Hugur - 01.01.2007, Side 122

Hugur | i8.ár, 2006 | s. 120-131
Christian Nilsson
Verkefni hugsunarinnar í
undantekningarástandinu
Agamben, Benjamin og
spurningin um messíanismann
Inngangur
Eftir 11. september 2001 hafa skrif ítalska heimspekingsins Giorgios Agamben
um „undantekningarástandið" vakið athygli um allar trissur.1 Víða um heim hefur
verið gripið til neyðaraðgerða. I mörgum tilvikum hefur kröfunni um „öryggi“
verið beitt til að knýja fram samþykki fyrir valdbeitingu utan við venjulegan
ramma laganna.
„Stríðið gegn hryðjuverkum“ er herkænskuaðferð sem leyst hefur mátt stríðs-
vélarinnar úr læðingi og virðir lagagreinar um hernað að vettugi. Með tilvísun til
lagalegrar útlegðar fanga í Guantánamo-búðunum hafa blaðamenn sem láta sig
stjórnmál varða bent á samtímaskírskotun lýsingar Agambens á undantekningar-
ástandinu sem ógreinilegs svæðis á mörkum laga og ofbeldis. Með skrif Agamb-
ens í huga er því iðulega haldið fram af miklum ákafa að vegið sé að sjálfum
grundvelli lýðræðisins - stjórnarskrám og mannréttindayfirlýsingunni.
I þessari pólitísku orðræðu er hinu róttæka eðli greiningar Agambens hins veg-
ar ekki nægur gaumur gefinn, né heldur heimspekilegum bakgrunni hennar. Hér
skiptir mestu að þegar Agamben vísar til undantekningarástandsins sem þess
ástands þegar réttarríkið brotnar saman, þá er hann ekki að kalla á „afturhvarf til
venjulegs ástands“. Hann tekur þetta skýrt fram undir lok bókar sinnar um Und-
antekningarástandið: „Auðvitað er verkefnið sem við blasir ekki í því fólgið að
færa undantekningarástandið að nýju inn fyrir þau mörk sem því hafa verið sett í
[Grein þessi hcfur áður birst í enskri gcrð: „The Task ofThinking in thc Statc of Exception: Agamben, Benja-
min and the Question of Messianism," PLI: Ihe Warwick Joumal of Philosophy, 17,2006, s. 22-37.]