Vikan - 06.10.1960, Side 32

Moskva
Framhald af bls. 11.
fæst skýring á því, hvers vegna svo
margar konur eru eins klæddar.
Afgreiðslustúlkan i ilmvatnsdeild-
inni liefur 600 rúblur í kaup á mán-
uði. Fyrir það er hægt að kaupa
skó eða baðmullarkjól. Á hverjum
morgni fer hún á fætur klukkan
6.30, borðar á matstofu fyrirtækis-
ins, fær lánað lestrarefni á bóka-
safni stofnunarinnar og fer með
neðanjarðarlestinni síðla dags í
skólann, þar sem hún nemur ilm-
vatnstækni. Afgreiðslustúlkan býr i
tveggja herbergja íbúð ásamt eld-
húsi með foreldrum sinum. Þótt
gerðar séu víðtækar byggingaráætl-
anir í Moskvu, eykst mannfjöldinn
svo hratt, að yfirvöldin hafa engan
veginn við. Aðeins helztu brodd-
borgarar eiga rúmgóða íbúð.
Með neðanjarðarlestinni höldum
við til háskólans, sem stendur á
Lenínshæðum. Neðanjarðarlestir
Moskvu eru aðdáunarverðar. Stöð-
in, sem skreytt er af miklum íburði,
hefði allt eins getað verið safn. Og
eiginlega mætti kalla hana það.
Gangarnir minna á hallargöng, og
í birtunni frá ljóskerunum sjást
málverk og myndastyttur, sem lofa
dýrð byltingarinnar og orðsti
verkamannsins. Ferð i einni af fjór-
um neðanjarðarlestunum kostar 30
kópeka. Háskólinn er mikil og
glæsileg stofnun. Þarna er efnilegt
æskufólk uppfrætt í öllum hugsan-
iegum fræðum, listum og tækni.
Innan veggja stofnunarinnar hrær-
ast fjórar ])úsundir stúdenta. Há-
skólinn, sem var vigður árið 1953,
hefur gerbreytt umhverfinu á
Leninshæðum. Miklir grasfletir og
glæstir stígar þekja hina 100 hekt-
ara stóru lóð háskólans. Turninn
á aðalbyggingunni er þrjátíu og
þriggja hæða. Hinar byggingarnar
— 37 talsins og allt frá tveimur upp
í átján hæðir — umlykja aðalbygg-
inguna, svo að minnir á pýramída.
Nú höldum við til skeiðvallarins
Centralný, og loks er staldrað við
í hinu mikla Lenins-bókasafni. Við
fáum okkur leigubíl til hægðarauka
og borgum fyrir hann rúblur í stað
kópekanna í neðanjarðarlestinni.
Volgabíll, sem er í næsta verðflokki
fyrir neðan lúxusbílana, — hann
kostar um 40.000 rúblur, — flytur
okkur á skeiðvöllinn. Ódýrasti
Pobedabillinn kostar um 30.000
r.úblur. Það tekur allt að þremur
árum að fullgera nýja bíltegund, áð-
ur en hún kemur á markaðinn.
Skeiðvöllurinn er í engu frá-
brugðinn öðrum skeiðvöílum. Fólk-
ið veðjar, vinnur og tapar og æsir
sig upp engu minna en forföllnustu
fjárgiæframenn á Longchamps-vell-
inum í Paris.
Leníns-bókasafnið er nýtízkuleg
bygging á horni Kalínins- og
Kokhóvajagatna. Þetta er stærsta
bókasafn í Sovétríkjunum, og í því
eru 19 milljónir mismunandi bóka,
blaða og timarita og auk þess 30.000
handrit. (í bókasafni Bandarikja-
þings, — tábrary of Congress, — eru
36 milljónir titla, þar með taldar
hljóm- og talplötur og mikrófilm-
ur!)
Þrátt fyrir kuldann aka íssalar
vögnum sinum um snævi þaktar göt-
urnar. Þótt hörkufrost sé, kaupa
Moskvubúar engu að síður ís. I-ítil
börn, — i Moskvu er ótrúlegur fjöldi
barna, — koma hlaupandi, sum hver
í einkennisbúningum skóla sinna,
önnur i sunnudagafötunum. Þarna
eru litlir dýragarðar, lítil hring-
leikahús og leikhús fyrir ungviði
Moskvuborgar. Nemendurnir eru all-
ir félagar „Æskufrumherjanna“.
Þeir koma saman í sérstökum frum-
herjahúsum, þar sem iðkaðar eru
alls kyns íþróttir. Þegar börnin eld-
ast, fá þau aðgang að æðri stöðum
og verða um leið Komsómolsfélagar.
Krústsjoff er tíður gestur hjá
Komsómolsfélögunum ásamt öðrum
valdamönnum. Þetta æskufólk, sem
lifir eftir ströngum reglum, er, þeg-
ar á allt er litið, hamingjusamt
æskufólk, sem nýtur tífsins á sinn
hátt i leit sinni að þekkingu. Þessu
æskufólki er treyst fyrir framtíð
landsins, þetta eru væntanlegir upp-
hyggjendur komandi sælurikis.
Um kvöldið komum við við á
Praha-veitingahúsinu, þar sem
broddborgarar Moskvu koma saman
og dansa eftir bandarískri tónlist.
Þar sem næturlíf er óþekkt í
Moskvu, snæðum við i flýti og höld-
um í leikhús. Fólkið er vel til fara
og virðist lifa i mestu lystisemdum
þessa lífs i andstöðu við fólkið, sem
við sáum á götunum. Að sumu leyti
á þetta leikhús alls ekki heima
þarna, þar sem þar eru leikin leikrit
eftir Shakespeare, Moliere og
Schiller.
Við náum i leigubíl, sem ekur
okkur á einn nýjasta matbarinn,
s^m er í nágrenni við háskólann.
Barinn heitir Spútnik. En að innan
er barinn alls ekki eins nýtízkuleg-
ur og nafnið bendir til. Ungir menn
i íþróttabúningum sötra þarna
„koniak“ og lilusta á hljómana frá
plötuspilaranum: In the Mood. —
En við megum ekki vera að því að
fá okkur „koníak“, því að nú er
klukkan orðin tólf og Moskvuborg
hljóðnar og biður nýs dags.
Hún keypti 10
þúsund börn - -
Framhald af bls. 6.
Nú skyldi hann lofa henni að safna
börnunum saman og koma þeim út
að landamærunum, biðja og hóta,
og að lokum mundi hún verða að
koma til hans aftur.
— Nú — jæja, frú Wijsmuller, þér
skuluð fá börnin, — öll tíu þúsund.
Þér skuluð fá pappíra fyrir sex
hundruð stykki, og ef yður tekst
að koma þeim inn í England eða
eitthvert annað land, þá skal ég
sleppa hinum líka.
Samtalið tók þrjá siundarfjórð-
unga, og frú VijsmuIIer fannst sem
hún hefði fengið góða jólagjöf, —
ef þetta tækist. Næstu sólarhringa
ferðaðist hún fram og afiur um
Þýzkaland til þess að undirbúa mál-
ið, og allt gekk vel. Hinn 11. des-
ember kom hún með börnin til
Kölnar.
— Ég las dagblöðin, sagði hún,
og þar var sagt frá atburðum í
Austurriki. En það var ekki minnzt
á alla þá foreldra, sem stóðu i röð-
um dag og nótt með börnin sin og
lyftu þeim upp i lcstirnár. Þau voru
með litla bakpoka með hreinum föt-
um og nokkrum smákökum i nesti.
— Guð veri með þér, Rakel, og
vertu nú góð stúlka ...
— Þurrkaðu nú af þér tárin,
Benni minn, og reyndu að vera dug-
legur, hvar sem þú lendir ...
— Gráttu ekki, Rosy litla. Þetta
er þér sjálfri fyrir beztu, og kannski
koma pabbi og mamma seinna til
þín ...
Klukkan 8.15 að morgni hinn 11.
desember var það ljóst, að frú
Wijsmuller hafði snúið á Eichmann.
Lestin með hinum fyrstu sex hundr-
uð var komin á stöðina i Nijmegen
í Hollandi, en þá kom fyrir óhapp.
Tuttugu börnum hafði verið smygl-
að í lestina umfram hina leyfilegu
tölu. Þau höfðu engin skilríki. Frú
Vijsmuller gat ekki komið i veg fyr-
ir það, að þau yrðu send til baka.
En annars hélt Eichmann loforð sitt,
þegar hann sá, að hann hafði van-
metið frú Wijsmuller. Þá lét hann
á engu bera og þóttist hafa gert
þetta af eintómri hjartagæzku. Þessi
tíu þúsund ættu, hvort eð væri, ekki
að skaða þýzku þjóðina svo mikið.
Vonandi kæmu börnin ekki framar
til Þýzklands, og þá var alla vega
tíu þúsund Júðum færra. En frú
Wijsmuller vann sleitulaust að þvi
að litvega börnunum heimili og
dvalarstaði. Þau voru mjög hrjáð,
þessi vesalings börn, með merki-
spjöld um hálsinn, eins og sést á
myndinni, sem hér fylgir ineð. Hin
minnstu grétu oft. Þau skildu hvorki
upp né niður í neinu. Þau voru far-
in frá pabba og mömnm, og þeim
leið illa. Þess vegna grétu þau. Hin
stærri grétu ekki éins mikið. En
þ'au voru mjög döpur og innilokuð.
Svipur þeirra lýsti ótta og örvænt-
ingu. Frú Wijsmuller fann þessum
litlu skjólstæðingum sínum dvalar-
staði í Englandi, Spáni, Frakklandi
og í Ameríku. Síðar, þegar Þjóðverj-
ar liernámu Holland, byrjaði nýr
kapítuli hjá frú Wijsmuller. Þar
voru lika Gyðingabörn, sem þurfti
að koma undan. Hún vissi, hvað biði
þeirra i fangabúðunum I Dachau
og Belsen, og hún sýndi mikla liug-
dirfsku. Bétt fyrir striðslokin náði
Gestapó henni og fangelsaði hana,
en henni tókst að komast undan.
Hún er enn þá á lífi og starfar
fyrir liollenzka rikið. ★
Aukið blæfegurð hársins . ..
með hinu undraverða
WHITE RAIN fegrandi Shampoo . . . þetta
undraverða shampoo, sem gefur hárinu
silkimjúka og blæfagra áferð.
petta ilmríka WHITE RAIN shampoo . . .
gerir hár yðar hæft fyrir eftirlætis hár-
greiðslu yðar.
petta frábæra WHITE RAIN shampoo
. . . lætur æskublæ hársins njóta sín og
slær töfraljóma á það.
Hvítt fyrir venjulegt hár —
Blátt fyrir þurrt hár —
Bleikt fyrir feitt hár.
WHITE RAIN shampoo-hæfir yðar hári.
HEILDVERZLUNIN HEKLA H.F.
Hveríisgötu 103 — Sími 11275.
VIKÁN 31