Vikan - 21.10.1993, Blaðsíða 34

STOÐ2
Stockwell
vakti
nokkra
athygli í
undarlegu
hlutverki
sínu í
mynd
David
Lynch
Blue
Velvet.
Þar
raulaöi
hann á
draum-
kenndan
hátt lagiö
„In
Drearns".
ist í flakk um Bandaríkin -
ferðalag sem tók hann fimm
ár.
„Ég varð að komast burt,“
segir Stockvvell. „MGM var að
kæfa mig. Ég þurfti að fá að
standa á eigin fótum í fyrsta
sinn á ævinni og þessi fimm
ár vann ég fyrir mér með
ýmsu móti, dag frá degi. En
þegar ég var tvítugur áttaði ég
mig á því að ég hafði enga
faglega menntun og litla al-
menna menntun og aö það
eina sem ég hafði hundsvit á
var leiklist." Stockwell ákvað
því að reyna fyrir sér sem
„fullorðinn" leikari. Það tók
hann hins vegar nokkurn tíma
að festa sig í sessi og það var
ekki fyrr en hann fékk hlutverk
í leikritinu Compulsion að eitt-
hvað fór að gerast. Leikritið
sló í gegn og var gert að bíó-
mynd með Stockwell í aðal-
hlutverki. En góð hlutverk
voru ekki á hverju strái og
Stockwell hafði mikinn metn-
að. Hann nennti einfaldlega
ekki að taka hlutverkum sem
fengið að eiga - áhyggjuleysi,
leikur, dans, söngur, ást! Svo
ég hringdi í umboðsmanninn
minn og sagði honum að ég
væri farinn í þriggja ára pásu
af því að ég ætlaði að fara að
skemmta mér.“ Og það gerði
hann. „Ég upplifði hippatím-
ann og kynlífsbyltinguna mjög
gömlu „mógúlarnir" voru ýmist
dauðir eða deyjandi, stóru
kvikmyndaverin farin á haus-
inn og sjálfstæðir kvikmynda-
gerðarmenn teknir við mark-
aðnum. „Þetta var að mínu
mati mjög jákvæð þróun,“
segir Stockwell. „Ungu kvik-
myndaleikstjórarnir fengu
ÁNÆGÐUR
I AUKAHLUTVERKUM
honum fundust ekki spenn-
andi. Því varð framabraut
hans fremur stefnulaus og
endaði að lokum i blindgötu.
METNAÐARFULLT
BLÓMABARN
„Þegar blómabyltingin og
hippamenningin spratt upp á
sjöunda áratugnum varð ég
yfir mig hrifinn," segir hann.
„Þarna bauðst mér að lifa þá
barnæsku sem ég hafði aldrei
jákvætt,“ segir hann í dag.
„Þegar ég var að komast á
unglingsár var kynlíf forboðið
og syndsamlegt, og siðferðis-
kenndin tvöföld. Því fannst
mér ég hafa ákaflega gott af
því að kynnast kynlífi sem já-
kvæðum og eðlilegum hlut á
sjöunda áratugnum."
Stockwell neitar því að
þetta langa „sumarfrí" hans
meðal blómabarnanna hafi
haft teljandi áhrif á þroska
hans sem leikara. „Sú nálgun
sem ég beiti við vinnu mina
hefur hvorki breyst né dýpkað.
Hún hefur alltaf verið svona
djúp og úthugsuð!" hlær hann
en bætir svo við: „Nei, í alvöru
talað þá held ég að leikstíll
minn hafi alltaf komið fyrst og
fremst frá sjálfum mér. Ég hef
alltaf byggt mest á eigin eðlis-
ávísun - og það er auðvitað
eitthvað sem ég hef aldrei get-
að skýrt því að eðlisávísunin
er hluti af sjálfinu." Stockwell
er þannig að mestu sjálf-
menntaður leikari, hertur i eldi
samkeppninnar hjá MGM á
unglingsárunum. Hann hefur
aldrei talið sig hafa þörf fyrir
skólagöngu, þó hann hafi
reyndar haft mjög stutta við-
dvöl í hinum fræga skóla Lee
Strasberg, „Actors Studio" í
New York. Þar hlutu margir af
frægustu og metnaðarfyllstu
leikurum Bandaríkjanna
menntun sina, til að mynda
Robert de Niro, Al Pacino og
Meryl Streep - já, og reyndar
Marilyn Monroe líka! En
Stockwell lét sér fátt um finn-
ast. „Ég labbaði út eftir kortér,"
segir hann. „Lee Strasberg
stóð þarna úti á miðju gólfi og
móðgaði fullt af ágætis leikur-
um. Ég hafði engan áhuga á
þeirri niðurrifspólitík sem skól-
inn vann eftir á þessum árum,
þó svo að hann hafi skilað af
sér góðum leikurum."
En þegar fríinu lauk var
Stockwell milli tveggja elda.
Kvikmyndaiðnaðurinn var að
taka stórfelldum og hröðum
breytingum á þessum árum;
miklu meira listrænt frelsi en
kynslóðin á undan þeim hafði
haft og markaðurinn varð fjöl-
breyttari." En sjálfur átti
Stockwell i erfiðleikum með
að fá góð hlutverk. Einhverra
hluta vegna voru fá hlutverk í
boði sem hæfðu honum og
sem honum líkaði - og eins
og fyrri daginn hafði hann litla
löngun til að taka hlutverk
sem höfðuðu ekki til hans.
„En ég sat ekki auðum hönd-
um,“ segir hann. „Ég hafði á-
gætar tekjur af leikhúsvinnu
og gestaleik í sjónvarpsþátt-
um. Það tók enginn sérstak-
lega eftir mér, en ég var samt
að vinna allan tímann.“
ÚR KVIKMYNDUM Í
FASTEIGNIR - OG
AFTUR TIL BAKA!
Það var um þetta leyti sem
Stockwell kynntist konu sinni,
Joy Marchenko, og á fyrstu
hjónabandsárum þeirra
bjuggu þau í Santa Fe, þar
sem þau eignuðust börnin sín
tvö. Á þeim árum kom
Stockwell ekkert nálægt kvik-
myndaleik en hélt sig þess í
stað við öruggari atvinnuveg
- fasteignasölu! Hann virtist
una hag sínum vel þar til einn
daginn að leikstjórinn David
Lynch, sem þá var að skapa
sér nafn í kvikmyndaheimin-
um, hafði samband við hann.
Lynch var að undirbúa gerð
geimvísindamyndarinnar
Dune og vildi fá Stockwell til
að leika lítið en þýðingarmikið
hlutverk hins illskeytta Yuech
læknis. Dune er ákaflega sér-
kennileg mynd, full af súrreal-
ísku myndmáli og tæknibrell-
um sem enn í dag þykja á-
hrifamiklar. Hún fékk afar
misjafnar móttökur þó að hún
teljist í dag meðal klassískra
kvikmyndaverka en Stockwell
segist hafa notið vinnunnar
við hana. „Dune var mjög
spennandi verkefni en því
miður hafði myndin ekki
nauðsynlega heild þegar upp
var staðið. Það stafaði, held
ég, aðallega af því að of
margir höfðu hönd í bagga
við gerð hennar. Súrrealísk
myndhugsun Lynch og mikil-
fengleg tækniatriðin féllu ekki
vel saman. Núna, þegar
Lynch er orðinn svona virtur
leikstjóri, sér fólk myndina í
öðru Ijósi og kann betur að
meta hana.“ Eftir Dune kom
aukahlutverk í Paris, Texas
undir leikstjórn Wim Wenders
en sú mynd fékk Gullpálmann
á kvikmyndahátíðinni í Cann-
es árið 1984. Upp frá því
seldi Stockwell ekki fleiri fast-
eignir.
34 VIKAN 21.TBL.1993