þá fékk
„Ætli það þurfi ekki
aðfara að setja
kvótakerfi á hljóm-
sveitirnar, án þess
að ég sé að mcela því
bót.u
ég að sjá hvað ég ætti að fá í
stefgjöld. Annað fyrir plötuna
hef ég ekkert fengið. Steinar
hefur dreift þessari plötu og
hirt allan peninginn. Og þegar
ég hef beðið hann að gera upp
við mig hef ég lent á vegg.
Hann hefur sagt hreint út að
ég fái þetta ekki: „Farðu bara í
lögfræðing, ég verð þá með
þetta í dómstólum í mörg ár.“
Mér þykir mjög vænt um
þessa plötu og er með málið
hjá lögffæðingi. Mér er alveg
sama um peningana en ég vil
eiga réttindin. Sem dæmi þá
vil ég geta farið með hana út á
götu erlendis og selt hana þar.
Þegar maður lendir einu sinni
í því að láta nauðga sér á þess-
um vettvangi þá er það töff en
ef maður lendir í því aftur, þá
er það manni sjálfum að
kenna. Svo er ekki svo mikið
mál að gera þetta sjálfur. En
það má koma skýrt fram að ég
hef ekki reynslu af neinum út-
gefanda öðrum, ef undan er
skilinn ég sjálfur, og það er
samstarf sem hefur gengið
mjög vel.“
En útgáfan þín, Bein leið
hf.. Hefur leiðin verið bein?
„Ja, áður en platan „Bein
leið“ kom út var mér sagt af
vissum aðilum í bransanum
að ef þessi plata yrði í dreif-
ingu hjá Japis en ekki hjá ein-
hverjum öðrum, þá mundi
hún ekki ekki fást hvar sem er.
Þeir væru búnir að sauma
saman dreifmgarkerfið úti á
landi og væru með það í vas-
anum — ykkar plata á ekki
séns! Okkur var hótað undir
rós og ég veit um fleiri aðila
sem voru beittir samskonar
þrýstingi og guggnuðu undan
honum. Öll svik komast upp
um síðir. Það er ekki bara ver-
ið að klekkja á músíköntum
heldur er verið að mismuna
kaupendum úti á landi, það er
verið að mismuna kaup-
mönnum úti á landi og það er
enginn sem græðir á þessu.
Það er ekkert ofsagt að hér sé
um að ræða tilraun til að
stjórna tónlistarsmekk lands-
manna. Ungir og óþekktir
tónlistarmenn verða sérstak-
lega fyrir barðinu á þessu, því
þarna er verið að hampa ein-
um fremur en öðrum. Nýir
listamenn sem mega sín
minna vegna þess að þeir eru
óþekktir fá ekkert að sjást,
burtséð frá því hvort þeir eru
að gera góða hluti eða ekki.
Þetta er svo einkennilegt mál
að það ætti einhver að athuga
þetta, einhver rannsóknar-
blaðamaður."
Jakob Bjarnar Grétarsson
útgáfunni væru til í að
minnka sinn skerf til sam-
ræmis við það. En þar virðist
enginn vera til í að taka þátt í
slíku.“
Sanngjörn viöskipti
liöin tið
Hvernig sýnist þér tónleika-
og sveitaballabransinn?
„Ég held að við eigum
mikinn þátt í því að hafa
haldið miðaverði á tónleika
niðri. Við hækkum ekkert
prísinn þó að við njótum
vinsælda. Fólk var að segja
við okkur að við gætum alveg
hækkað miðaverðið í
2.000-2.500-kall en við segj-
um: „Gleymdu því.“ Við fá-
um alveg nóg, óþarfi að vera
með græðgi. Við erum
reyndar með litla yfirbygg-
ingu, það fylgir þessu mis-
mikill kostnaður. Mörg bönd
önnur eru með ljósashow,
stórt kerfi og þá þarf burðar-
menn og fleira. En með því
að hafa litla yfirbyggingu þá
ráðum við öllu og höfum
yfirsýn.
Það er margt alveg hræði-
legt í sambandi við þennan
tónhstarheim. Þú getur feng-
ið texta í hendumar sem á að
lesa í sjónvarpi: „Hið frábæra
band, þeir em bestir ...“ Já,
já, sæll og blessaður! Ég strika
yfir öll lýsingarorð og byrja
svo aftur. Maður hefur ekki
efhi á öðm en að fylgjast með
öllu sjálfur. Einu sinni var
það þannig meðal fólks að
menn voru ekki stöðugt að
reyna að rífa skyrtuna af bak-
inu hver á öðrum, heldur
voru sanngjörn viðskipti í
heiðri höfð. En það er liðin
tíð, sem er slæmt. Ég hef
aldrei tekið þátt í sveitaballa-
bransanum en mér sýnist
hann ekki hafa gengið vel.
Ætli það þurfi ekki að fara að
setja kvótakerfi á hljómsveit-
irnar, án þess að ég sé að
mæla því bót.“
Er gaman að vera í hljóm-
sveit?
„Það að sýsla með músík er
gaman. Það er gaman að spila
einn, það er gaman að spila
tveir og svo ffamvegis. Það er
bara til tvennskonar músík:
Góð og slæm. Músík sem gef-
ur og músík sem gefur ekki.
Það er til formúla fyrir þessu
sem er sú að þú veist þegar þú
ert að gera vel. Þess vegna á
maður ekki að taka sér neitt
fyrir hendur sem maður gerir
ekki vel. Ég hugsa að það
mundu ekki margir skrá sig á
bát hjá mér ef ég væri skip-
stjóri, en það eru kannski ein-
hverjir sem vilja spila með
mér. En það er ekki alltaf auð-
velt að fylgja formúlunni eftir.
Þetta er spurning um að halda
í hugsjónina og dómgreindina
til að gera vel.“
Gœti KK fundið sig í því að
vera leigubílstjóri?
„Ef ég þyrfti á því að halda.
Hvað gerir maður ekki? Ég
hugsa að maður hafi gott af
því að komast frá hlutunum.
Djöfull fannst mér leiðinlegt
þegar ég var að skúra í Dóm-
kirkjunni í Lundi. Allan tím-
ann var ég með hugann við
tónlistina og var æstur í að
fara að spila aftur. Það þarf
því ekki endilega að vera
slæmt að fást við þannig hluti.
Eða eins og ég heyrði í texta:
„Maður verður að hafa dvalist
í víti til að komast til himna-
ríkis.“ Er þetta ekki bara Jing
og Jang, Plús og mínus, karl
og kona — eða hvernig sem
menn eru hneigðir?"
Sáttur við sjálfan mig
sem útgefanda
Nú gefur þú þessa plötu út
sjálfur, hefði ekki verið einfald-
ara að láta einhvern annan í
stússið sem jylgir plötuútgáfu?
KK um bransann og nýju plötuna
Lætur ekki nauðga sér tvisvar
KK banct hefur veríö áberandi í tónlistarlífi íslendinga undanfarin ár og á þeim bænum er ekkert
verið að slá af. Ný plata, „Hotel Föroyarer komin út en áður hefur hljómsveitin gert plöturnar
Meðlimir KK-band eru allir
spilarar með eigin stíl. Kor-
mákur Geirharðsson slær á
trommur, Þorleifur Guðjóns-
son spilar á bassa og nýr liðs-
maður hefur bæst við, enginn
annar en Björgvin Gíslason
gítarleikari. Foringinn, Krist-
ján Kristjánsson, leikur á gít-
ar og syngur. Áður en KK
kom, sá og sigraði á íslandi
flæktist hann um Evrópu og
hafði í sig og á með götuspila-
mennsku. Skyldi það hafa haft
mikil áhrif á gítarleik hans?
„Jú, akkúrat. Maður varð
að vera heil hljómsveit. Það er
þetta „snerbít“ (hér er smáhlé
meðan KK lemur á bijóst sér
og sönglar til að sýna hvernig
snerbítið virkar í fram-
kvæmd) og þegar við erum að
taka upp þá þarf að skilja
snerilinn og gítarinn að, því
þeir blandast svo mikið sam-
an í hátölurum. Það hljóta að
„Það er heil hljóm-
sveit hérna í hcegri
handleggnum. “
vera fleiri hér sem spila svona
þó að ég hafi ekki heyrt það.
Þessi gítarásláttur minn er til
kominn af þörf; það heyrir
enginn gítarplokk úti á götu.
Það er heil hljómsveit héma í
hægri handleggnum,“ og máli
sínu til stuðnings sýnir KK
blaðamanni lófann, sem er
siggborinn eins og á sjómanni
sem hefur verið of lengi ber-
hentur að toga ýsu.
En svo breytist KK úr „one
man band“ í dúett, þá í tríó og
nú erum við að tala um kvar-
tett?
„Já, Þorleifur kom út og við
tókum tveggja mánaða túr
um Norðurlöndin 1988. Síð-
an komum við heim og höld-
um áffam að spila saman. Ég
geri „Lucky One“, sem er nú
eiginlega sólódæmi. Síðan
finn ég Komma í gegnum
leikhúsið og hann féll inn í
þetta eins og flís við rass. Það
var hark að finna meðlim sem
passaði inn í þessa tónlist.
Flestir trommarar eru með
ægilegt batterí, fullt af diskum
og drasli sem hljómar trufl-
andi. Og því má bæta við að
ég hef enga ofurtrú á að
trommarar eigi eilíflega að
halda stöðugum takti, hver
segir að það megi ekki hraða
lögum? Dýnamík í lögum er
ekki eingöngu spurning um
að hækka í „volume“-takkan-
um heldur er þetta líka spurn-
ing um tempó.“
En hvað er þetta með nýja
manninn, var þetta ekki í góðu
lagi eins og það var?
„Ég er enginn sólógítarleik-
ari. Eg kann nokkur sóló og
mér finnst ferlega leiðinlegt að
endurtaka hluti. Það er erfitt
að vera sannfærandi þegar
maður er búinn að taka sama
sólóið tuttugu sinnum. Björg-
vin er mjög skapandi maður
sem á gott með að aðlaga sig.
Það býður upp á ótal mögu-
leika að hafa hann í bandinu.
Hér áður fyrr spilaði ég á
munnhörpu, en um leið og
maður sleppir gítarnum þá
vantar í rythmasveitina. Nú
má dusta rykið af hörpunni.
Svo er Björgvin ótrúlega glúr-
inn hljómborðsleikari — við
erum til dæmis farnir að spila
„Dansinn“ af „Beinni leið“ en
Jakob Frímann spilaði á pí-
anó í því lagi á píötunni. Ég
legg mikið upp úr röddum,
mikilvægt að allir syngi með.
Geturðu ímyndað þér hill-
billy- eða bluegrasstónlist sem
er ekki rödduð? Björgvin
sagðist aldrei hafa sungið en
ég lét míkrófón við andlitið á
honum og bað hann að raula
með. Og það gekk svo langt
að hann syngur eitt lagið á
nýju plötunni. Þeir sögðu
þetta reyndar allir strákarnir á
sínum tíma en nú radda þeir
eins og englar.“
Ekki meira billí
Það er vandasamt að skil-
greina tónlist svo öllum líki, en
má segja að KK band spili ís-
lenska hillbillí-tónlist?
„Ég veit það ekki. Þegar
„Lucky One“ var gefin út þá
fóru þessir „brilljant“ auglýs-
ingamenn Steinars og PS-
músíkur af stað með mjög svo
einkennilegt orðalag: „Á nýju
plötunni má heyra rokkabilll,
hillbillí og allskonar billí!“
Síðan þá hef ég forðast að
nota billí.“
Nú ert þú ótvírœður foringi
hljómsveitarinnar. Þú þekkir
kannski ekkert annað?
„Já, ég vil ekkert endilega
vera foringinn. Því fylgir
ábyrgð, að vera alltaf óánægð-
„Er þetta ekki bara
Jing og Jang, Plús og
mínus, karl og kona
— eða hvernig sem
menn eru hneigð-
ir?“
ur með lögin sín og að vera
negatívistinn í hópnum. Því
fylgir aukavinna. „Hotel
Föroyar“ er unnin lýðræðis-
lega og ég þurfti að gefa mikið
eftir. Ef strákarnir voru
ánægðir með lögin þá voru
þau látin fara þó að ég væri
kannski ekki ánægður per-
sónulega. Það eru málamiðl-
anir á plötunni. Við semjum
mörg laganna saman og þar
fram eftir götunum. Það er
ekki auðvelt að vinna með
mér, ég þykist oft vita þegar
lög eru ekki tilbúin en á erfitt
með að setja fingurinn á hvað
vantar. Eyþór Gunnarsson er
einstaklega góður að vinna
með hvað þetta varðar. Hann
ekki bara veit ef eitthvað vant-
ar heldur hvað vantar. Eyþór
hefur írábært tóneyra, eins og
reyndar Tómas Tómasson,
sem pródúseraði nýju plöt-
una. En tónlist býður ekki
upp á miklar málamiðlanir.“
Hvað hlustar KK aðallega á?
„Sting er maður sem ég
hlusta mikið á. Hann er stöð-
ugt að þróa sig. Svo elska ég
Tom Waits og hef gert mikið
til að ná þessu ruslasándi sem
hann er með. Það er ekki svo
auðvelt að fá annað fólk til að
spila með þér á ruslatunnulok
og láta það „liggja“. Og þetta
flækist enn þegar þú ert kom-
inn í stúdíó. Þá er ekki lengur
þetta frjálsræði og afslöppun
sem var þegar menn voru að
bæta við sig og allt „grúfaði".
Þar þarf að eiga við tækni-
mennina sem aldrei hafa séð
þetta áður og þá ríður á að
vera laginn foringi og það er
ég líklega ekki, er of óþolin-
móður. En ég mundi aldrei
geta verið einn inni í stúdíói.
Ég kann það ekki, hef ekki
þann aga sem þarf.“
Ertu að reyna að segja að þú
sért ekki áncegður með nýju
plötuna?
„Ég veit það ekki. Ég var
ekkert ánægður með „Beina
leið“ þegar hún kom út. En
þegar frá leið varð ég mjög
ánægður með mörg laganna á
þeirri plötu. Það er alltaf erfitt
að skilja við lög sem maður
hefur verið að vinna með og
það á við um nýju plötuna,
sem er í þokunni hjá mér
núna.“
Fíflið McCartney
Fœreyjar? Er verið að reyna
að segja manni eitthvað með
titlinum?
„Nei, nei, það er ekki um
neina efnahagslega skírskotun
að ræða. Það er bara svo gott
að vera í Færeyjum, fólkið er
svo gott. Þjóðfélagsástandið er
auðvitað slæmt en fólkið hef-
ur ekki versnað við það —
þvert á móti. Færeyingarnir
redda sér nokk ef þeir fá að
vera í ffiði íyrir svona vitleys-
ingum eins og Paul McCartn-
ey, sem er algjört fífl. Pældu í
því að vera að skipta sér af
fólki sem býr á pínulitlu skeri
úti í hafi. Það er í raun hafs-
búar rétt eins og hvalurinn.
Þetta er eins og Greenpeace
færi af stað með að vernda
loðnuna fyrir hvalnum! Fær-
eyingarnir nýta hvern einasta
bita af grindhvalnum og
dreifa til allra í samfélaginu —
meiriháttar dæmi. Svo kemur
McCartney sem ekkert veit og
er með gjaldkerana sína í að
fæða einhverjar rollur sem
ættu að vera ellidauðar fyrir
löngu. En hann heldur í þessu
lífinu með öndunarvélum og
dóti. Þetta er orðið tannlaust
— þarf að mata það með te-
skeið — og hann heldur að
hann sé voða góður! Ég er
ekkert hissa þótt Lennon hafi
verið orðinn þreyttur á hon-
um. Ég er sannfærður um að
Lennon var á Guðs vegum
eins og Jóhannes skírari, Nel-
son Mandela og Gandhi. Þetta
eru allt karlar sem eru Guðs-
sendlar."
Hefur velgengnin komið þér
á óvart?
„Ég var sérstaklega ánægð-
ur með velgengni „Lucky
One“, gaman að það skyldu
svona margir vera mér sam-
mála. Það er alltaf gaman þeg-
ar fólk með sömu áhugamál
hittist, ímyndaðu þér þegar
einhver frík á borð við fiðr-
ildasafnara hittast. Það var
svipað með „Lucky One“. Á
„Beinni leið“ smitaðist ég af
áhuga annars fólks. En ég tók
þetta aldrei mjög alvarlega —
var ekki kominn neitt inn í
þennan hark-bransa sem er
hættulegur og leiðinlegur.
Nýja platan er góð. Ég
mundi aldrei láta hana frá
mér öðruvísi og það er ekkert
á henni sem ég skammast mín
fýrir. Hún er vonandi ein af
mörgum sem ég á eftir að
gera. En ég hefði gjaman vilja
draga mig út úr þessum jóla-
bissness. Það er sorglegt að
leggja meiri byrðar á fólk en
orðið er og einhvem veginn er
maður orðinn þátttakandi í
þessu jólakaupæði. Ég er
sannfærður um að það mætti
hafa plötur ódýrari en þær em
og ég veit um marga hljóm-
listarmenn sem væm tilþúnir
að skerða sinn hlut ef aðrir í