Útvarpstíðindi : nýr flokkur - 01.12.1952, Qupperneq 11

Seon 0' Casey: JÚNÓ OG PÁFUGLINN
Leikstjóri: Lárus Pálsson.
Til morkari viflburíía í leiklistarlín okkar má tella sýn-
ingu Þjóðieikhússins á Júnó og páfuglinum eftir irska
skáldið Sean O'Casey. Aösókn að því varð þó í minna lagi.
og þó kannskc sæmlleg e£ litlð er á allar aðstæður. þvi
slík alvöruleikrit geta vist aldrei keppt við gamanleiki og
óperettur. Þetta leikrit ætti að geta notlð sín vel í útvarp-
inu, þaö er prýðilega leikiö.
I leikskránni segir Lárus Sigurb.iörnsson um höíundinn m.a.:
Sean O'Casey er fæddur i Dyflinni 1884. Iíann ólst úpp í
mikilli fátækt og sumpart þess vegna en sumpart vegna
sjóndepru, sem eltist af honum meö aldrinum, læröl hann
ekki að lesa fyrr en á íjórtánda ári. Þegar heimur bók-
anna opnaöist fyrir honum, las hann allt sem hönd á festi.
en enskt ritmál nam hann fyrst og fremst af biblíunni og
jafnöldrum sínum í fátækrahverfum borgarinnar. Hann
þóttl í uppvextinum kjarnyrtur en heldur orðljótur, og
fétagar hans í vegavinnunni köiluðu hann ..írska Jón“, af
þvi að hann hafðl komlzt ýfir írska málfræði og sat yflr
því aö læra hina fornu þjöðtungu, írskurta. Hlð einkenni-
lega, hrjúfa og sterka málíar. sem birtist alls staöar í
verkum hans, minnir á þessa þrjá þætti í sjálfsmenntun
hans. Bróðlr hans einn var áhuga-leikarl og hjá honum
kynntist O'Casey leiklistinni fyrst, siðar segist hann hafa
numiö mest áf Boucicault og Shakespeare, einum andstæö-
unum enn. Fyrsta leikritið, sem hann sendi Abbey-leik-
húslnu hót ..Rauöi liturinn í íánanum" og var þaö endur-
sent með þeim ummælum, að þaö værl ekkl fjarri lagl.
Næsta leikrit hét ..Skuggi skotmanns" og var það sýnt
1923 1 banni lýðveldlssinna en með hervernd frá friríkis-
mönnum. Annað ieikritlð var „Júnó og páfuglinn". sýnt
30. marz 1924.
Höfundur úsamt dóttur slnni.
hún þó um þokað, nema hún getur komið, til
hans hrauði og hreinum nærbuxum, sem móðir
lians semlir honum.
En Naþoleon tekst að vinna sér hyili hinna
nýju ráðamanna og er látinn laus, og Desirée
fagnar honum ákaft. — Þau opinbera trúlofun
sína, en um giftingu getur ekki orðið að ræða
fyrr en eftir tvö ár, því Désirée er enn svo
ung. Napoleon hverfur til Parísar. Hún situr eft-
ir heima hjá móður sinni og bréfin frá hers-
liöfðingjanum hennar eru undarlega fá og stutt.
Loks, er hún liefur setið rúmt ár í festum, notar
hún tækifærið, er móðir hennar, systir og mág-
kona eru að heiman, og tekur sér ferð á hend-
ur til Parísar.
Frakklandi er nú raunverulega stjórnað af
fimrn manna ráði og er Barras fyrirliði þeirra.
Þeir njóta lífsins í hirð fagurra kvenna, og ráða
ástmeyjar þeirra miklu um stjórnarathafnirnar.
Napoleon er því ljóst, að hann verður að afla sér
vina meðal kvennanna, ef framavonir lians og
íramtíðaráætlanii' eiga að rætast. Ein af þessum
glaisilegu og ráðamiklu konum var Theresa Tall-
ien, hjá henni var jafnan opið hús og gestkvaunt
af stjórnmálamönnum og hershöfðingjum. Helzta
vinkona hennar er Josephina de Beanharnais
greifaekkja. Þessar konur hindast samtökum um
að greiða Napoleon Ieið til fraina. Urn þessar
konur hefur Napoleon rætt i hréfum sinum til
Jósephs hróður sins, og það hefur gert Désirée
uggandi. Hún þykist því vita, að ef hún komist í
samkvæmi frú Tallien, muni hún ná fundi unn-
usta síns.
E n þegar þangað kemur er Désirée ekki hleypt
inn, vegna þess að hún er ein sins liðs, hálfgrát-
andi hrökklast hún frá dyrunum, en mætir þá
ungum hershöfðingja, sem er hár og spengi-
legur — og í flcstu ólikur Napoleon — og hiður
hann formálalaust að lofa sér að vera í fylgd
með sér inn. IJann verður við þeirri ósk hennar.
En Désirée sækir þá svo að, að Napoleon
er einmitt að lýsa yfir trúlofun sinni og Jósep-
hinu — sem er miklu eldri en hann. Yfir sig
komin af sársauka riðst Dérisée fi;ani til liinna
væntanlegu hrúðhjóna, hún horfist andartak í
augu við Napoleon, skvettie síðan úr vínglasi
sínu á kjól Jósephinu og er svo horfin, áður
en fólk hefur áttað sig.
OTVARPSTlÐINDI Jl