Morgunblaðið - 13.01.2009, Blaðsíða 8

8 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. JANÚAR 2009
Eftir Unu Sighvatsdóttur
una@mbl.is
LANDSPÍTALI – háskólasjúkra-
hús fór ekki varhluta af þróuninni í
efnahagslífinu á liðnu ári. Lækkandi
gengi krónunnar hafði veruleg áhrif
á rekstrarstöðu spítalans, sem
stefndi þó í að verða mun hagfelld-
ari en hún hefur verið undanfarin ár
ef gengisáhrifum er sleppt, sam-
kvæmt upplýsingum um starfsemi
spítalans.
Rekstrarniðurstöður fyrir árið
allt liggja enn ekki fyrir en á fyrstu
11 mánuðum ársins voru útgjöld
sjúkrahússins umfram tekjur 2,3
milljarðar sem er 6,8% umfram
áætlun. Þyngst vegur 39,6% aukinn
kostnaður við lyf sem eingöngu eru
til nota innan veggja sjúkrahússins,
svonefnd S-merkt lyf.
Lægra gengi – meiri kostnaður
Alls nam kostnaður vegna þeirra
rúmum 2,7 milljörðum króna en var
tæpir tveir milljarðar á sama tíma-
bili árið 2007. Aukinn kostnaður við
S-merkt lyf milli ára nemur því
rúmum 777 milljónum, eða 27%.
Kostnaður við önnur lyf jókst um
10,4% á sama tímabili og nam rúm-
um 1,1 milljarði króna en rúmum
milljarði á sama tíma árið 2007.
Þennan aukna kostnað má að
stórum hluta skrifa á gengisáhrif,
enda lyfin keypt að utan og geng-
isþróun krónunnar afar óhagstæð.
Rekstrarkostnaður annar en við
lyf, s.s. við kaup á tækjum og sér-
hæfðri sjúkrahúsvöru, fór líka illa út
úr þessari þróun og fór 19,3% um-
fram áætlun og varð um 9 milljarðar
í stað rúmra 7 milljarða eins og
áætlað hafði verið. Sá hluti reksturs
spítalans sem ekki er háður geng-
isþróun krónunnar, launakostnaður,
var nánast alveg á áætlun og skeik-
aði aðeins um 1%. Í Starfsemisupp-
lýsingum er því spáð að árið 2009
verði ár mikilla breytinga á Land-
spítalanum. Þar þurfa menn nú að
finna nýjar leiðir til að viðhalda
þjónustu spítalans í breyttu árferði.
Að sjálfsögðu var því ekki ein-
göngu um neikvæða þróun hjá LSH
að ræða árið 2008 enda urðu heil-
miklar framfarir innan veggja spít-
alans eins og tekið er saman í Starf-
semisupplýsingum. Má þar nefna
ágætan árangur við að fækka legu-
dögum og innlögnum á ýmsum svið-
um, s.s. ný flýtibatameðferð eftir
keisaraskurði og ýmsar kven-
sjúkdómaaðgerðir, sem hefur fækk-
að legudögum um allt að 400 á
árinu. Þá var tekin í gagnið göngu-
deild langvinnrar lungnabilunar
sem hefur fækkað innlögnum meðal
þeirra sjúklinga um 80% eða svo.
Jákvæður samanburður
Þá kemur fram í Starfsemisupp-
lýsingum, í samanburði OECD-
ríkja sem kynntur var á árinu, að
dánartíðni innan 30 daga frá innlögn
vegna bráðrar kransæðastíflu er
lægri á Íslandi en annars staðar á
Norðurlöndum og að 5 ára lifun
kvenna með brjóstakrabbamein er
mest á Íslandi af öllum OECD-
þjóðunum.
Þá má geta þess að á árinu var í
annað skiptið haldið staðlað próf
fyrir 6. árs læknanema og stóðu þeir
sig afskaplega vel, í sumum til-
fellum betur en bandarískir sam-
anburðarhópar sem prófið er hann-
að fyrir.
6,8% yfir áætlun
 LSH býr sig nú undir að finna nýjar leiðir til að takast á við
kreppuna  Gengi krónu kom niður á rekstrinum á liðnu ári
ÞEIM sem leituðu til Landspítalans fjölgaði á fyrstu 11 mánuðum ársins
um 4.147 manns frá sama tíma árið 2007, úr 97.541 í 101.688. Er þá vísað til
fjölda einstaklinga en ekki fjölda heimsókna því sumir hverjir koma oft á
spítalann.
Mest hafa sjúkrahústengdar heimavitjanir aukist, eða um 10,1%, úr
12.227 í 13.466. Komum á dagdeildir hefur hins vegar fækkað, frá janúar
til nóvember 2007 komu 89.533 á dagdeildir en 85.022 á sama tímabili
2008. Þá hefur meðallengd sjúkrahúslegu styst milli ára, úr 8,9 dögum í 8,1
dag. Fæðingum fjölgaði um 210, voru 2.881 fyrstu 11 mánuðina árið 2007
en 3.091 á sama tímabili árið 2008.
Sjúklingum fjölgar
Morgunblaðið/ÞÖK
Landspítali Rekstrarkostnaður ársins 2008 er nokkuð umfram áætlun, en ýmisleg jákvæð þróun varð þó á árinu
FRÉTTASKÝRING
Eftir Magnús Halldórsson
magnush@mbl.is
HRUN íslensku bankanna
þriggja, Glitnis, Kaupþings og
Landsbankans, hefur komið illa við
sjávarútvegsfyrirtæki víða um land-
ið. Þau berjast nú fyrir lífi sínu.
Veiðiheimildir margra fyrirtækja
hafa verið veðsettar fyrir eignum
sem nú eru horfnar en margir eig-
endur veiðiheimilda voru umsvifa-
miklir á hlutabréfamarkaði, þegar
eitthvert líf var með honum.
Upplýsingar um í hversu miklum
mæli þetta hefur verið gert og
hversu mörg lán með þessum veðum
eru í uppnámi liggja ekki fyrir ná-
kvæmlega, samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins. Einu svörin sem
fengust innan úr nýju bönkunum og
skilanefndum gömlu bankanna voru
þau að „ástæða væri til þess að hafa
af þessu miklar áhyggjur“, eins og
einn heimildarmanna komst að orði.
Atvinnulíf í mörgum sjávarpláss-
um í landinu gæti orðið fyrir miklum
áföllum, a.m.k. tímabundið, komi til
þess að skuldir sjávarútvegsfyrir-
tækja leiði til gjaldþrota þeirra.
Tugmilljarða kröfur
Útlit er nú fyrir að sjávarútvegs-
fyrirtæki þurfi að greiða 25 til 30
milljarða króna vegna gjaldmiðla-
skiptasamninga sem þau gerðu í
fyrra en með þeim ætluðu fyrirtækin
að hagnast á styrkingu krónunnar.
Samningarnir voru óhagstæðir fyrir
fyrirtækin þegar bankarnir féllu og
því skulda þau bönkum. Að öllum lík-
indum verður samið um að nýju
bankarnir kaupi kröfurnar af þeim
gömlu miðað við umsamda gengis-
vísitölu. Líklegt er talið að hún verði
um 175 en það er vísitalan sem var
þegar Fjármálaeftirlitið tók yfir
bankana í byrjun október. Hátt í
fjörutíu sjávarútvegsfyrirtæki, þar
af 33 sem voru í viðskiptum við
Landsbankann, eiga mikið undir
þessum samningum.
Eitt þeirra bæjarfélaga sem eiga
mikilla hagsmuna að gæta þegar
kemur að gjaldmiðlaskiptasamning-
um og veðsettum veiðiheimildum er
Grundarfjörður.
Kjarninn í atvinnulífi bæjarins er
fiskvinnsla. Útgerðarfyrirtækin
Guðmundur Runólfsson hf. og Soff-
anías Cecilsson hf. fengu á sig mikil
högg við fall bankanna. Eignir Soff-
aníasar voru að stórum hluta veð-
settar fyrir lánum til hlutabréfa-
kaupa í bönkunum. Guðmundur
Runólfsson þarf að líkindum að
greiða umtalsverðar fjárhæðir
vegna gjaldmiðlaskiptasamninga.
Framkvæmdastjórinn, Guðmundur
Smári Guðmundsson, vildi ekki upp-
lýsa hversu mikið fyrirtækið þyrfti
að greiða vegna samninganna þegar
Morgunblaðið náði tali af honum í
gær en sagði fyrirtækið vel ráða við
það.
Alvarleg staða
sjávarútvegs-
fyrirtækja
Veðsettar veiðiheimildir í bönkum
Morgunblaðið/Golli
Fjöreggið Fiskvinnslan hefur verið
lífæð Grundfirðinga.
Í HNOTSKURN
» Margir útgerðarmenntelja eigendur bankanna
hafa beitt sig blekkingum til
þess að reyna að hagnast á
styrkingu krónunnar á meðan
eigendurnir sjálfir veðjuðu á
veikingu.
» Engar opinberar upplýs-ingar eru til um verðið á
veiðiheimildum. Líklegt er tal-
ið að það muni lækka hratt.
MARGRÉT Oddsdótt-
ir, skurðlæknir við
Landspítala og prófess-
or við læknadeild Há-
skóla Íslands, er látin,
53 ára að aldri.
Foreldrar Margrétar
voru Oddur Pétursson,
bæjarverkstjóri á Ísa-
firði, og Magdalena M.
Sigurðardóttir, hús-
móðir og gjaldkeri
Menntaskólans á Ísa-
firði. Margrét lauk
embættisprófi frá
læknadeild Háskóla Ís-
lands 1982. Hún stund-
aði sérfræðinám í skurðlækningum
við Yale University School of Medic-
ine og sérfræðinám í kviðsjáraðgerð-
um við Emory University School of
Medicine í Atlanta í Georgíu.
Margrét starfaði sem sérfræði-
læknir á Landspítala frá 1994 til
dauðadags. Hún var ráðin yfirlæknir
í almennum skurðlækningum 2002,
skipuð dósent í almennum skurð-
lækningum við lækna-
deild HÍ 1995 og pró-
fessor frá 2002.
Margrét gegndi marg-
víslegum trúnaðar-
störfum fyrir Land-
spítala og Háskólann
og sat í stjórn lækna-
deildar þar til hún lést.
Hún var brautryðjandi
á sviði kviðsjárað-
gerða, fyrst í Banda-
ríkjunum og síðar hér
á landi og eftir hana
liggur fjöldi vísinda-
greina í alþjóðlegum
læknatímaritum.
Margrét giftist árið 1985 Jóni Ás-
geiri Sigurðssyni, blaða- og frétta-
manni, en hann lést árið 2007. Synir
þeirra eru Oddur Björn nemi, (f.
1991), Sigurður Árni (f. 1993) og
Ragnar Már (f. 1993, d. 1993). Stjúp-
börn Margrétar eru Sigríður Jóns-
dóttir viðskiptafræðingur og Þor-
grímur Darri Jónsson viðskipta-
fræðingur.
Andlát
Margrét Oddsdóttir
Eftir Gunnhildi Örnu Gunnarsdóttur
gag@mbl.is
FJÖLSKYLDUFAÐIR hefur sent
borgarráði bréf þar sem hann krefst
þess að jafnræðis sé gætt og góðra
stjórnsýsluhátta. Hann keypti ásamt
vinafjölskyldu tvíbýlislóð í Úlfarsár-
dal fyrir rúmlega 32,5 milljónir
króna árið 2007.
Borgin greiðir nú verðbætur til
verktaka, þrátt fyrir að það hafi ekki
staðið í upprunalegum samningi á
sama tíma og hún neitar fjölskyldum
um að skila útboðslóðum, þar sem
slíkt ákvæði hafi ekki verið í samn-
ingnum. „Þar stóð heldur ekki að
ekki mætti skila henni,“ segir hann.
Staðan sé bagaleg. „Við fjölskyld-
urnar, sem sitjum uppi með lóðirnar,
fáum enga úrlausn en verktakarnir,
sem gerðu samningana, geta nú þeg-
ar verðbólgan fer af stað fengið verð-
bætur upp á 250 milljónir fyrir áður
óverðtryggða samninga.“
Í fundargerð borgarráðs frá því
20. desember voru drögin að sam-
komulagi Reykjavíkurborgar og
Samtaka iðnaðarins um verðbæturn-
ar lögð fram og samþykkt með 4 at-
kvæðum gegn 1. Borgarfulltrúi
Vinstri grænna mótmælti og bókaði:
„Ekki verður séð að samkomulagið
sé byggt á sanngirnissjónarmiðum,
enda eru verðbætur aftur í tímann
við einn aðila umfram aðra í því
ástandi sem nú ríkir illa réttlætan-
legar.“ Samið var við þá sem höfðu
tekið að sér verk á vegum borgarinn-
ar eftir 1. mars 2008.
Fjölskylduföðurnum var ráðlagt í
banka að taka erlent lán fyrir lóðinni
þrátt fyrir að eiga fyrir henni. Í út-
reikningum var gert ráð fyrir að
vextirnir af innlánum hans myndi á
fáum árum greiða lóðarverðið niður.
Erlenda lánið hefur hækkað um
helming og innlánið dekkar því ein-
ungis um helming lánsins.
Undrast ójafnræði og að
vera stefnt í skuldafen
 Fjölskylda í fjárhagsvanda eftir að hafa fjárfest í útboðslóð
Í HNOTSKURN
»Þeir sem keyptu lóðir í út-boði hjá Reykjavíkurborg
fá ekki að skila þeim. Það stóð
ekki í skilmálum.
»Lóðirnar seldust á tugimilljóna króna. Þeim var
síðar úthlutað í Úlfarsfelli fyr-
ir mun lægri upphæð.