Vikan - 06.10.1960, Page 10

Með Vikunni
á ferð
til fjarlægra landa
og framandi borga
Hvolfþök og turnar Moskvu blika í heitri sólinni. Rauðatorg,
sem menn streyma til á frídögum sínum, er næstum
autt. Einstaka maður er að gefa dúfunum, og sumir líta inn í hina
risastóru fjölverzlun GUM. Allt er friðsælt og
kemur manni næstum kunnuglega fyrir sjónir. En er
snjórinn hylur borgina, fær hún skyndilega á sig ógnarblæ.
Þetta er Moskva.

Sunnudagurinn er næstum í engu frábrugðinn
öðrum dögum vikunnar í Moskvu. LífiS gengur
sinn vanagang, en það er engu likara en allt gerist
eftir föstum, settum reglum. Verzlanir, verksmiSj-
ur og opinberar byggingar eru opnar. Sunnudag-
urinn er ekki hvildardagur, hvildin verSur aS biSa-
betri tima. ViS horfum árla morguns niSur á aöt-
una; gangstéttirnar fylíast smám saman af fólki.
Hópar safnast saman fyrir utan kvikmyndahús
og kaffistofur. FólkiS gengur beint af augum, vel
til fara, rólegt, þögult og hlær sjaldan. Á RauSa-
torgi koma menn saman, gefa dúfunum, sem eru
hluti af þessari borg, óaSskiljanlegur hluti. Hópur
manna gengur hægt yfir torgiS og nemur staSar
viS ranSleita múra Kremlar: pilagrimar, sem dag-
lega streyma tii Moskvu til þess aS sjá þpssa göf-
uau miSstöS menningar og velmegunar. Kreml er
ekki ein bygging, heldur smáborg, umlukt 20 metra
háum múrum. Vfir múrunum gnæfir 21 turn. Þetta
er andlea miSstöS SovétlýSveldanna 15. en Moskva
er höfuSborg þeirra og menningarmiSstöS. ÁSur
fyrr höfSu fiarlæg ríki i Sovétsambandinu engin
tenffsi viS Moskvu. Nú fljúga fiugvélar til allra
Sovétrikjanna, og milli fjarlægustu ríkjanna er
naumast sólarhringsflug.
Þannig seta sovétborgarar af öllum þióSflokkum
heimsótt höfuSborgina. Moskva — eSa öllu heldur
Krcml — er stiórnarmiSstöSin og ræSur gerSum
aúra. allt frá Kírffisum i MiS-Asíu til Jakúta og
Tsiúktsja viS fshafiS.
ViS nemum staSar aftast i röSinni, sem biSur
fyrir utan Kreml, oc nálgumst innganginn lötur-
hægt i smárykkjum. Helgidómurinn í þessu musteri
er grafhýsi þeirra Lenins og Stalíns. BæSi þessi
stórmenni liggja i tignarlegri, kuldalegri grafiivelf-
ingu, og pilagrímarnir lúta þeim í lotningu. Fjórir
varSmenn sjá um röS og reglu i biðröSinni og
sjá til þess. aS engar myndir séu teknar.
Næsti viSkomustaSur er safniS í órúséinaja-
höllinni, „VopnakastaIinn“. Þetta var athvarf aS-
alsmanna á timum zaranna. Verkamenn og bændur
reka þarna upp stór augu, er þeir lita eigur zar-
<] Þarna eru rúblurnar l stöSugri umferS, — í GUM,
einhverri stærstu fjölverzlun í heimi. Hún stendur
viS RauSatorg, gegnt Kreml. Á hinum löngu verzl-
unarborSum og hillum má sjá allt, sem augaS girnist
og falt er fyrir peninginn á sovézkum vörumarkaSi.
En peningurinn er af skornum skammti, — mánaS-
arlaunin hrökkva aSeins fyrir góSum vetrarfrakka
pSa einum klœSnaöi.