Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.06.1957, Qupperneq 58

á því sviði. I hópi hinna beztu eru að mín-
um dómi kvæðin Við lindina, Á veg með
vindum, Hvíld, Norðurljós og Lauffok, og
mætti þó fleiri til nefna, því að að erfitt er
að gera upp á milli kvæðanna. í þessum
kvæðum flestum er það fegurðin, sem ríkir
ein. Og náttúran er Þorsteini uppspretta feg-
urðarinnar. Með þessum ljóðum og beztu
kvæðum Hrafnamála hefur hann skipað sér
á bekk með beztu og listhögustu skáldum
þjóðarinnar og efamál hvort nokkur situr þar
innar hinna núlifandi.
I Heimhvörfum hefur Þorsteini enn aukizt
list orðsins frá Hrafnamálum, en hann hefur
þó ekki að sama skapi hækkað flugið. Hins
vegar hefi ég þá trú, að Þorsteinn eigi enn
eftir að ná fullkomnari tökum á skáldskapn-
um, eigi mörg sín beztu ljóð óort. Hann er
svo vandvirkt og leitandi skáld, að honum
getur enn aukizt þroski.
Að lokum langar mig til að birta hér kvæði
hans: Á veg með vindum.
Á veg með vindum
um víðan geim,
á leið með lindum
langt út f heim!
Yfir dali og hálsa,
yfir vötn og vengi
ber fuglinn frjálsa,
lengi Iengi,
veg með vindum
á vængjum tveim,
leið með Iindum
yfir vötn og vengi
langt út í heim —
ó, hver sem fengi
að fylgja þeim!
Þorsteinn er einn af þeim gæfusömu, sem
getur flogið á vængjum andans á veg með
vindum. Við, sem bundin erum við jörðina,
fylgjumst með flugi hans og óskum honum
fararheillar um víðáttur listarinnar. Á leið
sinni með lindum mun hann lesa okkur mörg
fögur blóm á ókomnum árum.
Sigurður V. Friðþjófsson.
Skáld einmanaleikans
Geir Kristjánsson: Stofnunin. Sögur.
Heimskringla 1956.
Smásögur þær sem Geir Kristjánsson hefur
birt í tfmaritum undanfarin ár bjuggu yfir
svo sérkennilegum tón að sízt er að undra
þótt bókmenntamenn stöldruðu við og legðu
við eyru þegar skáldið sendi frá sér sína fyrstu
bók á síðastliðnu ári. Skáld allrar alþýðu verð-
ur Gcir aldrei og kærir sig víst kollóttan en
hann á tryggan lesendahóp meðal svokallaðra
bókmenntamanna.
Geir Kristjánsson er einfari. Hann leitast
við að túlka einmanaleikann og tómið sem
nagar hjarta þeirra nútímamanna sem ekki eru
búnir nógu þykkri brynju úr tólg eða steini.
Sambandið við fólkið er rofið, heimurinn allur
öndverður, guð er týndur, hugsjónin gleymd.
Sögupersónur Geirs eru jafnvel svo forstokk-
aðar í einangrun sinni og andlegri útlegð að
þráin til að samlagast fólkinu á ný, hverfa til
mannheima, er upprætt hjá flestum þeirra;
þær skjóta út klóm ef einhver ytri öfl verða
til að raska einangrun þeirra. í óvirkri and-
stöðu við fólkið cg heiminn lifa þær í sátt við
sjálfar sig. Fyrir þó sök verða þær lesendum
lítt geðfelldar, vekja litla samúð, auk þess sem
þær gefa ekki tilefni til „harmrænna" átaka.
Stefið í öllum þessum sögum er eitt og
hið sama og þó eru þær ærið fjölskrúðugar
innbyrðis. Höfundur kann að velja fulltrúa
sína þannig að einhæfni stefsins verður aldrei
til leiðinda. Eg nefni nokkrar persónur: örvasa
gamalmenni á hrakningi, maður haldinn of-
sóknarbrjálæði, kokkálaður drykkjusjúklingur,
dvergur sem stillir kynhvöt sína með rottu-
drápi, hjón sem hræðast og fyrirlíta hvort
annað og þar fram eftir götunum.
Geir Kristjánsson á hvorki sannfæringu né
trú á persónur sínar, hefur ekki þá samúð
með þeim sem nauðsynleg er til að þær fái
lifað sjálfstæðu hreyfanlegu lífi, kvikni í hug-
skoti lesandans svo hann finni samstöðu með
þeim. En maður sem misst hefur eitt skiln-
ingarvitanna þroskar með sér hin sem eftir
eru svo nálgast að verða ofurmannlegt. Og
þarsem Geir skortir sannfæringu og samúð til-
að glæða persónur sínar sjálfstæðu lífi, heldur
hann athygli lesandans fastri með frábærri
56
DAGSKRA