Tímarit lögfræðinga - 01.05.1985, Blaðsíða 62

um sjálfstæða skattskyldu er að ræða eða ekki. í upphafi þessarar
málsgreinar segir svo: „Þegar heildarskuldir skattaðila skv. 76. gr.
eru hærri en heildareignir hans skv. 73. gr. í lok reikningsárs skal sá
hluti reiknaðrar tekjufærslu samkvæmt þessari grein falla niður sem
umfram er tap ársins og ójöfnuð töp frá fyrri árum.“ Tekið er fram,
að hjá mönnurn, sem stunda atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi,
skuli telja með heildareignum og heildarskuldum við ákvörðun á þessu
allar framtalsskyldar eignir þeirra og skuldir án tillits til þess, hvort
þær eru tengdar rekstrinum eða ekki. Verðmæti íbúðarhúsnæðis til
eigin nota og einkabifreiðar að tilteknu hámarki og skuldir, sem sann-
anlega hafa verið notaðar til öflunar þessara eigna, teljast þó ekki með.
1 sameignarfélagi, sem er sjálfstæður skattaðili, eru eignir og skuld-
ir þess alveg aðgreindar til skattalegs uppgjörs frá eignum og skuld-
um félagsaðila svo sem hjá öðrum lögaðilum. Þar er um sjálfstæð
skattskil að tefla. Á hinn bóginn, og á það hefur verið lögð áhersla
hér, er hlutdeild félagsaðila í sameignarfélögum, sem ekki eru sjálf-
stæðir skattaðilar, einungis þáttur í skattskilum þeirra hvers um sig.
1 þeim tilfellum verður að skoða þá niðurfellingu á tekjufærslu, sem
hér hefur verið minnst á, fyrir hvern félagsmann um sig og athuga,
hvort skilyrði niðurfellingarinnar séu fyrir hendi. Með því að allar
framtalsskyldar eignir og skuldir eru teknar með við ákvörðun á stöðu
efnahags með tilliti til niðurfellingar, þó með hliðsjón af nefndum
frádrætti, þá er augljóst, að niðurstaðan getur orðið mismunandi hjá
félagsmönnum í sama sameignarfélági. Kann einn að njóta niðurfell-
ingar, en annar ekki. Einnig kann sami aðili að vera þátttakandi í fleiri
en einu sameignarfélagi, sem ekki eru sjálfstæðir skattaðilar, og verð-
ur þá að líta til hluttöku hans í heild sinni í félögunum og efnahags
að öðru leyti. Sérstök heimild er til fyrningar á móti tekjufærslu í 44.
gr. 1. nr. 75/1981. Getur staða félagsaðila að því er varðar fyrningu
eignarhlutdeilda þeirra í fyrnanlegum eignurn sameignarfélags, sem
ekki er sjálfstæður skattaðili, því orðið mjög mismunandi. Aðrir fyrn-
ingarkostir, svo sem sérstök fyrning á móti söluhagnaði, geta og leitt
til mismunandi ráðstafana félagsaðila að þessu leyti.
I úrskurðum Ríkisskattanefndar nr. 272 og 273 frá 8. júní 1983
reyndi á ákvæði 5. mgr. 53. gr. 1. nr. 75/1981 um niðurfellingu tekju-
færslu vegna stöðu efnahags. Kærendur í þessum málum voru tveir
félagsmenn í sameignarfélagi þeirra tveggja um útgerð fiskibáts.
Félagið var ekki sjálfstæður skattaðili. Niðurstöður varðandi niður-
fellingu tekjufærslu urðu mismunandi, þar sem eigna- og skuldastaða
félagsmanna var ekki sú sama. Naut annar þeirra niðurfellingar á
56