Eimreiðin - 01.01.1950, Page 92

80
RITSJÁ
EIMREIÐIN
Benedikt vekur athygli á því, aó
eftir hinn liörmulega atburd á Grund
8. júlí 1362, vilja ættmenn Grundar-
Helgu ekki eiga Grund. Jón Hákon-
arson selur þann helming í Grund,
er liann átti, 1398. Björn Jórsalafari
lógar sinni erfð í Grund eftir Helgu
inóðúr sína. Óheillaorð lagðist á
þetta höfðingjasetur eftir ódáðaverkið
1362.
Þau erindi úr kvæði Snjólfs uni
Grundarbardaga, sem Magnús Þór-
hallsson tekur upp í Flateyjarannál,
er samtíina skjal, sem ekki má virða
að vettugi. Snjólfur lofar lireystilega
vörn Smiðs, en „Jón skráveifa
skreyddist hljótt kamarsaugað út“
segir Snjólfur, og var liöggvinn á
þeirri „ljótu leið“. Skráveifa dó eins
og hann lifði, með ósóma. Ormur
lögmaður Snorrason fór að „þylja
bænavers í kirkju“ og fékk kirkju-
grið. Snjólfi þykir þeim sæmra að
herjast með Smið. Snjólfur virðist
vera sjónarv ottur, livort sem hann var
heimilisprestur eða niunkur í Munka-
þverárklaustri, sem er tilgáta Bene-
dikts. Mannfallið er nærri jafnt hjá
háðum, 14 alls, 8 af Siniðsinönnum,
6 af Eyfirðingum. Sýnir það að vörn
Smiðs og þeirra manna lians, er náðu
í vopn sín, óklæddra eða liálfklæddra,
hefur verið með ágætum. „Lokið var
öllum vígunum eptir dagmál“ (Flat-
eyjaranriáll).
Morðingjarnir hlökkuðu til að geta
myrt þá Smið í rúmunum í svefni,
en þeir vöknuðu, er Eyfirðingar hrut-
ust inn í bæinn.
Á 15. og 16. öld urðu eyfirzku
inorðingjarnir, sem tóku hús á sof-
andi mönnuni, smám saman þjóðlietj-
ur, er voru að taka af lífi norskan
hirðstjóra fyrir ofheldisverk, sem
þeir héldu liann ætlaði að gera. Er
hægt að sjá hvernig sögusagnir og
rangfærslur takast í hendur á næstu
öldum og færast í „dramatískan
húning.
Jón Trausti ritaði liina ágætu skáld-
sögu sína, Veizlan á Grund, eftir
sögusögninni eins og hún var orðm
á lians tíma.
Montaigne sagði: Lygin er niarg-
höfðuð, en sannleikurinn liefur að-
eins eitt höfuð. Samt verður sann*
leikurinn að lokum þyngri á metun-
um.
Magna est veritas et prevalebit.
Jón Stefánsson.
ÖNNUR RIT, SEND EIMREIÐINNU
Ólafur Lárusson: KAFLAR
KRÖFURÉTTI, Rvík 1948 (Hlað-
búð).
SigurSur Helgason: EYRARVATNS
ANNA. Skáldsaga, fyrri hluti. Rvík
1949 (ísafold).
GuSrún frá Lundi: DALALÍF ,
Rvík 1949 (ísafold).
Pórir Bergsson: HVÍTSANDAR, Rvík
1949 (Bókfellsútg.).
Leo Tolstoy: KREUTZER-SÓNAT-
AN. Seyðisf. 1949 (Prentsm. Aust-
urlands).
ÚRVALSSÖGUR MENNING.4R■
SJÓÐS, Rvík 1949 (Menningar-
sjóður).
ALDREI GLEYMIST AUSTURLAND
— Austfirzk ljóð eftir 73 höfuuda,
Akureyri 1949 (Norðri).
Gunnar Dal: VERA (ljóð), Rvík
1949 (Suðri).
ÁRBÖK HINS ÍSLENZKA FORN-
LEIFAFÉLAGS 1943^8, Rvík
1949.
LANDSBANKI ÍSLANDS 1948, Rvík
1949.
Suznra þessara bóka verður nánar
getið í næsta liefti.