Tímarit lögfræðinga - 01.05.1985, Blaðsíða 19

allra samhöfunda. Þó megi vera, að synjun um fjárhagsleg not þyki
svo rakalaus, að hún eigi ekki rétt á sér. Ennfremur er tekið fram í
greinargerð, að brot á höfundarréttindum geti hver samhöfundur átal-
ið sjálfstætt. (Sjá Alþt. 1971, A-deild, bls. 1283).
Samkvæmt framansögðu er ljóst, að 7. gr. höfl. gengur út frá til-
teknum grundvallarreglum um höfundarréttindi samhöfunda. Taka
þessar reglur af skarið í veigamiklum atriðum, að því er þá sameign
varðar. Þegar þessum reglum sleppir, koma almennar reglur um sam-
eign til álita, en jafnan verður þó að taka tillit til sérsjónarmiða höf-
undaréttar.
c) Aðlaganir.
Breyting á verki, frumverki, er nefnd aðlögun, ef hin breytta gerð
verksins gegnir sjálfstæðu hlutverki við hlið frumverksins og er sjálf
árangur sjálfstæðrar sköpunar. Sá sem aðlagar verk öðlast höfundar-
rétt að hinni breyttu gerð verksins, sbr. 5. gr. höfl. Höfundarréttur að
aðlögun raskar eigi höfundarrétti að frumverkinu og er réttur aðlag-
anda háður þeim höfundarrétti. Af þessum sökum þarf samþykki bæði
höfundar frumverksins og aðlaganda til nýtingar og ráðstöfunar verks
í þeirri mynd, sem það hefur hlotið við aðlögunina. Að því leyti má til
sanns vegar færa, að um eins konar sameign sé að ræða, en sameignar-
reglur eiga hins vegar ekki almennt við slík höfundarréttindi.
d) Samsett verk.
Undir samsett verk falla verk tveggja höfunda eða fleiri, ef verkin
verða aðgreind, gagnstætt því, sem gildir um sameiginleg verk, sbr. a-
lið hér að framan. Hver höfundur á þá sjálfstæðan höfundarrétt að
sínu verki. Höfl. geyma ekki ákvæði um samsett verk. Til nýtingar
samsetta verksins sem slíks þarf samþykki höfunda þeirra sjálfstæðu
verka, sem eru hlutar samsetta verksins. Réttarstaðan ræðst fyrst og
fremst af slíkum samningi og koma sameignarreglur ekki til álita, nema
í undantekningartilvikum t.d. til fyllingar samningi, sem stofnar til
sameignar um samsetta verkið út af fyrir sig.
e) Safnverk.
6. gr. höfl. fjallar um svokölluð safnverk og er þar um að ræða sam-
setningu tveggja verka eða fleiri eða samsetningu hluta af verkum.
Ef samsetningin nær því að teljast verk í skilningi höfl., öðlast sá mað-
ur, sem hana hefur unnið, höfundarrétt að verkinu. Sá höfundarréttur
raskar að sjálfsögðu ekki höfundarrétti að þeim verkum, sem notuð
13