Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 2007, Qupperneq 48

Náttúrufræðingurinn - 2007, Qupperneq 48
Náttúrufræðingurinn 7. mynd. Málverk af Hlíðarenda í Fljótshlið eftir Holland; birtist í bókinni Travels in Iceland (1811), bls. 255. öðrum tungum eða lærdóms- greinum, medalíur og voru þær úr silfri.1819'34 Hvað Ólafur Loftsson fékk í laun fyrir leiðsögn sína og túlkun er ekki vitað. Ólafur var sex árum eldri en Henry Holland og hafði, þegar hér var komið, fengist við læknisfræði í nær 6 ár, bæði nám og lækningar. Var hann metinn að verðleikum af sér yngri manni, nýútskrifuðum úr læknaskóla og með mjög takmark- aða læknisreynslu? Sá eldri og reyndari, Ólafur, var bara leiðsögu- maður og túlkur í ferðinni, en Hol- land var þarna í vísindalegum er- indagerðum; rúmlega þriggja mán- aða dvöl á íslandi nægði honum til þess að safna að sér efni um sjúk- dóma Islendinga svo að úr varð M.D.-ritgerð hans, De morbis Islandiae. Ritgerðina gaf hann gaf út 1811 og hún var tekin gild við Edin- borgarháskóla. Um þá ritgerð hefur fyrrum landlæknir Islendinga, Vil- mundur Jónsson, sagt að hún „sé nærri ótrúlega rýr í roði" af dokt- orsritgerð að vera, og í Klaustur- póstinum talar Magnús Stephensen um „andlega volað vesældarrit".35 Ári eftir leiðangurinn til íslands, eða í ágúst 1811, skrifar Henry Hol- land föður sínum, Peter, og fer þar miður vinsamlegum orðum um Ólaf Loftsson. Meira að segja í þessu einkabréfi til föður síns segir Henry Holland ekki beinum orðum hvað það sé sem Ólafur Loftsson gerir af sér, en slæmt er það.34 Þarna kemur hins vegar fram að Ólafur var kominn í vinfengi við enska verslunarstjórann James Savignac, sem hélt hlífiskildi yfir honum. Savignac kom upphaflega til Is- lands í ársbyrjun 1809 ásamt sápu- framleiðandanum og kaupmannin- um Samuel Phelps og Jörgen Jörg- ensen.36 Þeir komu til þess að versla við Islendinga og kaupa tólg og annað feitmeti til sápugerðar. Þótt bylting Phelps og Jörgensens væri nú yfirstaðin fyrir nokkru verslaði þessi staðarhaldari Samuels Phelps og fyrrum stuðningsmaður Jörgens Jörgensens enn í Reykjavík og hafði gert í lítilli þökk danskra yfirvalda og þar með talið stiftamtmannsins, Frederiks Trampes greifa, hins mikla vinar Mackenzies í gegnum bréfaskipti þeirra frá því að Mac- kenzie var að undirbúa Islandsferð sína. Greifanum tileinkaði Mac- kenzie Travels in Iceland. Savignac fór frá Reykjavík 1812 með ensku skipi, ásamt enska konsúlnum, John Parke, og „... þótti landhreins- un að" - segir í annáli.19 Kannski fór Ólafur Loftsson með þeim, þótt ætla megi af bréfi Bjarna Thoraren- sens frá 29. ágúst 1812 að hann hafi farið litlu áður til þess að „reyna lukku sína í Englandi".27 - Ólafur var sem sagt kominn í óvinaflokk enskra. Er þar komin skýring á fá- læti Mackenzies, en öll ummæli um Ólaf í formála 1. útgáfu ferða- bókarinnar, og þau voru að hluta til lofsamleg, voru felld niður í 2. út- gáfu 1812 eins og áður sagði,5,30 og þá er haft eftir Mackenzie: „He [ÓlafurJ is one of the most unwor- thy objects on whom charity was ever bestowed."29 I endurminning- um, rituðum 60 árum eftir Islands- leiðangurinn, minnist Henry Hol- land aðeins tveggja samferðar- manna sinna, Georges Mackenzies og Richards Brights.37 Látum Ingi- björgu Jónsdóttur hafa síðasta orð- ið, en í ágúst og september 1810 rit- aði hún í sendibréfum til bróður síns: „Þú hefur frétt, að enskur bar- ón reisir nú um eyju vora og með honum tveir aðrir göfugir höfð- ingsmenn og með þeim reisir sem túlkur doktor Ólafur Loftsson. Mikið segir hann af sínum hreysti- verkum. Eg þegi um Ólaf, því eg get ekki skildrað hann af sem mér líkar. En láttu Thorgrimsen lesa þér af honum sólarsöguna. Oft kemur Ólafur hér í klaustrið. Mikill glanni er sá st[rákur]." „Eftir varð Ólafur Loftsson af þeim enska barón. Hon- um þótti hann fantur í folió og gaf honum afskeið, þó ekki í naade. Ólafur er að eg trúi kominn austur að Hallskoti til föður síns. Hann Ó[lafur[ á nú fjögur börn á lífi." Bréfin voru rituð í Viðey.38 Thor- grimsen er líklegast Sigurður Thor- 48
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.