Íslenzk tunga - 01.01.1960, Side 36

Íslenzk tunga - 01.01.1960, Side 36
34 JAKOB BENEDIKTSSON en bætir við: „Sá ár dock icke förhállandet — egendomligt nog.“8 En frekari ályktanir dregur hann ekki af þessu. Hins vegar kom bráð- lega í ljós að þessari greiningu var haldið lengur en á sjálfum breyt- ingatímanum (fram um miðja 14. öld). í lýsingu sinni á aðalhandriti Yngvars sögu víðjörla, AM 343 a, 4to, sýndi E. Olson að í því hand- riti var skilyrðislaust greint á milli Id og Lld, þannig að hið fyrra táknaði yngra Id (< Ið). Handritið taldi hann frá því um 1400 eða litlu yngra.9 Hann dró af þessu þá ályktun að hér væri um að ræða lákn fyrir tvenns konar l, rismælt (Id) og tannmælt (lld). Að sömu niðurstöðu komst Jón Helgason í rannsókn sinni á stafsetningu Skarðsbókar (AM 350, fol.; handritið skrifað um 1363), þó að hann kvæði ekki fastara að en svo að um tvenns konar / hafi verið að ræða.10 En fáum árum síðar tókst Jóni Helgasyni að rekja slóðina lengra. Hann sýndi fram á að í Nýja testamenti Odds Gottskálkssonar (1540) var sömu reglu fylgt með smávægilegum undantekningum.11 Hið sama kom í ljós í Guðbrandsbiblíu, og dregur 0. Bandle ekki í efa að Id og lld tákni þar tvenns konar /-hljóð, þó að hann hins vegar telji að Z-ið í Id þurfi ekki að hafa verið rismælt, heldur hafi það legið „in der Richlung des Supradent.al-Palatalen“.12 1.3. En þessi greinarmunur hélzt lengur. 1 eiginhandarriti Guð- mundar Andréssonar að Discursus oppositivus, sem skrifað er 1648, er ávallt skrifað Id fyrir fornísl. Ið, en annars lld, og í kveðskap Guð- 8 Celander, 85. Guðbrandur Vigfússon hafði fyrir löngu bent á að skrifað væri Id fyrir fornt 18 (andstætt lld < Id) í handritum frá 14. og 15. öld, og að þessi ritháttur hefði haldizt fram á 18. öld (Eyrbyggja saga (Leipzig 1864), bls. xxxix). !l Yngvars saga víðförla, utg. ved E. Olson (Samfund til Udgivelse af gammel nordisk Litteratur, XXXIX; Kpbenhavn 1912), bls. liii—lv. Sbr. Noreen, 175. 10 „Ortografien i AM 350 fol.,“ Meddelelser fra Norsk forening jor sprogvi- denskap, I (Oslo 1926), 64—65. 11 Jón Helgason, Málið á Nýja testamenti Odds Gottskállcssonar (Safn Fræða- fjelagsins, VII; Kaupmannahöfn 1929), 37. 12 O. Bandle, Die Sprache der Guðbrandsbiblía (Bibliotheca Arnamagnæana, XVII; Hafniæ 1956), 147—150.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182

x

Íslenzk tunga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslenzk tunga
https://timarit.is/publication/852

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.