Freyr - 01.02.1998, Blaðsíða 15

yrkjubænda o.fl.) skipulagt dreifðar
athuganir og tilraunir meðal garð-
yrkjubænda. Með dreifðum athug-
unum og tilraunum er átt við til-
raunastarfsemi sem fer fram hjá
mörgum framleiðendum en sam-
kvæmt einni tilraunaáætlun og einni
faglegri yfirstjórn. Þar má nefna
stórt tilraunaverkefni varðandi vaxt-
arlýsingu grænmetis og blóma sem
m.a. Rannls styrkir og verkefni
varðandi lífræna ræktun tómata svo
að dæmi séu tekin.
I þriðja lagi er það hlutverk Garð-
ykjuskólans að stunda hagnýtar
rannsóknir og grunnrannsóknir í
garðyrkju í faglegri samvinnu við
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
(RALA) og aðra aðila, í því skyni að
skapa nýja þekkingu á efnivið garð-
yrkjunnar, plöntunum - þekkingu
sem tekur mið af íslenskum veru-
leika og aðstæðum. Við RALA og
Garðyrkjuskólann er að finna ýmsa
aðstöðu og sérfræðiþekkingu sem
einungis er til á öðrum hvorum
staðnum og of dýrt yrði að byggja
upp á báðum stöðum. Slík samvinna
er því nauðsynleg fyrir báða aðila og
garðyrkjuna í landinu. Þess má
einnig geta að ég mun áfram vera í
samstarfi við vísindamenn og gamla
samstarfsfélaga við SLU Alnarp og
tel ég slíka samvinnu vera mjög
mikilvæga fyrir hið fámenna
vísindaþjóðfélag okkar.
Hverjir koma að
tilraunamálum
garðyrkjunnar?
Með stoð í nýrri reglugerð um Garð-
yrkjuskóla nkisins, settri af land-
búnaðarráðherra hinn 30. des. 1996,
var undirritaður ráðinn tilraunastjóri
við skólann á liðnu sumri og tók til
starfa í janúar 1998. Tilraunastjóri
stýrir og skipuleggur tilraunastarfið í
samvinnu við skólastjóra og aðra
starfsmenn skólans. Aherslur í til-
raunum eru mótaðar í samráði við
m.a. skólanefnd, skólastjóra skól-
ans, fagráð í garðyrkju og í faglegri
samvinnu við RALA. Þess má einn-
ig geta að nú er unnið að stofnun
55
Vaxtarlýsing plantna með
útflutning í huga getur
orðið nœsta stóriðja
íslendinga ef rétt er á
málum haldið en öfugt við
núverandi stóriðju og
stóriðjuáform þá bindur
stóriðja byggð á plöntum
koltvísýring
u
miðstöðvar garðyrkjunnar að Reykj-
um þar sem þess er vænst að allir
fagaðilar innan garðyrkjunnar eigi
sér aðsetur og styrki þannig það fag-
lega umhverfi sem fyrir er á Reykj-
um.
Hvað viljum við
rannsaka?
Eins og nefnt var í upphafi eru við-
fangsefnin fjölmörg og brýn en fjár-
magnið til rannsókna og tilrauna er
takmarkað. Því verður að forgangs-
raða verkefnum. Hér á eftir mun ég
nefna nokkur verkefni sem mér finn-
ast persónulega fýsileg til tilrauna en
þessi listi er sífellt í endurskoðun
með nýjum aðstæðum. Að þeim fyr-
irvara gefnum vil ég nefna eftirfar-
andi svið:
• Vaxtarlýsing plantna
• Markaðsaðlögun, ræktun í smá-
um stíl (MaRS)
• Ræktun í vikri og öðrum innlend-
um ræktunarefnum
• Lokuð ræktunarkerfi í ylrækt
• Lífræn ræktun
• Yrkis- og tegundaprófanir
• Næring garðplantna og útigræn-
metis
• Tilraunir á öðrum sviðum garð-
yrkjunnar
Hér á eftir mun ég lýsa hverjum
flokki í örstuttu máli.
Vaxtarlýsing plantna
Hér er átt við lýsingu með sérstök-
um lömpum til að örva vöxt plantna
í gróðurhúsum í skammdeginu. Oft-
ast er lýst með háþrýstum natríum-
perum en aðrar gerðir eru einnig til.
Stórt tilraunaverkefni er nú í gangi á
þessu sviði og því ekki ástæða tii að
fjölyrða mikið um áherslur í tilraun-
um fyrr en niðurstöður liggja fyrir úr
því verkefni. Þó er ljóst að ælíð er
þörf á nýrri þekkingu á heppilegum
yrkjum sem henta lýsingu í gróður-
húsum, hvaða þættir í lífeðlisfræði
plöntunnar eru viðkvæmir fyrir til-
búinni lýsingu, við þurfum að vita
meira um loftslagstýringu við lýs-
ingu og mismunandi lampagerðir
svo að dæmi séu nefnd. Þó að vaxt-
arlýsingartilraunir eigi sér langa og
merkilega sögu við skólann, m.a.
vegna áætlana um ylræktarver um
miðjan áttunda áratuginn, þá breytist
tæknibúnaður hratt og aðrar forsend-
ur lýsingar. Hér er um margt
| óplægður akur og Islendingar hafa
j verulega möguleika á að skapa eftir-
sóknarverða sérþekkingu og e.t.v.
sérhæfðan tæknibúnað í fyllingu
tímans. Vaxtarlýsing plantna með
útflutning í huga getur orðið næsta
stóriðja Islendinga ef rétt er á málum
haldið en öfugt við núverandi stór-
iðju og stóriðjuáform þá bindur stór-
iðja byggð á plöntum koltvísýring
sem kunnugt er.
Markadsadlögud ræktun
í smáum stíl (MaRS)
Víða, t.d. í A-Evrópu, eru rnenn
farnir að gefa gaum sérstökum rækt-
j unum sem minni framleiðendur geta
sinnt, þar sem stóru framleiðendurn-
ir hafa ekki áhuga eða vilja til að
beita sér. I garðyrkjunni verður sér-
Freyr 1/98-11