Tíminn - 30.04.1992, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 30. apríl 1992
■i MINNING
Pálmi Sigurðsson
Fæddur 22. febrúar 1914
Dáinn 21. apríl 1992
Pálmi Sigurðsson, húsasmiður, frá
Skagaströnd er látinn. Hann fórst í
bflslysi 21. aprfl. Pálmi var fæddur á
Steiná í Svartárdal í Austur- Húna-
vatnssýslu 22. febrúar 1914. Hann
var sonur Ingibjargar Sigurðardótt-
ur og Sigurðar Jakobssonar, er þar
bjuggu. Pálmi var þriðja barn for-
eldra sinna, en átti hálfbróður eldri,
Pétur Pétursson, síðar bónda á
Höllustöðum. Alsystkini Pálma
voru Stefán bóndi á Steiná, Lilja
húsfreyja á Akureyri, Friðrik verka-
maður á Sauðárkróki, Sigríður hús-
freyja á Hólabaki, og Jakob bóndi á
Hóli.
Pálmi ólst upp á Steiná, en fór
ungur að heiman; stundaði vinnu-
mennsku fyrst, en árið 1936 flytur
hann til Skagastrandar og stofnar
þar heimili með konu sinni, Hólm-
fríði Hjartardóttur. Hólmfríður
hafði áður verið gift Einari Péturs-
syni og átti með honum fjögur
börn: Þóri Hauk, Ástu, Öldu og
Rögnu. Pálmi og Hólmfríður eign-
uðust fjögur börn: Ingibjörgu Perlu
ljósmóður, Gunnar byggingameist-
ara, Sigurð sjómann, og Súsönnu.
Pálmi var róttækur í skoðunum og
gerðist á þessum árum liðsmaður
sósíalista. Valdist hann fljótlega til
forystu í verkalýðsbaráttu á Skaga-
strönd, enda var hann vel til forystu
fallinn, skarpgreindur, stefnufastur
málafylgjumaður og gjörþekkti lífs-
baráttu stéttar sinnar. I stríðslok
hófst mikil uppbygging á Skaga-
strönd. Þar var ráðist í miklar hafn-
arframkvæmdir, reist sfldarverk-
smiðja og menn bundu vonir við
uppgang vegna sfldveiða. Pálmi
varð formaður verkalýðsfélagsins
1945 og stjórnaði verkalýðsbarátt-
unni á Skagaströnd á miklum um-
brotatímum. Hann var formaður
verkalýðsfélagsins um 12 ára skeið
og síðar allmörg ár formaður deild-
ar landverkafólks. Pálmi sat í
hreppsnefnd í fjögur kjörtímabil og
skipaði nokkrum sinnum sæti ofar-
lega á framboðslistum Alþýðu-
bandalagsins við kosningar til Al-
þingis.
Sfldin hvarf og uppbyggingin á
Skagaströnd stöðvaðist langa hríð.
Þessu fylgdi mikið og viðvarandi at-
vinnuleysi. Heimilisfeður urðu að
leita sér að vinnu þar sem hana var
að fá. Pálmi brá á það ráð að sækja
vinnu suður, bæði vertíðarvinnu
svo og smíðavinnu. Fjölskyldan
gekk frá nýlegu húsi sínu á Skaga-
strönd og bjó í Reykjavík árin 1956-
61, en flutti þá aftur til Skaga-
strandar. Pálmi stundaði þó smíða-
vinnu í Húnaþingi meira og minna
öll þessi ár, byggði m.a. félagsheim-
iliö Húnaver. Síðar stjórnaði Pálmi
byggingaflokki á vegum Búnaðar-
sambands Austur-Húnvetninga
mörg sumur. Mér er nær að halda
að byggingar eftir Pálma séu á flest-
öllum bæjum í sveitum Austur-
Húnavatnssýslu. Þá voru uppgangs-
tímar í landbúnaði héraðsins og bú-
um við mjög að verkum hans. Segja
má að hann hafi breytt héraðinu.
Pálmi öðlaðist réttindi húsasmiða,
enda mjög fær smiður.
Árið 1973 fluttu Pálmi og Hólm-
fríður til Reykjavíkur. Gerðist Pálmi
smiður á vegum Olíufélagsins og
vann þar næsta áratug, en lét þar af
störfum sjötugur.
Ég átti þess kost að kynnast Pálma
náið, bæði sem föðurbróður, hús-
bónda og samstarfsmanni. Ég vann
hjá honum eitt sumar við byggingu
Húnavers, og betri yfirmann og
ósérhlífnari félaga er vart hægt að
hugsa sér. Við vorum lengst af tveir
í verki og bjuggum í tjaldi. Síðar
hjálpaði hann mér margsinnis við
byggingar eða byggði fyrir mig.
Það, sem einkenndi Pálma öðrum
fremur, var ákaflega staðfastur
heiðarleiki og trúmennska, ásamt
mjög næmri réttlætiskennd. Hann
vildi hag þeirra, sem voru með hon-
um í verki eða fólu honum umboð
sitt, sem bestan, jafnframt því að
allir, sem hann skipti við eða vann
hjá, fengju það, sem þeir greiddu,
vel útilátið. Starfsþrek Pálma var
mikið, ásamt ótrúlegri kappsemi og
elju, að hvaða verki sem hann gekk.
Þar að auki var Pálmi ákaflega
skemmtilegur í samtali og háttvís í
umgengni. Pálmi átti einlægan vilja
til að bæta heiminn og tókst alls
staðar að koma fram af drengskap,
öðlast traust manna.
Eftir að Pálmi hætti störfum hjá
Olíufélaginu hjúkraði hann konu
sinni Hólmfríði, sem orðin var sjúk-
lingur. Annaðist hann hana af mik-
illi umhyggjusemi og þolinmæði.
Hólmfríður dó 15. desember síðast-
liðinn.
Nú er Pálmi látinn. Eftir lifir í hug-
um samferðamanna minningin um
heiðarlegan, göfugan og góðan
mann. Eg er stoltur af að hafa átt
hann að frænda, félaga og vini, og
votta börnunum hans hluttekningu
mína.
Páll Pétursson
Ákall um hj álp!
Mannréttindasamtökin Amnesty
Intemational vilja vekja athygli þína
á þeim mannréttindabrotum, sem
sagt er frá hér að neðan, og vona að
þú sjáir þér fært að skrifa bréf til
hjálpar fómarlömbum þeirra.
Þú getur lagt fram þinn skerf til þess
að samviskufangi verði látinn laus
eða að pyndingum verði hætt. Boð-
skapur þinn getur fært fórnarlömb-
um „mannshvarfá' frelsi. Þú getur
komið í veg fyrir aftöku. Fórnar-
lömbin eru mörg og mannréttinda-
brotin margvísleg, en hvert bréf
skiptir máli.
íslandsdeild Amnesty gefur einnig
út póstkort til stuðnings því fólki
sem hér er sagt frá, og krefst einung-
is undirskriftar þinnar. Hægt er að
gerast áskrifandi að þessum kortum
með því að hringja eða koma á skrif-
stofu samtakanna að Hafnarstræti
15, virka daga frá kl. 16-18 í síma
16940 eða senda okkur línu í póst-
hólf 618, 121 Reykjavík.
Ghana
Jacob Jabuni Yidana er fyrrum yfir-
lögregluforfngi, sem hefur setið af
sér átta ára fangelsisdóm og er nú í
gæsluvarðhaldi án ákæru og undan-
genginna réttarhalda. Að öllum lík-
indum er ástæða varðhaldsins sú, að
hann bendlaði ríkisstjómina við
morð á þremur hæstaréttardómur-
um og liðsforingja á eftirlaunum ár-
ið 1982. Hann er samviskufangi.
Jacob Yidana tilkynnti niðurstöður
rannsóknar sinnar til sérstaks rann-
sóknarráðs, og komst að þeirri niður-
stöðu að lögsækja ætti 10 manns
vegna morðs, þ.á m. æðsta yfirmann
öryggislögreglunnar. Fjórir í þessum
hópi manna voru fundnir sekir um
morð árið 1983 og teknir af lífi. Þeir
höfðu verið dæmdir af opinberum
dómstóli sem talinn var hallur undir
yfirvöld, án þess að njóta aðstoðar
verjanda. Fimm aörir, sem bendlaðir
voru við morðin, þar með talinn yfir-
maður öryggislögreglunnar, voru
ekki lögsóttir, að öllum líkindum af
pólitískum ástæðum.
í ágúst 1983 var Jacob Yidana einn-
ig sakfelldur af sama dómstóli, án
þess að hafa rétt til áfrýjunar, fyrir að
hafa leynt einum leiðtoga misheppn-
aðrar uppreisnar sem gerð var 1982.
Hann var dæmdur í átta ára fangelsi.
Vitni saksóknara voru, samkvæmt
heimildum, annað hvort pynduð eða
beitt ýmiss konar öðrum þrýstingi til
að fá fram falsaðar sannanir gegn
honum.
Jacob Yidana var settur í gæsluvarð-
hald í júlí 1988. Þetta kom í veg fyrir
lausn hans frá skilorði þá, eða við lok
dómsins á árinu 1991.
í desember 1991 var ósk um að
dómari úrskurðaði um lögmæti
frelsissviptingarinnar vísað frá og
ríkisstjórnin gaf út afturvirka fyrir-
skipun sem gerði ríkisstjórninni
kleift að halda honum áfram. Lögin,
sem stuðst var við, eru frá árinu 1982
og veita leyfi til ótakmarkaðs gæslu-
varðhalds, án réttar og ákæru, „af
þjóðaröryggisástæöum". Rétturinn
til að rengja gæsluvarðhald af þessu
tagi var afnuminn af ríkisstjórninni
árið 1984. Frá því 1981 hefur hundr-
uöum manna verið haldið í krafti
þessara laga, sumum í meira en átta
ár.
• Vinsamlegast sendið bréf og farið
fram á að Jacob Yidana verði látinn
laus nú þegar og án skilyrða.
Skrifið til:
Flight-Lieutenant J J. Rawlings
Chairman, Provisional National
Defence Council
P.O. Box 1627
Accra
Ghana
E1 Salvador
María Cristina Gómez, meölimur í
stéttarfélagi kennara, var drepin af
„dauöasveit" í San Salvador hinn 5.
apríl 1989.
í aprfl fyrir þremur árum neyddu
fimm vopnaðir menn, borgaralega
klæddir, bamaskólakennarann Maríu
Cristinu Gómez inn í bfl. Nemendur
hennar ásamt öðrum vitnum horfðu
á án þess að geta nokkra rönd við
reist.
Tveimur klukkustundum síðar
fannst lík hennar með sár eftir fjórar
byssukúlur og brunasár víðs vegar
Aöalfundur
w Kaupfélags
Árnesinga
Aðalfundur Kaupfélags Árnesinga verður hald-
inn í Hótel Selfossi fimmtudaginn 7. maí n.k. og
hefst kl. 10.00 árdegis.
Dagskrá:
Venjuleg aðalfundarstörf.
Breytingar á samþykktum félags
ins.
Stjórn Kaupfélags Árnesinga.
Vélsleðakerra til sölu
Nýleg sleðakerra, mjög vel smíðuð ekki
yfirbyggð með Ijósabúnaði.
Uppslýsingar í síma 685582
María Crístina Gómez.
um líkamann.
María Cristina Gómez var virkur fé-
lagi í stéttarfélagi kennara og í
kvennahreyfingu. Vitni að morðinu
og mannréttindahreyfingar rekja
morðið, sem framið var í anda
„dauðasveitanna", til meðlima flug-
hersins. Yfirvöld gerðu hins vegar lít-
ið til að finna þá seku; vitnisburði
sjónarvotta var hvorki fylgt eftir, né
var krufning framkvæmd. Fjölskylda
hennar bíður enn eftir því að réttlæt-
inu verði fullnægt.
María Cristina Gómez er í hópi
óteljandi fjölda borgara sem hafa ver-
ið teknir af lífi án dóms og laga síðan
1980. Herinn og „dauðasveitirnar“
hafa tengst öllum þessum mann-
drápum. Meðlimir stéttarfélaga og
annarra grasrótarsamtaka hafa orðið
sérstaklega fyrir barðinu á drápum
og „mannshvörfum" hinna vopnuðu
sveita, sem hafa ásakað fórnarlömbin
um að styðja Farabundo Martí
skæruliðasamtökin (FMLN). Flest
málin hafa aldrei verið rannsökuð og
aftökur án dóms og laga hafa haldið
áfram án þess að hinir seku hafi verið
leiddir fyrir rétt.
í janúar 1992 gerðu ríkisstjórnin og
FMLN með sér friðarsáttmála, sem
skuldbatt báða aðila til að virða ýmis
atriði varðandi almenn mannrétt-
indi. Rannsóknamefnd var stofnuð
til þess að rannsaka öll ofbeldisverk
beggja aðila allt frá 1980, „sem hafa
haft þau áhrif á samfélagið að miklu
skiptir að almenningur fái að vita
sannleikann um þau“. Þau mannrétt-
indabrot, sem eru ekki rannsökuð af
nefndinni, falla undir sérstök lög um
sakaruppgjöf, sem sett voru í síðast-
liðnum janúar og veita afbrotamönn-
um friðhelgi.
Öll fórnarlömb mannréttindabrota
og ættingjar þeirra eiga rétt á að
sannleikurinn um þessi mál verði
gerður opinber. Mál Maríu Cristinar
Gómez og önnur af sama tagi mega
ekki liggja órannsökuð og þá, sem
ábyrgir eru, ætti að leiða fyrir dóm-
stóla til að koma í veg fyrir að slíkir
glæpir endurtaki sig.
• Vmsamlegast sendið kurteisleg
bréf og farið fram á að mannréttinda-
skilmálarnir í friðarsáttmálanum
verði notaðir til þess að varpa ljósi á
morð Maríu Cristinar Gómez og til
að flýta nákvæmum rannsóknum á
öllum ásökunum um aftökur án
dóms og laga.
Skrifið til:
Procurador Nacional de Derechos
Humanos
Fiscalía General de la República
San Salvador
EI Salvador
Kúveit
‘Umar Shehadeh' Abdallah Hamd-
an Abu Shanab, 31 árs gamall
sjúkrahússtarfsmaður, var dæmd-
ur til 15 ára fangelsisvistar fyrir
herrétti í júní 1991 eftir ósann-
gjöm réttarhöld, vegna meintrar
samvinnu við íraka meðan þeir
höfðu hersetu í Kuwait Sam-
kvæmt fregnum er honum haldið í
einangrun í fangelsi í Kúveit.
‘Umar Abu Shanab er Palestínu-
maður af jórdönskum uppruna, en
fæddur í Kúveit. Hann „hvarf' eftir
að hafa verið handtekinn af kú-
veiska hernum við al-Razi spítal-
ann, í Iok febrúar 1991. Afdrif hans
voru ókunn þar til í júní 1991, þeg-
ar kúveisk yfirvöld létu fjölskyldu
hans vita að hann hefði verið
ákærður um „samsæri" og dæmdur
til 15 ára fangelsisvistar. Honum var
gefið að sök að hafa látið íröskum
hermönnum í té lyf, þegar þeir
komu á spítalann til meðferðar.
Lagaleg framkvæmd réttarhaldanna
var gölluð í öllum meginatriðum.
Margir hinna sakfelldu fengu hvorki
lagalega aðstoð né möguleika á að
áfrýja dómunum til hærri dómst-
iga.
‘Umar Abu Shanab var, að sögn,
pyndaður í gæsluvarðhaldinu og
ættingjar hans óttast að pyndingum
og illri meðferð verði haldið áfram.
Fjölskyldu hans var leyft að heim-
sækja hann eftir dómsúrskurð, en
síðan hefur þeim verið neitað um
heimsóknarleyfi og er ættingjum
hans nú bannað að hafa samskipti
við hann. Einangrun hans getur
auk þess valdið því að hann verði
fyrir frekari misþyrmingum.
• Vinsamlega sendið kurteislega
orðað bréf og farið fram á að ‘Umar
Abu Shanab verði tafarlaust leyft að
hitta ættingja sína, að meintar
pyndingar verði rannsakaðar og að
mál hans verði tekið upp að nýju.
Skrifið til:
His Excellency Ahmad al-
Hammoud al-Jaber
Minister of Interior
Ministry of Interior
Safat
Kuwait