Fréttablaðið - 10.12.2004, Qupperneq 14

ÍRAK Dánartíðni særðra banda-
rískra hermanna hefur aldrei
verið lægri en í stríðinu í Írak. Í
Persaflóastríðinu og Víetnam-
stríðinu lést fjórði hver hermaður
sem særðist en núna er það hlut-
fall komið niður í tíunda hvern
hermann, að því er fram kom í
frétt Washington Post.
„Áður fyrr töldum við að
mannfall endurspeglaði ofsa
stríðsins. Nú sýnir tala látinna
hversu vel læknum tekst að
bjarga lífum,“ sagði skurðlæknir-
inn Atul Gawande í viðtali við
blaðið. Hann sagði hina hliðina á
því hversu mörgum lífum væri
bjargað að eftir væru hlutfalls-
lega fleiri mjög illa bæklaðir her-
menn. ■
14 10. desember 2004 FÖSTUDAGUR
BJARGAÐ EFTIR TÍU DAGA
Hin þriggja ára gamla Estella Marie Sor var
föst í hruninni byggingu í tíu daga eftir að
aurskriður ollu miklum skemmdum í fil-
ippseyska bænum Real. Henni var bjargað
í gær, ásamt þremur öðrum, og flutt á
sjúkrahús.
Icelandic online:
Sjálfsnám fyrir útlendinga á íslensku
NETIÐ Meginhluti Icelandic online,
námskeiðs í íslensku sem ætlað er
til sjálfsnáms á netinu, er á ís-
lensku. Ekki liggur í augum uppi
hvernig það má vera þar sem nám-
skeiðið er jú fyrir útlendinga sem
enga íslensku kunna og eiga því
kannski ekki gott með að rata um
vefinn og nýta sér efnið eftir orð-
um eins og „bálkur“, „þráður“,
„sýnidæmi“ og svo framvegis.
Kolbrún Friðriksdóttir, verk-
efnisstjóri Icelandic online, segir
skýringuna einfalda, kennt er á því
máli sem kennt er. Ef nota eigi
annað tungumál þá sé spurning
hvaða mál það eigi að vera. Nær-
tækt sé að grípa til enskunnar en
það er ekki eina málið í heiminum.
„Við höfum fjögur hjálparmál
varðandi málfræðina og svo íslensk-
enska orðabók til hliðar. Ætlunin er
að hafa orðabókina á öðru norrænu
máli, jafnvel frönsku og fleiri mál-
um,“ segir hún og bætir við:
„Þessi hugmyndafræði að
kenna á því máli sem kennt er við-
gengst víða. Þannig er ekki verið
að blanda öðrum málum inn í það.“
- ghs
FLÓTTAFÓLK Málefni flóttafólks og
hælisleitenda verða rædd á
opnu málþingi sem Mannrétt-
indaskrifstofa Íslands, í sam-
vinnu við Rauða kross Íslands,
efnir til milli klukkan tólf og
hálf tvö í dag í Norræna húsinu.
Á þinginu verða ræddar al-
þjóðlegar reglur um hælis-
leitendur og meðferð mála
þeirra með sérstöku tilliti til
flóttamannasamnings Samein-
uðu þjóðanna. Þá verður einnig
snert sérstaklega á málefnum
kvenna sem flýja kynbundnar
ofsóknir.
Málþingið er öllum opið og
aðgangur ókeypis. Frummæl-
endur eru fjórir, en Guðrún D.
Guðmundsdóttir, framkvæmda-
stjóri Mannréttindaskrifstofu,
stýrir fundinum.
- óká
■ EVRÓPA
GEGN JARÐSPRENGJUM
Vladimir Pútín Rússlandsfor-
seti undirritaði staðfestingu
Rússa á alþjóðasáttmálanum
gegn notkun jarðsprengja. Þar
með skuldbundu Rússar sig til
að nota ekki hættulegustu teg-
undir jarðsprengja og jarð-
sprengjur sem ekki er hægt að
finna með málmleitartækjum.
TÍU PRÓSENT ATVINNULEYSI
Einn af hverjum tíu Tyrkjum er
atvinnulaus samkvæmt nýjustu
opinberum tölum. Það samsvar-
ar því að 2,4 milljónir manna
séu án vinnu. Atvinnuleysið er
svipað og á sama tíma í fyrra
en þremur prósentustigum
minna en þrjá fyrstu mánuði
ársins þegar það mældist 12,4
prósent.
SKATTABREYTINGARNAR BSRB hef-
ur sent fjárlaganefnd Alþingis
umsögn um tillögurnar um
breytingar á tekju- og eignar-
skatti. Þar kemur fram að BSRB
telur að á þenslutímum beri að
gjalda varhug við skattalækkun-
um því að þær séu í sjálfu sér
þensluhvetjandi. Skattkerfis-
breytingar eigi aðeins að gera
með langtímaþróun í huga. Jafn-
vel þó að væntingar gengju eftir
beri að líta á skattkerfisbreyt-
ingar til langs tíma og meta með
tilliti til sveiflna í hagkerfinu.
Skattalækkanirnar skerða
tekjur ríkissjóðs um rúmlega 25
milljarða króna. Ragnar Ingi-
marsson, hagfræðingur BSRB,
hefur áhyggjur af þeirri til-
hneigingu að mæta tekjutapi
ríkissjóðs með niðurskurði í vel-
ferðarþjónustunni og segir að
þrengingar í velferðarstofnun-
um landsins og auknar álögur á
þá sem síst skyldi innan velferð-
arþjónustunnar gefi ekki tilefni
til að ætla að skattalækkanir
eigi rétt á sér. Ábyrgðarlaust sé
að lækka skatta áður en hagur
heilbrigðisstofnana hafi verið
bættur.
Gert er ráð fyrir því að verð-
bólga verði meiri en launahækk-
anir næstu þrjú árin og því
rýrna viðmiðunarfjárhæðir. Það
telur BSRB að sé ekki ásættan-
legt. Hækkun barnabóta sé til
góðs en ekki sé hægt að fallast á
skerðingu vaxtabóta.
Ragnar minnir á að samhengi
sé á milli skattalækkana og þjón-
ustugjalda, t.d. skólagjalda, og
telur að þjónustugjöld auki á fé-
lagslega mismunun enda dragi
það fyrirkomulag úr tekjujöfnun
í samfélaginu.
- ghs
Fartölvur:
Hættulegar
karlmönnum
RANNSÓKN Karlmenn sem nota far-
tölvur og láta þær hvíla á lærum
sínum eiga á hættu að dragi úr
sæðisframleiðslu þeirra.
Bandarískir vísindamenn sem
hafa rannsakað áhrif þess að
hafa fartölvu á lærum sér segja
að það leiði til það mikillar hita-
aukningar í pungnum að það geti
haft hættuleg áhrif á sæðisfram-
leiðslu og þannig dregið úr líkum
á getnaði.
Tvennt veldur því að
pungurinn hitnar, annars vegar
hitinn frá tölvunni og hins vegar
að hann hitnar þegar menn sitja
með fæturna saman.
„Menn sem nota fartölvur að
staðaldri ættu að fara mjög var-
lega,“ sagði Allan Pacey, kennari
við Sheffield-háskóla, í samtali
við Sky-sjónvarpsstöðina. ■
GUÐRÚN D.
GUÐMUNDSDÓTTIR
Málþing í dag:
Flóttafólk og ofsóknir
FLYTJA SÆRÐAN HERMANN
Bandarískir hermenn reyna að bjarga lífi
félaga síns og flytja hann á sjúkrahús.
Mannfall:
Fleiri lifa sár sín af
KOLBRÚN FRIÐRIKSDÓTTIR
Í sjálfsnámskeiði í íslensku á netinu er
kennt á því tungumáli sem kennt er.
Þess vegna er námskeiðið sett fram að
meginhluta á íslensku. Fyrir útlendinga
sem enga íslensku kunna.
RAGNAR INGIMUNDARSON
Hagfræðingur BSRB segir að þrengingar í velferðarstofnunum landsins og auknar álögur á
þá sem síst skyldi gefi ekki tilefni til að ætla að skattalækkanir eigi rétt á sér.
Þensluhvetjandi
Skattkerfisbreytingar á aðeins að gera með
langtímaþróun í huga. Skattbreytingar ber að
meta með tilliti til sveiflna í hagkerfinu.
14-15 9.12.2004 19:24 Page 2