Andvari - 01.01.1896, Blaðsíða 20
XVIII
ókomnar aldir, heldur munu hin vísindalegu ritstörí
hans gera það.
Vísindaiðju hans má skipta í tvennt: Útgáfur
hans af Grágás og frumsamin rit.
Lögin frá dögum íslenzka þjóðveldisins eru nú
nefnd einu nafni Grágás. Af þeim eru til ýms
handrit, en tvö þeirra eru langmest og fullkomnust;:
hin eru annaðhvort brot af öðrum aðalhandritum
eða þau innihalda einungis einn einstakan bálk af
lögunum. A þetta sjer opt stað um Kristinnrjett,
því hann hefur verið optar afritaður en aðrir þætt-
ir laganna. Aðalskinnbækur þær, sem enn eru til,
eru mjög ólíkar, og eru þær þó hvor annari merlc-
ari. Önnur þeirra, Konungsbók (Codex regius, frá
hjer um bil 1250), er i konunglega bókasafninu
mikla í Kaupmannahöfn, en hin, sem kennd er við
Staðarhól (Staðarhólsbók, Codex Arnamagnæanus,
frá um 1260), er í handritasafni Árna Mágnússonar.
Þá er Vilhjálmur Finsen tók að stunda íslenzk
lög veturinn 1846—1847 var til ailmerkileg útgáfa
af þeim, sem Árna Magnússonar nefndin hafði látið
geta út 1829. En við útgáfu þá hafði verið farið
að svo ólánlega, að báðum aðalhandritunum hafði
verið steypt saman í eina heild; varð því næsta
erfitt að sjá hvað einkennilegt var við hvort þeirra
og hvaö stóðíhvoru. Varútgáfa þessi því að engu
leyti viðhlítandi, er rannsaka átti íslenzk lög. Vil-
hjálmur Finsen sá, það skjótt og skildi til hlítar,
hvernig úr því átti að ráða bót, en það var með
því, að gefa út hvort af handritum þessum fyrir sig,
og fyrir því rjeðst hann þegar í að gefa út Kon-
ungsbók. Fyrsta heptið af henni kom út 1850, og
var það gefið út á kostnað fornritafjelagsins eða
magra fjelagsins. í hepti þessu fylgdi frumtekstan-