Sagnir - 01.04.1984, Blaðsíða 60

FJÖRULALLAR í VESTURBÆ
Pað þótti mjög spennandi að róa út að
franskri dnggu.
Þegar við sáum Fransmenn
labba eftir götunum, kölluðum
við til þcirra: „Fransí, biskví“.
Peir sem best voru að sér sögðu
jafnvel: „Fransí, biskví, alla-
baddarí. “ (Frá Hlíðarhúsum til
Bjarmalands, bls. 74)
Strákar gerðu auk þess stundum
verslun við Fransmenn en þcir
voru mjög hrifnir af íslenskum
sjóvettlingum. Voru þeir fúsir að
greiða dável fyrir parið, bæði í
fiski og kexi. Viðskipti Hendriks
og Fransara fóru fram með
þessum hætti:
Þeir, sem höfðu komist yfir
vettlinga, náðu sér í bát og reru
út að frönsku skipi og stað-
næmdust við lilið þess. Sá, sem
bcst var að sér, bauð þá fram
varninginn með því að kalla til
skipsmanna: „Fransí, plentí fisj
for voddalín, allabaddarí, bisk-
ví.“ Ef franskir vildu höndla,
tóku þeir körfu og tíndu í hana
smáýsu, lýsu og þyrskling, en
ein karfa af smáfiski var
greiðsla fyrir nýtt par af sjó-
vettlingum. (Frá Hlíðarhúsum
til Bjarmalands, bls. 75)
Þó að viðskiptin hafi ekki verið
stór í sniðum má sjá að samskipti
við erlendar þjóðir voru nokkur.
Útlendar duggur drógu að sér
athygli litla ævintýramannsins,
sem hafði heyrt en aldrei séð allt
það ókunnuga og stóra. Og það
var reyndar um borð í franskri
duggu sem Gvendur Jóns og
Hensi, prakkararnir úr Vestur-
bænum, sáu grammófón í fyrsta
sinn og hlustuðu á hann syngja
Eldgamla ísafold - á frönsku.
Staðbundið „jafnrétti“
Við höfum nú séð að barnaleikir í
fjörunni voru aðeins að litlu marki
kynbundnir. Stelpur og strákar
léku sér að vísu oftast sitt í hvoru
lagi, en það eina sem stelpur virð-
ast ekki hafa mátt gera var að
sníkja sér bát á rnilli bryggja, eða
fara í verslunarleiðangur í fransk-
ar duggur.
Þrátt fyrir þetta, mun mismun-
andi uppeldis kynjanna hafa gætt
á annan hátt. Stelpur léku sér auð-
vitað með dúkkur og bökuðu fag-
urlega skreyttar drullukökur. Það
gat enginn strákur verið þekktur
fyrir að kunna. Auk þess má telja
fullvíst að stúlkur hafi verið settar
fyrr til einhvers konar starfs inn-
anhúss. Öll börn hjálpuðu
snemma ævinnar til við fisk-
breiðslu á stakkstæðum en stelpur
höfðu fremur með höndum
uppvask, barnagæslu og sendi-
ferðir ýmiskonar. Eftir að handa-
vinnukennsla stúlkna hófst í
barnaskólanum var sú kunnátta
þeirra fljótt færð heimilinu í nyt.
Þess vegna er líklegt að stelpur
hafi yfirleitt haft minni tíma til
leikja en jafnaldrar þeirra afkarl-
kyni, enda varla nema nýtilkomin
sú skoðun að strákar eigi að taka
þátt í heimilisstörfum til jafns við
stelpur.
Nú er eins víst að einhvern
kunnugan hafi rekið í rogastans
vegna fullyrðingar minnar um að
fjöruleikir hafi verið ókynbundn-
ir. Merkilegt nokk virðist þetta
jafnrétti kynjanna hafa verið
bundið við „gamla“ Vesturbæ-
inn.
Þeir sem nú cru komnir á efri ár
og alið hafa allan sinn aldur í Vest-
urbænum vilja helst ekki viður-
kenna að til dærnis Hagar og
Melar tilheyri Vesturbæ. Fyrir
Vesturbæingunum Ástu Björns-
dóttur og Hendrik Ottóssyni var
þessi bæjarhluti tiltölulega þröngt
afmarkað svæði — og ættjarðar-
ástin miðaðist við það.
Vesturbærinn var í mínu ung-
dæmi sá hluti Reykjavíkur sem
lá frá Aðalstræti vestur að sjó
og svo milli hafnarfjörunnar og
Túngötu. Bræðraborgarstígur-
inn allur og Framnesvegur,
ásamt Bráðræðisholti, töldust
vitanlega líka til Vesturbæjar-
58 SAGNIR