Tímarit lögfræðinga - 01.05.1985, Blaðsíða 20

hafa verið við samsetninguna. Nýting heildarverksins fer eftir samn-
ingi höfunda og sameignarreglur koma yfirleitt ekki til álita. Að þessu
leyti er réttarstaðan svipuð því, sem gildir um samsett verk, sbr. d-lið
hér að framan.
2.0. SAMEIGN OG FLOKKUN SAMEIGNAR.
Enda þótt sameign hafi verið afmörkuð með þeim hætti, sem greinir
í kafla 1.0. hér að framan, er engu að síður ljóst, að þar kennir margra
grasa. Að vísu má draga fram einhverjar meginreglur, sem taka til
flestra tilbrigða sameignar, en varasamt er að setja markið svo hátt.
Hafa fræðimenn látið við það sitja að fjalla um tiltekna flokka sam-
eignar.
Þegar ábyrgð sameigenda (félágsmanna) á skuldbindingum út af
sameign er takmörkuð, hefur slík sameign (félag) mikla sérstöðu
miðað við aðra sameign. I órofa tengslum við takmarkaða ábyrgð
sameigenda eru skorður við heimild þeirra til skuldfestingar og ráð-
stöfunar þess verðmætis, sem í sameign er.
Itarleg lög hafa verið sett um tilteknar tegundir félaga með tak-
markaða ábyrgð, sbr. lög nr. 32/1978 um hlutafélög og lög nr. 46/1937
um samvinnufélög.
Dánarbú hafa um margt sérstöðu og sama máli gegnir um félagsbú
hjóna við slit á fjárfélagi. Sumir höfundar hafna því, að slík bú beri
að telja til sameignar, þ.e. sameignar erfingja eða hjóna, sérstaklega
það síðarnefnda. (Sjá t.d. Mads H. Andenæs: Sameier og selskaper,
bls. 47 o. áfr.).
3.0. SAMEIGNARFÉLÖG OG SÉRSTÖK SAMEIGN.
I fræðiritum hefur lengi verið greint á milli sérstakrar sameignar og
sameignarfélags. Um sameignarfélag hefur verið fjallað í félagarétti,
en um sérstaka sameign í hlutarétti eða eignarétti. Aðgreining þessi
hefur byggst á því, að um tiltekin veigamikil atriði giltu ólíkar reglur
eftir því, hvort um sérstaka sameign eða sameignarfélag væri að ræða.
Ofangreindur mismunur hefur verið talinn lýsa sér fyrst og fremst
í því, að sameigandi geti, þegar sérstök sameign sé, ráðstafað og skuld-
fest sinn hluta í sameigninni óháð endurgjaldskröfum sameigenda
sinna og óháð hvers konar forgangsrétti skuldheimtumanna út af sam-
eigninni gagnstætt því, sem gildi um sameignarfélög. (Sjá t.d. Illum:
Dansk tingsret (3. útg.), bls. 122 o. áfr.). Mismunur hefur og verið
talinn koma fram í fleiri atriðum.
14