Morgunblaðið - 13.01.2009, Blaðsíða 17

Fréttir 17ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. JANÚAR 2009
M
bl
.is
M
or
gu
nb
la
ði
ð
Samkvæmt könnun MMR um
traust fólks á aldrinum 18–67
ára til fjölmiðla, dagana
19.–23. des.
Íslendingar
treysta Mbl.is og
Morgunblaðinu
64,3%
mikið traust lítið traust
11,4%
64,0%
8,9%
STUÐNINGSMAÐUR Jacobs Zuma, leiðtoga Afríska þjóðarráðsins, ANC, í
Suður-Afríku við dómshús í Bloemfontein í gær, klæddur bol með mynd
leiðtogans. Áfrýjunarréttur úrskurðaði að hefja mætti aftur réttarhöld í
máli gegn Zuma sem er m.a. sakaður um aðild að peningaþvætti og fleiri
brot. Áður hafði lægra dómsstig vísað málinu frá vegna tæknigalla. Zuma
mun fara fyrir flokknum í þingkosningum á árinu en talið er nær öruggt að
þingið kjósi hann forseta landsins ef flokkurinn heldur völdum. Eftir sem
áður yrði samt hægt að sækja hann til saka í spillingarmálinu.
AP
Réttað í máli Zuma
LÍKUR hafa nú
aukist á því að
Tony Blair, fyrr-
verandi forsætis-
ráðherra Bret-
lands, verði fyrsti
raunverulegi for-
seti Evrópusam-
bandsins. Emb-
ættið verður að
veruleika á næsta
ári ef Lissabon-sáttmálinn tekur
gildi.
Blaðið Financial Times segir að
nokkur mjög vandasöm mál sem
ESB hafi þurft að takast á við seinni
hluta síðastliðins árs hafi aukið fylgi
við þá skoðun að væntanlegur forseti
skuli vera þungavigtarmaður.
Frammistaða Nicolas Sarkozy, for-
seta Frakklands, sem var forysturíki
sambandsins seinni hluta ársins, hafi
þótt traustvekjandi og sýna þörf á
öflugum manni í forsetaembættið.
Þjóðverjar höfðu í fyrra augastað
á Jean-Claude Juncker, forsætisráð-
herra Lúxemborgar. En nú segja
diplómatar að stjórnmálamaður frá
stærri þjóð sé vænlegri til að öðlast
nauðsynlegan myndugleika.
kjon@mbl.is
Verður
Blair for-
seti ESB?
Æ fleiri vilja „þunga-
vigtarmann“
Tony Blair
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
ÍSRAELSKI herinn sækir nú hægt
og bítandi inn í Gaza-borg og því
varla hægt að búast við að mann-
fallið í röðum óbreyttra borgara
minnki á næstu dögum. Talsmenn
Ísraela fullyrða að þorri hinna rösk-
lega 900 Palestínumanna sem hafa
fallið sé í reynd vígamenn úr röðum
Hamas og annarra slíkra hópa en
erfitt er að sannreyna þá fullyrð-
ingu. Gert er ráð fyrir að Hamas
geti teflt fram um 20.000 vopnuðum
mönnum og því ljóst að varla verður
það skortur á mannafla sem brýtur
samtökin á bak aftur.
Hamas-liðar hafa lært af bæði
Hizbollah og Talíbönum og nota
vopnlausa borgara eins og mannlega
skildi, treysta því að Ísraelar hiki við
að ráðast á vígi og vopnabúr sem
liggja þétt við moskur, skóla og
sjúkrahús. Fyrir skömmu lokuðu
stjórnvöld í Íran, sem styðja Hamas,
blaðinu Kargozaran. Blaðið hafði
fordæmt árás Ísraela en líka Hamas
fyrir að skjóta á Ísraela frá skólum
og sjúkrahúsum til að auka mannfall
meðal óbreyttra borgara og fá þann-
ig aukna samúð umheimsins.
Er full eining í röðum Hamas sem
nú nýtur að sögn heimildarmanna
vaxandi samúðar og stuðnings meðal
Palestínumanna vegna árása Ísr-
aela. Út á við tala menn einum rómi
en lengi hefur verið vitað að deilur
hafa verið milli þeirra sem stýra á
Gaza-spildunni og æðstu leiðtoganna
sem eru í útlegð í Damaskus í Sýr-
landi, fjarri vopnabrakinu á Gaza.
Í grein á vefsíðu Dagens Nyheter
segir að samningaviðræður sem
fram fara í Kaíró um vopnahlé hafi
leitt vel í ljós klofninginn í Hamas.
Salah Bardawil, sem er prófessor í
bókmenntafræði, og Jamal Abu
Hashem þingmaður, báðir frá Gaza,
vilja tafarlaust vopnahlé en þeir taka
þátt í vopnahlésviðræðunum. Þeir
sökuðu nýlega fulltrúa æðstu manna
Hamas í Sýrlandi um að „lifa á ann-
arri plánetu“. Bardawil og Hashem
hvöttu líka Khaled Meshaal, yf-
irmann Hamas, til að hætta að tala
stöðugt um stríð fram í rauðan dauð-
ann í ræðum sínum.
Ekki hefur tekist að fá Hamas til
að fallast á skilyrðislaust vopnahlé.
En Ísraelar setja líka skilyrði. Þeir
heimta að lokað verði fyrir aðdrætti
til sveita Hamas sem nota fjölmörg
jarðgöng á landamærum Gaza og
Egyptalands til að smygla vopnum
inn á spilduna. Þykir ljóst að Hamas
muni seint samþykkja tillögur um að
komið verði upp alþjóðlegu eftirliti á
landamærunum til að stöðva vopna-
smyglið til Gaza.
Klofningur í
forystu Hamas
Útlægir leiðtogar í Sýrlandi vilja stríð
en félagar á Gaza heimta vopnahlé
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
RÚSSNESKA gasfyrirtækið Gaz-
prom tilkynnti í gær að það hygðist
hefja gasflutninga að nýju til Evr-
ópulanda um leiðslur í Úkraínu eftir
að samkomulag náðist um eftirlit
með gasstreyminu.
Gazprom hafði stöðvað gasflutn-
ingana og sagt ástæðuna þá að Úkra-
ínumenn hefðu stolið gasi sem ætlað
var öðrum Evrópulöndum.
Gasflutningar til fimmtán landa
stöðvuðust eða minnkuðu verulega
vegna deilunnar. Gasskorturinn hef-
ur verið mestur í Bosníu, Búlgaríu,
Tékklandi, Ungverjalandi, Serbíu og
Slóvakíu. Hundruð þúsunda manna
hafa verið án gass til kyndingar
vegna deilunnar og sala á rafmagns-
ofnum hefur stóraukist, enda hefur
verið allt að 20 stiga frost á þessum
slóðum. Þúsundir fyrirtækja hafa
neyðst til að minnka framleiðsluna
eða jafnvel stöðva hana.
Verði ekki eins háð Rússagasi
Deilan hefur vakið reiði í garð
Rússa í austanverðri Evrópu, m.a. í
Sarajevo þar sem frostið var 14 stig.
„Við höfum ákveðið að nota rafmagn
í stað gass til húshitunar,“ sagði
rúmlega fimmtug kona í Sarajevo.
„Við ætlum aldrei aftur að reiða okk-
ur á skapið í Rússum.“ Dæmi eru um
að Serbar hafi kveikt í fána Rúss-
lands í mótmælaskyni og serbneska
stjórnin óskaði eftir gasi frá Ung-
verjalandi og Þýskalandi til að koma
í veg fyrir neyðarástand. Mánuði áð-
ur hafði stjórn Serbíu selt Gazprom
ríkisolíufyrirtækið NIS með afslætti
og Serbar töldu að salan myndi
tryggja þeim nægar gasbirgðir.
Orkumálaráðherrar ESB-landa
komu saman í Brussel í gær til að
ræða aðstoð við ríki þar sem gas-
skorturinn er mestur og leiðir til að
afstýra því að slíkt ástand skapaðist
aftur. Ráðherrarnir hvöttu ESB til
aukinna fjárfestinga til að tryggja að
löndin yrðu ekki eins háð gasinn-
flutningi frá Rússlandi.
Reiði í garð Rússa
vegna gasskortsins
AP
Í kulda og trekki Þessi 86 árs gamla kona, sem býr ein í Sofíu, höfuðborg
Búlgaríu, greip til þess ráðs að nota eldivið í stað gass til að kynda íbúð sína.
Er Mahmoud Abbas enn forseti?
Kjörtímabil palestínska forsetans
rann út fyrir nokkrum dögum, full-
yrða Hamas-menn sem segja hann
aðeins vera almennan borgara núna.
En Abbas og menn hans í Fatah
segja að hann eigi ár eftir og benda á
breytingu sem gerð var á lögum eftir
að hann tók við.
Nýtur Abbas stuðnings fólksins?
Ekki hafa verið gerðar kannanir ný-
lega. En heimildarmenn á svæðinu
segja að árásir Ísraela hafa ýtt undir
stuðning við Hamas sem var farinn
að dvína. Þetta hafi einnig gerst á
Vesturbakkanum, aðalvígi Fatah.
Abbas hefur nú hert gagnrýni sína á
aðgerðir Ísraela.
S&S
UM 51% Norðmanna er á móti aðild
að Evrópusambandinu, 35,8% hlynnt
en 13,2% í vafa, ef marka má nýja
könnun Norsat.
Í könnun fyrir Nationen og
Klassekampen í desember voru
55,6% á móti en 32,8% með, segir á
vef norska útvarpsins, NRK. Anette
Trettebergstuen, sem er í Verka-
mannaflokknum og styður aðild,
segir að efnahagslega dugi EES-að-
ildin Norðmönnum ágætlega. Efna-
hagsleg rök muni því ekki snúa fólki.
kjon@mbl.is
Meirihluti
á móti ESB
NIÐURSTÖÐUR rannsóknar vís-
indamanna hjá dönsku jarð-
fræðistofnuninni Geoecenter Dan-
mark sýna að segulsvið jarðar
hefur veruleg áhrif á loftslag á
jörðinni, segir í frétt vefsíðu blaðs-
ins Jyllandsposten. Magn koldíox-
íðs í andrúmsloftinu er því ekki
jafn þýðingarmikið fyrir hlýnun
loftslags og talið hefur verið.
Blaðið segir að um sprengju sé
að ræða í loftslagsumræðunum
vegna þess að niðurstöðurnar
renni stoðum undir umdeildar
kenningar þess efnis að loftslag
stýrist að miklu leyti af geim-
geislum sem streyma inn í lofthjúp
jarðar.
Eðlisfræðingurinn Henrik
Svensmark hjá Danska tæknihá-
skólanum setti fyrir áratug fram
kenningarnar um geimgeislana og
olli þá hörðum deilum. Nú hafa
tveir Danir, jarðeðlisfræðingurinn
Mads Fourschou hjá jarð-
fræðistofnun Árósaháskóla og Pet-
er Riisager, jarðeðlisfræðingur hjá
GEUS, stofnun er annast rann-
sóknir í Danmörku og á Græn-
landi, borið saman loftslagsgögn
sem safnað var í dropasteins-
hellum í Kína og Óman við módel
er sýnir segulsvið jarðar á for-
sögulegum tíma. Kom í ljós að
breytingar á segulsviði jarðar
hafa haft áhrif á úrkomumagn í
hitabeltinu síðustu 5.000 árin.
Þeir segja báðir að koldíox-
íðmagn sé að vísu mjög mikilvægt
fyrir loftslagið. En loftslagskerfi
séu geysilega flókin og óhjá-
kvæmilegt sé að niðurstöðurnar
þvingi menn til að taka meira
mark á kenningum Svensmark.
kjon@mbl.is
Geimgeislar mikilvægari
fyrir loftslag en talið var?