Æskan - 01.10.1975, Blaðsíða 12

Flöskupóstur liefur afrekað
mörgu í aldanna rás
yrstu heimildir um notkun flöskupósts á Norðurlöndum til VÍS'
indalegra nota eru frá Svíþjóð árið 1802, er menn gerðu til-
raun til þess að kynnast ferðalagi Golfstraumsins. En á ýmsum tímurn
víða um heim hafa menn reynt að koma frá sér upplýsingum með
fiöskupósti, sérstaklega í neyðartilfellum, en einnig í vísindalegum
tilgangi og jafnvel til gamans, og flöskupóstur hefur éinnig komið
fyrir í skáldskap merkra höfunda. Hér verður greint frá nokkrum frá-
sögnum um flöskupóst af ýmsu tagi.
ANDRÉE LEIÐANGURINN
Árið 1897 gerðu Svíarnir Andrée Fraenkel og Strindberg tilraun til
að komast á Norðupólinn í loftbelgnum „Örnen“. Þeir lögðu af stað
11. júlí það ár, og 14. júlí var vitað að þeir voru yfir 80. gr. norður
breiddar og 30. gr. austur lengdar. Sem kunnugt er fórust þessir
leiðangursmenn, og það var ekki fyrr en í ágúst 1930 sem norskt skip
fann s.ðasta verustað þeirra á Hvítey norðaustur af Spitzbergen (Sval-
barða).
Leiðangursmenn höfðu með sér í körfu loftbelgsins nokkrar flot-
baujur. í bókinni „Med Örnen mot Polen“ er skýrt frá því hvernig
fyrstu baujunni var kastað út kl. 22.00, daginn sem lagt var af stað-
Kona sem var að leita áð rekavið á Lögsletten við norsku FinO'
merkurströndina fann þessa bauju 22. ágúst árið 1900. Hún var Þa
nýrekin í land, og hafði þannig verið 1142 daga á reki án þess að
hljóta nokkurn skaða.
Annarri bauju var kastað frá „Örnen“ nokkru síðar sama kvöld.
en hún fannst 662 dögum síðar í Kollafirði við norðurströnd íslands
(skammt sunnan við Steingrímsfjörð). Daginn eftir, þann 12. júlí 1897.
var kastað nokkrum baujum, þar á meðal hinni stóru Pól-bauju. 0^
unin var að staðsetja hana á Norðurpólnum, en þar sem hún var
nokkuð þung hefur henni verið fórnað. Ef til vill mætti álykta, að
þeim félögum hafi þá verið orðið Ijóst, að þeir myndu ekki ná faK-
marki sínu. Pól-baujan fannst tveimur árum og tveimur mánuðum
síðar við „Kung Karls“-land. ísirin hafði þrýst henni 50 til 60 fet upP
úr fjöruborðinu.
BREFDUFUM SLEPPT
í þessu sambandi má geta tilrauna leiðangursmanna til þess að
láta umheiminn vita af sér með bréfdúfum, sem einnig voru hafðat
með í körfunni. Fjórum þeirra var sleppt lausum kl. 13.08 þann
júlí. Ole Hansen skipstjóri á norsku veiðiskútunni „Alken“ var vak-
inn kl. 1—2 um nóttina 15. júlí. Skipverjarnir skýrðu honum frá Þv*’
að „ókennilegur fugl“ hefði sest í reiðann hjá þeim, á flótta undan
tveimur hvítmáfum. Hansen taldi þetta vera rjúpu, kleif upp í reiðann
og skaut fuglinn, sem féll í sjóinn, en skipverjum fannst ekki 6vara
fyrirhöfn að setja út bát til þess að ná honum.
10