Morgunblaðið - 09.07.2011, Blaðsíða 18

18 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. JÚLÍ 2011
Bjarni Ólafsson
bjarni@mbl.is
Krafa ríkissjóðs á hendur Sögu fjárfesting-
arbanka, áður Saga Capital, er nú í eigu
Eignasafns Seðlabanka Íslands rétt eins og
krafan á hendur þrotabúi VBS, samkvæmt
upplýsingum frá Seðlabanka Íslands.
Vorið 2009 fengu Saga og VBS veðlán frá
ríkissjóði, upp á 29,8 milljarða í tilviki VBS
og 19,7 milljarða í tilviki Sögu. Þetta var
gert til að endurfjármagna veðlán, sem
bankarnir höfðu stofnað til við Seðlabankann
og sem búið var að framselja til ríkissjóðs.
Síðan þá voru kröfur ríkissjóðs framseldar
aftur til baka til Seðlabankans og fer Eigna-
safn Seðlabanka Íslands nú með kröfurnar.
Nýju lánin voru með afar hagstæðum
vöxtum, eða um 2% þegar markaðsvextir
voru í kringum 12%. Bankarnir tekjufærðu
báðir vaxtamuninn og í tilviki Sögu nam
tekjufærslan tæpum sjö milljörðum króna
og hjá VBS 9,4 milljörðum. Þessi tekju-
færsla var gagnrýnd af hálfu Fjármálaeft-
irlitsins.
Reynt að tryggja hagsmuni ríkisins
VBS var tekinn yfir af Fjármálaeftirlitinu
vorið 2010 og var skipuð slitastjórn yfir
þrotabúinu. Saga fjárfestingarbanki er enn
starfandi. Viðskiptablaðið greindi frá því á
fimmtudag að slitastjórn VBS hefði sent
Seðlabankanum bréf þar sem hafnað er veð-
töku Seðlabankans í eignum þrotabús VBS á
þeim grundvelli að Seðlabankinn hafi vitað
vel að fjárfestingarbankinn væri ógjaldfær
þegar Seðlabankinn tryggði sér veð í eignum
hans.
Í bréfinu mun einnig sagt að slitastjórnin
telji 26,4 milljarða króna lán ríkissjóðs til
VBS í mars 2009 hafi verið sýndargerningur.
Ríkissjóður og Seðlabanki hafi vísvitandi
dregið að setja VBS í þrot til að sölsa undir
sig veð í nær öllum eignum bankans á kostn-
að annarra kröfuhafa.
Í samtali við RÚV sagði Steingrímur J.
Sigfússon fjármálaráðherra að með lánveit-
ingunni hefði verið reynt að tryggja hags-
muni ríkisins með því að breyta kröfunum í
lán með veðum. Það hefði verið fullkomlega
eðlilegur gerningur sem hefði verið útskýrð-
ur og rökstuddur. Bætti hann því við að ríkið
myndi taka til varna í tilviki VBS.
Samkvæmt frétt Viðskiptablaðsins segir í
bréfi slitastjórnar VBS til Seðlabankans að
Seðlabankanum hafi verið ljóst strax í ágúst
2009 að eigið fé VBS væri neikvætt þrátt fyr-
ir áðurnefnda tekjufærslu. Í stað þess að
knýja bankann í umsjá FME eins og honum
hafi borið að gera hafi Seðlabankinn veitt
VBS 53 milljóna króna lán, að því er virðist
til að standa straum af greiðslu launa.
Lánið til Sögu fékk sömu meðferð
Morgunblaðið/Ernir
Ráðherra Steingrímur J. Sigfússon var fjármálaráðherra þegar gengið var frá lánasamning-
unum við VBS og Sögu. Þeir tryggðu ríkinu veð fyrir tugmilljarða lánum til bankanna.
 Slitastjórn VBS segir lán ríkissjóðs til bankans hafa verið sýndargerningur  Saga fjárfestingar-
banki fékk samskonar lán  Báðir bankarnir tekjufærðu lánin og fengu bágt fyrir hjá FME
Lánin
» Bæði VBS og Saga skulduðu Seðla-
bankanum umtalsverðar fjárhæðir eftir
bankahrun vegna veðlánaviðskipta.
» Krafa Seðlabankans var færð til rík-
issjóðs sem svo lánaði bönkunum fé til
að endurfjármagna skuldirnar.
» Að því loknu var krafa ríkissjóðs
færð á ný til Seðlabankans.
»Nýju lánin voru á mun lægri vöxtum
en gekk og gerðist á þeim tíma og
tekjufærðu bankarnir þennan vaxta-
mun.
» Var sú tekjufærsla gagnrýnd af Fjár-
málaeftirlitinu.
Vöruskiptajöfn-
uður var já-
kvæður um 1,8
milljarða króna
í júní, sam-
kvæmt bráða-
birgðatölum
Hagstofunnar.
Í júní í fyrra
var hann já-
kvæður um 11,4 milljarða króna.
Útflutningur var 5,7 milljörðum
króna minni en í júní 2010. Munar
þar mestu um iðnaðarvörur, en út-
flutningur á þeim var 2,4 millj-
örðum króna minni en sama mán-
uð árið 2010.
Þá var innflutningur 3,9 millj-
örðum króna meiri en í júní 2010.
Mest jókst virði innflutnings á
eldsneyti og smurolíu, um 2,1
milljarð króna. Innflutningur á
fjárfestingavörum minnkaði þó,
um rúman milljarð króna, milli
ára.
Það sem af er ári er vöru-
skiptajöfnuður hagstæður um 42,8
milljarða króna, sem er 23,5 millj-
örðum minna en á sama tíma í
fyrra. ivarpall@mbl.is
Dregur
verulega úr
afgangi
vertíðar í sjávarútvegi og í því sam-
hengi skipti góð loðnuveiði máli.
Þessara áhrifa mun af augljósum
ástæðum ekki gæta þegar lands-
framleiðslan á öðrum ársfjórðungi
verður mæld.
Hagstofan segir að vísbendingar
séu um að einkaneyslan hafi aukist
mikið á öðrum ársfjórðungi. Er hún
rakin til skammtímaáhrifa út-
greiðslu viðbótarlífeyris og ein-
greiðslu í tengslum við kjarasamn-
inga auk áhrifa nýrra kjarasamn-
inga. Þrátt fyrir að stofnunin spái
3% vexti einkaneyslu í ár er tekið
fram í þjóðahagsspánni að vart sé
hægt að búast við að neyslan haldist
út á því stigi sem hún hefur verið á
öðrum fjórðungi. Rétt er að taka
fram að mikil óvissa hvílir jafnframt
yfir mögulegum áhrifum þátta á
borð við úrræði vegna skulda heim-
ilanna og gengisdóma á einkaneyslu
heimila. Það sama á við áhrif þess
þegar tímabundið greiðsluskjól
heimila hverfur. Í þeim tilfellum
sem svigrúm myndast fyrir heimilin
má alveg eins gera ráð fyrir að það
verði nýtt til greiðslu skulda, eins og
til einkaneyslu.
Samkvæmt spá Hagstofunnar
mun stækkun við álverið í Straums-
vík og bygging kísilverksmiðju í
Helguvík að stærstum hluta standa
undir fjórðungsaukningu atvinnu-
vegafjárfestingar í ár. Jafnframt er
reiknað með framkvæmdum Lands-
virkjunar við Búðarháls í spánni.
Neyslu og utanríkisverslun
ætlað að taka upp slakann
Fjárfesting í íslenska hagkerfinu
hefur verið með allra minnsta móti
undanfarin ár, meðal annars vegna
þess hve hægt hefur gengið að end-
urskipuleggja efnahagsreikninga
skuldsettra fyrirtækja. En Hagstof-
an gerir ráð fyrir að fjárfestingar
utan stóriðju muni glæðast á ný í ár
og á næstu árum. Hagstofan telur
hinsvegar að „með batnandi efna-
hagshorfum“ muni fjárfesting utan
stóriðju aukast hóflega á næstu ár-
um. Þrátt fyrir þetta gerir Hagstof-
an ekki ráð fyrir að hlutur atvinnu-
vegafjárfestingar í landsframleiðslu
muni ná meðaltali síðustu fimmtán
ára. Það þýðir því að einkaneysla og
utanríkisverslun verða að taka upp
þann slaka sem við það myndast í
ríkari mæli en áður, ekki síst vegna
þess að skuldastaða ríkisins leyfir
ekki vöxt samneyslunnar.
Hagstofan sér sól í kortunum
 Spáir 2,8% hagvexti að meðaltali næstu ár  Bjartsýnni spá en hjá Seðlabanka
 1,6% minni einkaneysla á fyrsta ársfjórðungi miðað við síðasta ársfjórðung 2010
Morgunblaðið/ÞÖK
Bjart yfir Hagstofan spáir góðu veðri í íslenska hagkerfinu á næstu misserum.
FRÉTTASKÝRING
Örn Arnarson
ornarnar@mbl.is
Hagstofan gerir ráð fyrir 2,8% hag-
vexti að meðaltali næstu þrjú ár í
nýrri þjóðhagsspá. Vöxtur lands-
framleiðslunnar verður knúinn
áfram af einkaneyslu og fjárfest-
ingu. Gert er ráð fyrir 2,5% hagvexti
í ár og 3,1% hagvexti árið 2012.
Athygli vekur að Hagstofan
hækkar hagvaxtarspá sína frá þjóð-
hagsspá sinni í apríl. Þá var spáð
2,3% hagvexti í ár og 2,9% á næsta
ári. Í apríl lækkaði Seðlabankinn
sína hagvaxtarspá frá fyrri spá og
gerði ráð fyrir 2,3% í ár í stað 2,8%
vaxtar áður. Þetta þýðir því að þjóð-
hagsspá Hagstofunnar er umtals-
vert bjartsýnni en spá Seðlabank-
ans. Á þetta einnig við spár stofnana
á borð við Efnahags- og framfara-
stofnunina og Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins.
Sem fyrr segir telur Hagstofan að
vaxandi einkaneysla samhliða mikl-
um vexti fjárfestingar muni standa
undir hagvextinum. Gert er ráð fyr-
ir að einkaneyslan muni vaxa um
3,1% í ár og að atvinnuvegafjárfest-
ing aukist um fjórðung frá fyrra ári.
Úr takti við vísbendingarnar
frá fyrsta ársfjórðungi
Það sem vekur athygli við þessa
spá er að engin merki um þessa þró-
un sáust í mælingu Hagstofunnar á
landsframleiðslunni fyrstu þrjá
mánuði ársins. Á fyrsta ársfjórðungi
dróst til að mynda einkaneyslan
saman um 1,6% frá síðasta ársfjórð-
ungi 2010. Fjárfesting dróst saman
enn þá meira eða um tæp 7% milli
fjórðunga. Í raun og veru voru
birgðabreytingar það eina sem stóð
undir þeim tveggja prósenta hag-
vexti sem Hagstofan mældi fyrstu
þrjá mánuði ársins. Hún var fyrst
og fremst til komin vegna vetrar-
 


   
  
   
  

 




 
  
  

   

!"# $% " &'( )* '$*
++,-./
+01-.2
+3+-02
33-+4
3+-/52
+0-3+1
+/,-,,
+-5354
+05-31
+,1-/0
++,-/+
+01-15
+3+-35
33-3/1
3+-5+3
+0-3,0
+/4-.5
+-5302
+05-0
+,1-05
33+-/4,/
++,-12
+01-22
+3+-12
33-/
3+-541
+0-/3+
+/4-53
+-5//+
+01-/1
+,,-/