Réttur - 01.08.1964, Side 31

RÉTTBE
159
sókn sósíalistiskrar hreyfingar á sviði bókmennta, stjórnmála og
lífskjarabaráttu, er setti mark sitt á alla sögu þjóðarinnar fram til
1949, að þaS viSnámstímabil, er vér nú enn lifum á, tók viS. A
sama árinu og „Bréf til Láru“ komu út, 1924, var fyrsta þýSing
Kommúnistaávarps Marx og Engels birt á íslenzku, „RauSi fáninn“,
blaS Félags ungra kommúnista, hóf göngu sína og hvarvetna um
land magnaSist vinstri armur verklýSshreyfingarinnar.
„Bréf til Láru“, var í senn uppreisnaróSur til íslenzkrar alþýSu,
og stríSsyfirlýsing á hendur auSvaldsskipulaginu, hin vægSarlaus-
asta hirting á íslenzka burgeisastétt, þar sem skiptust á heilög vand-
læting og hárbeitt háS. Burgeisunum, afturhaldinu til sjávar og
sveita, sveiS undan hirtingunni. Og burgeisarnir brugSust viS á
aumingjalegasta hátt: meS ofsóknunum gegn Þórbergi, sviptu hann
stöSum og styrk, — og gegn Brynjólfi Bjarnasyni meS stöSusvipt-
ingu og málaferlum út af ritfregn um „Bréf til Láru“, er hann reit
í AlþýSublaSiS. ÞaS urSu síSustu guSlastsmálaferlin á íslandi:
Burgeisastéttin fékk nóg aS gera næsta aldarfjórSunginn viS aS
varSveita gróSaskipulag sitt gegn sókn alþýSunnar og varS aS láta
guS sinn vernda sig sjálfan.
En burgeisastéttin hefur mikiS lært síSan þetta gerSist. Nú reynir
hún aS láta líta svo út sem „Bréf til Láru“ séu bara andans lista-
verk og ekkert annaS. ÞaS á helzt aS vefja bókina og höfundinn inn
i baSmull listadýrkunar, svo burgeisarnir stingi sig ekki á brodd-
unum.
„En „Bréf til Láru“ er fyrst og fremst til orSiS í allri sinni snilld,
af því þaS hefur mikinn boSskap aS flytja. Svona háum tónum og
margbreytilegum nær aSeins sá snillingur, sem hefur fagran boS-
skap og góSan aS flytja þjóS sinni. An liins sósíalistiska boSskapar
í „Bréfi til Láru“ væri hinn aSdáunarverSi stíll aSeins hljómandi
málmur og hvellandi bjalla. Voldug list verSur yfirleitt ekki til, nema
listamaSurinn liafi eitthvaS mikiS aS segja þjóS sinni — og kunni
aS gera þaS.
Sósíalistísk alþýSuhreyfing íslands þarf ætíS aS muna þaS, aS
meistararinn, sem braut blaS í bókmennta- og stjórnmálasögu ís-
lands í senn 1924, og vísaSi á hinn makalausa hátt veginn fram til
sósíalismans, hefur alla tíS fetaS þann veg sjálfur viS hliS íslenzkrar
alþýSu og samiS hin mögnuSustu ádeilu- og áróSursrit fyrir mál-
staS hennar, þegar mest reiS á. Þegar þjóSin öll hefur nú tekiS
snjlldarrit hans úr eigin ævisögu og annarra inn í úrvaUrit íslenzkra