Dagskrá: tímarit um þjóðfélagsmál - 01.01.1944, Side 24

18
DAGSKRÁ
ur okkar til sambandsslita vegna vanefnda Dana á sambandslög-
unum hafi verið véfengdur. Aftur á móti hefur réttur okkur til
skilnaðar samkv. sambandslögunum sjálfum aldrei verið véfengd-
ur af neinum, svo vitað sé. Og nú vill einmitt svo vel til, að árið
1944 gátum við sagt upp sambandslögunum að fullu og öllu, samkv.
ákvæðum þeirra sjálfra.
Við eigum því tvöfaldan rétt til fulls skilnaðar við Dani á næsta
ári: 1. vanefndaréttinn og 2. uppsagnarréttinn samkv. sambands-
lögunum sjálfum.
En eiga íslendingar þá að nota þennan rétt? Á íslenzka þjóðin
að segja já, þegar hún verður um það spurð, hvort hún vilji skilja
til fulls við Danmörku? Tvímælalaust á þjóðin að segja já og það
svo rækilega, að enginn geti efast um þjóðarviljann. íslenzka þjóðiíi
hefur fulla reynslu fyrir því, að útlent vald hefur aldrei verið
henni happasælt. Á meðan það var svo að segja öllu ráðandi hér,
vegnaði þjóðinni verst að öllu leyti, en að sama skapi sem sjálf-
stæði landsins hefur aukizt, hefur velgengni þjóðarinnar eflzt og
framfarir hennar á öllum sviðum. Rökrétt ályktun af þessari
staðreynd er auðvitað sú, að algert sjálfstæði henti þjóðinni bezt.
Auk þess verður heilbrigðum metnaði hennar aldrei með öðru
móti fullnægt. Eins og ég gat um í upphafi, þótti flestum það
fjarstæða, þegar fyrst var stungið upp á fullum skilnaði við Dan-
mörku. Þetta mun mest hafa komið til af því, að menn töldu svo
litla og fátæka þjóð eins og íslendinga ekki g'eta staðizt kostnað
af fullu sjálfstæði og því síður varið sjálfstæði sitt. Öll ríki heims,
sem því nafni gátu heitið, höfðu t. d. einhverjar hervarnir, en
ísland hafði engan her né flota og auðsætt var, að það gat ekki,
m. a. sökum fámennis, komið upp nokkrum þeim landvörnum, sem
að gagni kæmu, ef á landið yrði ráðizt af útlendum her. Töldu
menn nokkra vernd í her, en þó einkum flota Dana. Reynslan
hefur nú sýnt, svo að ekki verður um deilt, að vegna þessa er ekki
ástæða til að hika við fullan skilnað við Danmörku. Við höfum
nú um fleiri ár haldið uppi flestum þeim þjóðfélagsstofnunum,
sem okkur er þörf á sem sjálfstæðri þjóð, og staðizt kostnaðinn
af því og ekki er ástæða til að óttast, að við getum það ekki einnig
framvegis. En um verndina er það að segja, að þó heimurinn
virðist ekki vera kominn lengra en það í siðmenningu, að vel megi
vera, að engin þjóð geti verið án herverndar enn sem komið er,