Vikan - 06.10.1960, Blaðsíða 35

Dásamlegt, alltaf ung og falleg, ég nota
daglega Rósól-Crem með A vítamíni. Það
hefur undraverð áhrif á húðina, engar
hrukkur. en mjúk og falleg húð.
Þér lesið um
nýjungar í
auglýsingum
þessara
dálka
Það ejöra eí linifí tugþúsundir
annarra Íslendinga. Ef þér eða
fyrirtæki yðar viljið bera fjöldan-
um freRnir af vörum yðar eða
þjónustu þá segið sögu yðar hér í
smáauglýsingadálkum VIKUNNAR.
Hringið í 35320 og fáið upplýsingar
um verð og kjör.
6 tnilljón fórnardýr
og einn böðull
Framhald af bls. 5.
sér konunglega við það að sjá hungr-
uð dýrin rífa í sig i'ólkið. Þá voru
Ijrætar iatnir berjast, unz yfir lauk
og annar liafði vegið hinn. Mann-
sKepnan virusi ejviti liaiin yfir aðr-
ar skepnur, hvað grimmdina snerti,
nema síður væri. Miskunnarleysið
var svo furðuiegt. Aðeins fá dýr
drepa sér til ánægju, en það gerðu
Kómverjar og höfðu af mikla gleði.
A miðöiuum og raunar seinna
voru sakamenn pyntaðir á ótrúleg-
asta hátt, og þuríti ekki mikla sök
tn. Þess voru morg dæmi, að menn
væru beinbrotnir með síeggju á
nonuum og íótum, áður en þeir
væru naishoggmr, til þess að gera
þeim kvaiirnar sem mestar. Athófn-
m iór þa fram á fjölförnu torgi,
og manngrúinn þyrptist að til þess
ao heyra ópin i fórnardýrinu og
veröa vitni að atburðinum. Galdra-
nrennur og aftökur voru í þann
mund vinsælasta skemmtun alþýðu
manna, en yíirvoldin létu það heita
svo, að þessar sýningar væru til
viðvörunar. Kefsigleðin náði ótrú-
iegum tokum á vaidamönnum þeirra
tima, — finnst okkur nú. Hugvits-
inenn spreyttu sig á þvi að finna
upp pynungartæki, sem gerðu kval-
irnar sem óbærilegastar, og okkur
linnst þessi tæki, sem nú eru að-
eins tii á söfnum, bera vitni um
KvaJaiosta og hreinan sadisma.
A síðari timum hal'a menn íallið
frá þess háttar aðferðum, og svo
iieíur virzt sem mannúð færi vax-
andi. Víða er dauðarefsing afnum-
in, hvað þá pyntingar á hjóli og
steglu eða gapastokki og spánskri
treyju.
kn þegar vel er að gáð, kemur í
ljos, að annað heíur komið i stað-
uin. Menn haía óðiazt þá vitneskju
ai iærhomi sinum og snilli, að sál-
rænar pyntingar eru jafnvel verri
en liKamiegar. Pólitiskir fangar eru
lieilaþvegnir, sem kallað er. Heila-
þvottur er fiókin visindagrein, sem
séri'ræöingar íjaila um. Upp úr þvi
hafast játningar, sem duga til hinna
pyngstu reísinga, en enginn tekur
marx á því, sem sakborningar segja
eitir þá meðhöndlun.
Mismunurinn á grimmdinni fyrr
og nú er í stórum dráttum sá, að
hún er ekki til sýnis á torgum og
skemmtistöðum nú á dögum, — ekki
fyrir almenning. Hins vegar er
grimmdin þáttur í búskap einræðis-
iierra og póiitískra ofstækismanna.
Og þá er ekki hugsað í einstakling-
um, heidur þjóðum eða kynþáttum.
Hefur þá maðurinn ekkert þrosk-
a^t eða mildazt, jafnframt því sem
hann hefur náð lengra á sviði vís-
inda og efnislegra framfara? Stund-
um virðist, að svo sé. En svo gerast
atburðir á miðri 20. öld, sem koll-
varpa því gersamlega. Hvaða mun-
ur er á því að fleygja fólki fyrir
viliidýr eða moka þvi inn i gas-
kiefa? Miðað við aldaranda og þjóð-
leiagslegar aðstæður er hinn siðari
glæpurinn í rauninni miklu verri.
i^ar var enginn munur gerður á full-
orðnu fólki og börnum. Rústir
fangabúðanna við Auschwitz og
Belsen eru líklega minnismerki um
rnesta grimmdaræði, sem komið
hefur yfir mennska menn.
Gæti þetta komið fyrir á Norð-
urlöndum? hafa margir spurt. Flest-
ir eru þeirrar skoðunar, að Norð-
urlandaþjóðirnar séu það þroskað-
ar, að slikir atburðir gætu ekki
gerzt þar. Það hefur þó alla vega
orðið íramför i manngæzkunni, sið-
an víkingar hentu börnum á spjóts-
oddum.
Grimmdaræðið í Þýzkalandi er þó
ekkert einsdæmi á þessari öld. Þess
er skammt að minnast, að Frakkar
voru taldir sýna fádæma grimmd
í Alsír, og á striðsárunum tóku Jap-
anar sér til fyrirmyndar þýzka
stormsveitarbrjálæðið. 1 Ungverja-
landi er unglingum haldið í fangelsi,
þar til þeir hafa aldur til að hengj-
ast.
Um allan hinn siðmenntaða heim
snýst almenningsálitið eindregið
gegn grimmd. En þegar á reynir og
menn eiga i styrjöldum, þá kemur
dýrið upp á yfirborðið. Alls staðar
leynist það, segja þeir, sem þykjast
liafa kannað mannssálina, — en það
er misjafnlega djúpt á þvi. Hatur
er hin ákjósanlegasta næring fyrir
það, og styrjaldir eru góður jarð-
vegur íyrir hatur.
Draumurinn og túlk-
un hans
A -
Framhald af bls. 13.
legu siðvendni. Ótti, reiði, hatur,
liungur, kynþrá mega ekki fá hömlu-
tausa framrás eins og hjá frumstæð-
ingnum. En sú bæling, sem þær
verða að þola, verður sálrænni heil-
brigði einstaklingsins stundum of-
raun og yrði það þó miklu oftar, ef
draumurinn létti ekki á þessari
streitu i eðli mannsins.
Því að maðurinn er dýr að eðli
og uppruna, og i viðjum siðvendn-
innar þráir dýrið ávallt sitt forna
frelsi. Einmitt í draumnum er þvi
leyft að slaka á þessum fjötrum.
Þar fá duldustu þrár okkar að
brjótast fram óhindraðar af strangri
siðavörzlu vökuvitundarinnar. Út
frá þessu sjónarmiði viil ákveðin
stefna innan sálarfræðinnar túlka
drauminn þannig, að þar leiki dul
vitund mannsins lausum hala, þar
sé af létt því stranga eftirliti, sem
langtamin samvizka mannsins hafi
með öllum hugsunum hans og
verknaði.
Þá er ekki lengur spurt: Hvað
boðar draumurinn? — lieldur: Af
hvers konar sálarástandi sprettur
þessi draumur?
DULSKYGGNI OG FJARHRIF.
Ef draumurinn er túlkaður sem
fyrirboði, innsýn dreymandans í
dulda atburðarás framtíðarinnar,
vaknar sú spurning, hvaðan sofandi
manni komi sú skyggni og spádóms-
gáfa, sem hinn vakandi skorti. Þeirri
ágizkun hefur verið slegið fram og
mjög á loft haldið á íslandi, að i
svefni nái dulvitund dreymandans
sambandi við lifverur á öðrum jarð-
stjörnum og inntak draumsins séu
ýmist svipmyndir eða boðskapur
frá þessum fjarlægu heimum. Inntak
draumsins markist þá að nokkru
leyti af þvi, á hvaða þróunarstigi
sambandsverur dreymandans standi
og hvaða hug þær beri til jarðar-
búa. Ægilegar draumsýnir stafi frá
verum helstefnunnar, en hinar
fögru og leiðbeinandi frá lifstefn-
unni.
Vafasöm og erfið túlkunarleið, en
fær þó fullvel staðizt sem ágizkun,
því að torvelt mun reynast að af-
sanna hana. Dulskyggni og fjarhrif
(telepathí) eru staðreyndir, sem
ekki dugir að afneita, þótt vér kunn-
um lítt að skýra. Sumir menn eru
sérlega næmir fyrir dulrænum fjar-
hrifum. Og draumurinn, þar sem
lögmál vökuvitundar eru upp hafin
og dulvitund mannsins leikur frjáls,
gæti einmitt veitt dulskyggni manns-
ins hæfilegt svið.
Stuttgart, 28. ágúst 1960.
Matthías Jónasson.
— Við áttum kanarífugl, en kött-
urinn sá hann ekki í friði.
IK , , — -171
—• Hún var alls ekki módel, en
það var bara svo heitt í veðri
þennan dag.
34 VIKAN