Morgunblaðið - 09.07.2011, Page 37

MENNING 37
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. JÚLÍ 2011
Það eru töluverðir eft-irskjálftar hruns og búsá-haldabyltingar í nýrri bókBjarna Bernharðs, Undir
tjaldhimni veruleikans. Ljóð hans
minna raunar um margt á skor-
inortan skáldskap 7. áratugarins.
Talað er út frá siðferðislegu sjón-
armiði röddu róttæks vandlætara.
„Við erum kornin / í brauði auð-
valdsins / sem hinir lystugu gæða
sér á ,“ segir í upphafsljóði bók-
arinnar. Skáldið veltir tæpitungu-
laust fyrir sér draumförum brennu-
manna hrunsins:
Fláráðir bankafurstar, brennumenn
hórkarlar mammons
þjóðníðingar
hvað dreymir þá um nætur
En í eftirskjálftanum miðjum er
auga sem horfir inn á við. Eins og í
fyrri bókum skáldsins er meginþráð-
urinn leit að innri friði. Í formi bók-
arinnar og titlum ljóða sjáum við
ákveðna viðleitni til formfestu and-
spænis óreiðu tímanna, ekki í brag-
fræðilegum skilningi heldur efnis-
legum. Og skáldinu er hugleikin leið
síns sálarskips í ölduróti í sálarvíti
erfiðra stunda. En ljóðmælandi er þó
kominn á þann stað að hann getur
horft fram á veg í einhvers konar sátt:
þó vildi ég síst
lífshlaup þetta lasta.
Nú eru klungrin
og hinar hálu brautir
að baki
í húsi skáldsins
er andinn ferskur.
Í dag er fylling tímans!
Ljóð Bjarna Bernharðs einkenn-
ast af markvissri myndsköpun og af-
dráttarleysi. Þetta er með betri bók-
um hans. Ég reikna þó ekki með að
ljóð hans verði allra. Áferð þeirra er
hrjúf og á stundum hvöss. Á hinn
bóginn skilja þau eftir sig sterkar
myndir í huganum.
Eftirskjálftar hruns
Undir tjaldhimni veruleikans
bbbnn
Bjarni Bernharður. Egoútgáfan 2011 –
55 bls.
SKAFTI Þ.
HALLDÓRSSON
BÆKUR
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hvöss Ljóð Bjarna Bernharðar einkennast af markvissri myndsköpun og
afdráttarleysi. Undir tjaldhimni veruleikans er með betri bókum hans.
Sænski glæpa-
sagnahöfund-
urinn Liza Mark-
lund er með
þekktustu rithöf-
undum Norður-
landanna á sínu
sviði, bækur
hennar hafa selst
í milljónum ein-
taka og verið þýddar á tugi tungu-
mála. Tíu bóka hennar hafa komið út
á íslensku og ein að auki sem hún
skrifaði í samvinnu við bandaríska
reyfarahöfundinn James Patterson.
Fyrir stuttu gáfu Uppheimar út
að nýju þrjár fyrstu bækur Mark-
lund, en þær komu út á íslensku á
árunum 2001 til 2003.
Bækurnar heita Sprengivarg-
urinn, Stúdíó Sex og Paradís og
segja allar frá ævintýrum blaðakon-
unnar Anniku Bengtzon. Sprengi-
vargurinn var fyrsta bókin þar sem
Bengtzon kom fyrir, Stúdíó Sex önn-
ur bókin, þó hún gerist átta árum
fyrir atburðina í Sprengivarginum,
og Paradís þriðja bókin.
Í Sprengivarginum segir frá því
er sprengja springur þegar undir-
búningur fyrir Ólympíuleika í
Stokkhólmi stendur sem hæst og ein
valdamesta kona Svíþjóðar ferst í
sprengingunni. Annika Bengtzon,
blaðamaður á Kvöldblaðinu, rann-
sakar málið. Sprengivargurinn kom
út á sænsku 1998 og á íslensku 2001.
Í Stúdíó Sex, sem gerist átta árum
fyrir atburðina í Sprengivarginum,
eins og áður er getið, segir frá því er
Annika Bengtzon er ráðin í sumar-
afleysingar á Kvöldblaðinu og flæk-
ist inn í rannsókn á morði á nektar-
dansmær. Stúdíó sex kom út á
sænsku 1999 og á íslensku 2002.
Í Paradís segir frá því er tveir
menn finnast skotnir til bana eftir
óveður sem gengur yfir Svíþjóð, en
auk þess sakna menn vindlinga-
farms upp á tugi milljóna. Fleiri lík
finnast, Bengtzon rannsakar málið
og liðsinnir stúlku á flótta. Paradís
kom út á sænsku 2000 og á íslensku
2003. arnim@mbl.is
Liza Marklund
endurútgefin
Endurútgáfa Sænski rithöfund-
urinn Liza Marklund.
Árni Matthíasson
arnim@mbl.is
Nú stendur yfir í Tónlistarskóla
Kópavogs kvartettnámskeið á veg-
um Tónlistarhátíðar unga fólksins.
Kennari er fiðluleikarinn Sig-
urbjörn Bernharðsson, sem hefur
starfað mikið erlendis á und-
anförnum árum og hlotið alþjóð-
legar viðurkenningar fyrir leik sinn
með Pacificakvartettinum, þar á
meðal Grammy-verðlaun. Á sunnu-
dag verða haldnir tónleikar þar
sem afrakstur námskeiðsins verður
kynntur.
Sextán nemendur eru á nám-
skeiði Sigurbjörns og úr ýmsum
áttum, íslenskir, hollenskir, banda-
rískir, tævanískir, kanadískir og
suðurafrískir. Námskeiðið hófst á
prufuspili, en síðan voru myndaðir
kvartettar sem leika verk eftir Bar-
tók, Schumann, Beethoven og
Mendelssohn. Sigurbjörn kom sér-
staklega til Íslands til að kenna á
námskeiðinu en hann spilar víða
um heim með Pasifica og er einnig
prófessor í fiðluleik við háskólann í
Illinois auk þess að vera gesta-
kennari við háskólann í Chicago og
Longy School of Music í Cam-
bridge, Massachusetts.
Stórmerkileg hátíð
Námskeiðið sem Sigurbjörn
kennir á er liður í Tónlistarhátíð
unga fólksins sem verður haldin í
ágúst, en hann fékk að vera aðeins
á undan vegna anna. „Þessi hátíð
er stórmerkileg og ég held það
hljóti að vera einsdæmi í heiminum
að svona námskeið séu rekin af
fólki á tvítugsaldri,“ segir Sig-
urbjörn, en auk þess eru á hátíð-
inni námskeið fyrir börn og ung-
menni og kennt á flest hljóðfæri og
einnig eru söngnámskeið.
Í upphafi var Tónlistarhátíð unga
fólksins hugsuð sem tækifæri fyrir
íslenska tónlistarmenn sem ekki
áttu þess kost að fara á námskeið
erlendis í kjölfar efnahagshrunsins
hér á landi, en Sigurbjörn segir að
hún sé löngu orðin að alþjóðlegri
hátíð sem sjáist meðal annars á því
að nemendur hans að þessu sinni
séu frá fimm löndum. „Ég spurði
til dæmis hollenska stúlku sem er á
námskeiðinu af hverju hún hafi
kosið að koma til Íslands og hún
sagðist ekki þekkja neinn hér á
landi en hefði rekist á það á netinu.
Flestir þessara krakka höfðu aldrei
hist áður en eru nú að læra að
spila kvartetta saman og pró-
grammið er bara að þau hittast á
morgnana kl. 8:00 og æfa saman
sem kvartett í fimm og hálfan tíma
og æfa sig sjálf í um klukkutíma en
svo er samspilstími sem er einn og
hálfur tími þannig að þetta er mjög
stíft prógramm fyrir þau. Það sem
þau læra er þessi rosalega hóp-
vinna þar sem fjórar mismunandi
manneskjur með mismunandi bak-
grunn þurfa að finna algerlega
samhæfða túlkun á erfiðum tón-
verkum; þau þurfa að læra að spila
verkin, að spila þau saman og að
finna samhæfða túlkun þannig að
fjórir heilar verði einn,“ segir Sig-
urbjörn og bætir við að það sé
mjög mikilvægt fyrir hljóðfæraleik-
ara að komast á svo samþjappað
námskeið því það gefist alla jafna
svo fá tækifæri til slíkra æfinga.
„Þegar fólk er í skóla með sitt mis-
munandi bóklega nám og mismun-
andi námskeið er ekki tími til að
æfa kvartetta saman fjóra til fimm
tíma á dag.“
Eins og getið er verða tónleikar
á sunnudag þar sem kvartettarnir
sýna hvað þeir hafa lært á nám-
skeiðinu. Tónleikarnir hefjast í
Salnum í Kópavogi kl. 20:00 og að-
gangur er ókeypis.
Fjórir heilar verða einn
 Afrakstur fjölþjóðlegs kvartettnámskeiðs kynntur
á tónleikum í Salnum í Kópavogi á sunnudag
Ljósmynd/Guðný Þóra Guðmundsdóttir
Hópvinna Sigurbjörn Bernharðsson á kvartettnámskeiði á vegum Tónlist-
arhátíðar unga fólksins í Tónlistarskóla Kópavogs.
Listsýningin „Einstök sýning –
Listamaðurinn með barnshjartað“
stendur yfir á Gíslastöðum í
Haukadal í Dýrafirði. Sýndar eru
myndir eftir þrjá vestfirska ein-
fara í íslenskri myndlist og sér-
stök sýning er um sögu einleikja-
listarinnar á Íslandi.
Listahjónin Elfar Logi Hannes-
son og Marisbil G. Kristjánsdóttir
dvelja á sumrin í gamla samkomu-
húsinu, Gíslastöðum í Haukdal, ut-
an við Þingeyri. Fjölskyldan notar
leiksviðið sem svefnstað og ryðja
svo rúmunum í burtu þegar hópar
koma til að sjá Gísla Súrsson eða
aðra einleiki Elfars Loga.
Verk eftir listahjónin
Þau hafa safnað saman verkum
eftir listahjónin frá Hofi í Dýra-
firði, Gunnar Guðmundsson og
Guðmundu Jónu Jónsdóttur, og
sýna í stuttan tíma á sumrin og
bæta síðan við verkum fleiri ein-
fara. Þau hófu bæði listsköpun á
efri árum. Marsibil er barnabarn
þeirra.
Í sumar eru nokkur verk eftir
listamanninn með barnshjartað,
Samúel Jónsson í Selárdal, á sýn-
ingunni. Samúel er einn þekktasti
alþýðulistamaður landsins og
margir hafa skoðað höggmyndir
hans og byggingar í Selárdal.
Verkin standa enn þótt þau hafi
verið gerð af miklum vanefnum.
Unnið hefur verið að lagfær-
ingum.
Sýning um einleiki
Einleikjaformið á sér langa og
merka sögu hér á landi en hefur
verið einkar áberandi í vestfirsku
leikhúslífi síðustu árin, en þar
starfar Kómedíuleikhúsið sem
Elfar Logi og Marsibil reka,
fyrsta atvinnuleikhúsið á Vest-
fjörðum og stendur fyrir árlegri
einleikjahátíð, Act Alone.
Saga einleikjalistarinnar er
sögð á söguspjöldum en einnig er
til sýnis kynningarefni um einleiki
hér á landi, svo sem leikskrár og
handrit.
Sýningin stendur til sunnudags-
ins 24. júlí og er aðeins opin í tvo
tíma á dag, frá klukkan 14 til 16.
Aðgangur að sýningunni er
ókeypis. helgi@mbl.is
Einfari Þingeyri, 1970. Fyrsta málverk Gunnars Guðmundssonar.
Einstök sýning í
tvo tíma á dag