Uppeldi og menntun - 01.01.2012, Síða 37

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 21(1) 2012 37
gUðlaUg ólafsdóttir, hanna ragnarsdóttir og BörkUr hansen
Samfélag sem ekki vinnur með margbreytileikann og kennir nemendum að virða
hver annan og rökræða lendir í vandræðum. Það verður að vinna saman og brjóta
niður múra milli hópa á markvissan hátt. Við lítum á menntun sem siðferðilegt mál,
þar sem menntun snýst um að breyta lífi fólks og menntun er aðgangur að betra lífi.
Skólastjórnendur í skólunum þremur höfðu áhuga á fjölmenningarlegu skólastarfi og
leiddu umbóta- og stefnumótunarvinnu í sínum skólum og stóðu fyrir endurmenntun
starfsfólks. Aðstoðarskólastjórinn í Lamptonskóla þakkaði skólastjóra sem tók við
fyrir þrettán árum góðan árangur skólans, en fram að því hafði skólinn komið illa út
úr könnunum. „Skólastjórinn hefur lifandi áhuga á námi og kennslu, fékk fólk með sér
og byggði upp áætlanir um þróun skólastarfsins,“ sagði hann. Ein leið í þessari þróun
sagði aðstoðarskólastjórinn vera að þau söfnuðu gögnum um skólann og notuðu
gögnin til að ræða skólastarfið og draga ályktanir. „Þannig verða allar umbætur mark-
vissar og umræðan byggist á rökum en verður síður huglæg og byggð á tilfinningu.“
Í rannsókninni kom fram að viðmælendur töldu sig vera þátttakendur í að móta
stefnu og starfshætti skólanna sem þeir störfuðu við.
Í Austurbæjarskóla hafði reyndum kennara verið falið að móta skipulag starfsins
í upphafi og sá kennari hafði fengið til liðs við sig reynt fólk innan skólans. Íslensku
skólarnir unnu eftir móttökuáætlun fyrir nemendur af erlendum uppruna og náðu
þær til móttöku nemenda, samstarfs við foreldra og skipulags námsins í skólanum.
Í báðum íslensku skólunum voru starfræktar nýbúadeildir/ver þar sem erlendu nem-
endurnir fengu stuðning við námið og kennslu í íslensku sem öðru máli. Að öðru leyti
fór námið fram í bekk, mismikið eftir aldri nemenda. Yngri nemendur voru meira
með íslenskum jafnöldrum en eldri nemendur fengu meiri aðstoð í nýbúadeildum. Í
báðum skólunum var litið svo á að nám nemenda væri sameiginlegt verkefni allra í
skólanum.
Í Lamptonskóla var ekki sérstök nýbúadeild en eitt af stuðningstilboðum skólans
var enska sem annað tungumál. Kennarinn sem sá um þá kennslu stóð einnig fyrir
fræðslu til annarra kennara skólans. Umsjónarkennarar fylgdust mjög nákvæmlega
með mætingum, framvindu náms og ástundum hjá umsjónarnemendum. Skólastjórn-
endur sátu í tímum hjá kennurum reglulega og ræddu við þá um kennsluna. Sjálfs-
mat var á stundatöflu allra kennara skólans. Aðstoðarskólastjórinn sagði að skipulegt
eftirlit með námi og kennslu væri stór þáttur í þeirri jákvæðu þróun sem hefði átt sér
stað í skólanum.
Áhersla í námi og kennslu og félagslegt uppeldi nemenda
Viðmælendur í rannsókninni voru sammála um að markmálið væri lykill að velgengni
nemenda og kennsla í því grundvallaratriði. Í öllum skólunum var áhersla á að kenna
markmálið í gegnum námsgreinar, vinna með lykilhugtök og hjálpa nemendum að
byggja upp orðaforða og þekkingu í námsgreinum á markmálinu. Kennararnir í skól-
unum fóru ýmsar leiðir; þeir aðlöguðu námsefnið, studdust við myndir, útskýrðu
textann og kenndu nemendum að búa til hugtakakort. Hluti af þessari kennslu fór
fram í sértímum og var markmiðið að nemendur fengju þar stuðning við námið
þannig að þeir gætu tekið þátt í kennslustundum með jafnöldrum.