Tíminn Sunnudagsblað - 31.05.1964, Blaðsíða 15

jllllgg

Slíkar tunnur hafa víða fundizt viS Eyrarsund. Þær urðu að vera smíðáðar af
eiðsvörnum mönnum, ef vel átti aS vera. Þessi tunna mun vera frá 14. öld.
á vettvang, þegar bátarnir nálguðust
land, og hleyptu út á grynningarnar,
unz sjórinn tók hestunum á miðjar
\iður. Það reið á að ná sem fyrst
tali af síldarkörlunum og festa kaup
á því, er þeir fluttu að landi. En til
þess að þetta kapphlaup yrði ekki
hemjulaust, voru reglur settar um
það, hvenær kaupmenn máttu „ríða
til strandar", svipað og hér gilda nú
í sumum fiskiþorpum reglur um það,
hvenær bátar mega láta úr höfn á
vetrarvertíð.
Hinir auðugu, útlendu kaupmenn
voru mjög aðgangsfrekir og hrepptu
mest af síldinni, en, síldarkaupmenn
frá Danmörku og Skáni urðu að
jafnaði að láta sér lynda smáslatta.
Þegar aflinn var kominn á land,
var haldið með sumt af honum á
vögnum upp um sveitir, þar sem
hann var seldur bændum. En megin-
hlutanum var ekki ekið lengra en að
búðum kaupmanna, þar sem síldinni
var haugað saman í stóra skála. Þar
stóðu síldarkerlingar, reiðubúnar að
kverka síldina og draga úr henni
slógið. Samt var hún framan af sölt-
uð með haus og slógi.
Menn kunnu aðeins eina aðferð til
þess að verja síldina skemmdum:
Hún var söltuð. Áður en síldarver-
tíðin hófst komu skip frá Þýzka-
landi með ógi-ynni af salttunnum.
Saltið kom nálega allt frá Lúneborg,
og höfðu Lýbikumenn hönd í bagga
um saltsöluna, svo að segja mátti, að
þeir hefðu einokunaraðstöðu. Þegar
síldin hafði verið kverkuð, var hún
borin í trogum til kvenna, sem önn-
uðust söltun hennar. En þær voru
ekki allar dyggar og sættu sumar
færi að steypa úr trogunum í tunn-
urnar, þótt slík vinnubrögð væru
harðlega bönnuð, í stað þess að raða
síldinni í lög. Þess vegna þurfti eftir-
gangssama og stranga tilsjónarmenn.
Loks könnuðu matsmenn síldina í
tunnunum og sannfærðu sig um, að
hún væri vel söltuð og frá henni
gengið í samræmi við settar reglur.
Skáneyrarsíldin varð nafntoguð í
mörgum löndum, enda svo ramm-
lega um hnútana búið, að ekki voru
einu sinni teknar tunnur nema smíð-
aðar væru af eiðsvörnum mönnum.
I hollenzka bænum Kampen voru síld
arkaupmenn til dæmis skyldaðir til
þess með lögum að hengja upp við-
vörunarspjöld, ef þeir höfðu á boð-
stólum aðra síld en þá, sem veidd
var á Eyrarsundi.
J-tgar mavsmeí'ii höfC'a lokið störf
um, slógu beykjar botninn í tunn-
urnar. Var þeim þá ýmist hlaðið sam-
an við búðir kaupmanna eða ekið
niður að víkinni, þar sem kuggarnir
lágu við festar og biðu farms. Var
vögnunum þá ekið nokkur hundruð
metra út í sjóinn, því að aðgrunnt
er, og siðan voru tunnurnar settar á
flatbotna pramma, er fleyttu þeim til
skips.
Slógið haugaðist upp inni í síldar-
skálunum, og gerðist þar fremur
daunillt, ef það lá lengi. En til þess
kom sjaldnast. Hér voru einnig
menn þeir, sem nefndust slógkarlar,
og þeir fluttu slógið á afvikinn stað
niðri á ströndinni, þar sem því var
steypt til bræðslu í stóra potta í
svonefndum slógbúðum. Ilinir ríku
kaupmenn voru sjaldan á ferli í
grennd við þessa staði. Menn voru að
sönnu vanir margra þefja blandi ó
þessum öldum, ekki sízt þeir, er oft
gistu á Skáneyri. En samt var ekki
á annarra færi en allra brjóstheilustu
manna að koma í slógbúðirnar.
V.
Hin útlendu skip komu ekki ein-
ungis með salt og tunnur til Skán-
eyrar. Þau komu líka með timbur,
tjöru og hunang og grávöru. Lýbiku-
menn komu með gnægð af Trave-
bjór, og kaupmenn frá Norðursjávar-
bæjum fluttu á land kynstur af þýzk-
um og flæmskum dúkum og ámur,
fullar af suðrænum vínum. Ofan af
landi var einnig komið með söluvarn
T I M 1 N N — i iUNNHDAGSBLAf>
495