Sveitarstjórnarmál - 01.10.1997, Side 58

STJÓRNSÝSLA
þau hafa mörg hver komið sér í slæma stöðu vegna þess
að þau sníða sér alls ekki stakk eftir vexti í þjónustu-
framboði sínu. Við það hefur orðið til vandi sem engir
aðrir en sveitarstjórnarmennirnir sjálfir geta leyst.
Ábyrgðin er þeirra og er hún falin þeim af kjósendum.
Sveitarfélög senr illa eru stödd fjárhagslega geta ekki
fundið einfaldar lausnir né flúið vandann á nokkum hátt.
Lausnimar em margþættar og misjafnar eftir aðstæðum
á hverjum stað, þó svo að rnargt sé sameiginlegt hjá
þeim sem eiga við fjárhagsvanda að etja, hvort sem í
hlut eiga einstaklingar, félög, fyrirtæki, sveitarfélög eða
ríkissjóður.
Að fela félagasaintökum verkefni til framkvæmdar
fyrir sveitarfélög er sjálfsagt mál að mínu mati ef að-
stæður leyfa. Slíkt firrir þó sveitarfélögin ekki ábyrgð.
Því tel ég að í samningum um slikt, hvort sem þeir eru
kallaðir þjónustusamningar eða rekstrarsamningar, þurfi
verkefnin að vera vel skilgreind og fjárhagslega ábyrgð-
in verður að vera skýr. Eignamyndun félagasamtaka
sem hugsanlega kann að verða til við slíka samninga
þarf að skilgreina og ljóst þarf að vera hverjir hinir raun-
verulegu eigendur þeirra eigna eru, hvemig beri að ráð-
stafa þeim eða að skipta upp verði viðkomandi félag
lagt niður. Einnig þarf ábyrgð á skuldbindingum þessara
félaga að vera skýr. Ég rninni á spuminguna um hverjir
eigi kaupfélögin og spyr hverjir eigi Búseta.
VI. íþróttafélögin
Þegar rætt er um samskipti félagasamtaka og sveitar-
félaga koma íþróttafélögin efst í hugann. Þau sinna mik-
ilvægum þætti sem samkvæmt lögum er að vissu leyti
hluti af verkefnuin sveitarfélaga. Sveitarfélögin útvega í
flestum tilvikum íþróttamannvirkin og gerðir hafa verið
rekstrarsamningar við mörg íþróttafélög um þau. í
mörgum tilvikum hafa íþróttafélögin lagt til vinnu og
fjármagn á móti sveitarfélögunum við uppbyggingu
íþróttamannvirkja. Fjárhagur íþróttafélaganna er sjálf-
stæður að því leyti að sveitarfélögin hafa ekki bein af-
skipti af ráðstöfun fjármuna þeirra. Þetta á við ef vel er á
fjármálum haldið hjá íþróttafélögunum. Á hinn bóginn
er leitað til sveitarfélaganna ef illa gengur. Þannig eru
sveitarfélögin nokkurs konar ábyrgðaraðili þessara fé-
laga þó svo þau hafi lítið um það að segja hvemig hin
eiginlega fjármálaumsýsla félaganna er. Sveitarfélögin
geta lent í því að standa við skuldbindingar sem til hefur
verið stofnað af hálfu félaga á þann hátt að engar líkur
eru á að sveitarfélögin sjálf hefðu tekið slíkar ákvarðanir.
Ég vil þó í lokin undirstrika þá skoðun mína að sveit-
arfélögin eigi að setja skilyrði í samningum sínum við fé-
lagasamtök um að stjómunar- og bókhaldsmál þeirra séu
í fullkomnu lagi, skattskil séu rétt og ábyrgð og eignarað-
ild sé skýr. Ef þessir þættir em í góðu horfi er sjálfsagt að
mínu mati að gera samninga við félagasamtök um fram-
kvæmd verkefna fyrir sveitarfélögin telji menn að þannig
náist fram sem best nýting fjármagnsins.
VII. Verkefni á Selfossi
Að síðustu langar mig að telja upp nokkur verkefni
sem við á Selfossi höfum samið við íélagasamtök um að
framkvæma með góðum árangri:
Ungmennafélag Selfoss sér um rekstur íþróttavalla-
svæðisins og annast félagið ákveðna uppbyggingu
mannvirkja þar, auk þess sem það annast framkvæmd
17. júní- og þrettándahátíðarhalda. Handboltamenn reka
annað íþróttahúsið á staðnum og mála einnig ljósastaura
fyrir Selfossveitur bs., knattspyrnumenn annast gang-
stéttagerð fyrir bæjarfélagið, sundmenn halda bænum
hreinum um helgar, körfuboltamenn viðhalda körfu-
boltasvæðum, björgunarsveitarmenn annast gæslu hús-
eigna, Félag eldri borgara sér um rekstur þjónustumið-
stöðvar í fjölbýlishúsi fyrir aldraða auk þess sem félög
taka að sér ýmis tilfallandi verkefni fyrir bæjarfélagið.
Einhverjum þykir e.t.v. þessi upptalning léttvæg mið-
að við þá möguleika sem hægt er að nýta sér á því sviði
að fela félagasamtökum verkefni. I þessu sambandi
verður þó að hafa í huga að verkefni þessi eru öll þess
eðlis að einstaklingar og fyrirtæki á samkeppnismarkaði
gætu vel sinnt þeim. Engu að síður tel ég þetta ágæta
stöðu og veit að menn munu almennt áfram þróa þetta
form við framkvæmd verkefna sem sveitarfélögin bera
ábyrgð á.
Greinin er samhljóÖa erindi sem höfundnr flutti á málþingi Búseta 5. júní sl.
undir yfirskriftinni „Ný öld, ný hugsun, ný verkaskipting “.
BÆKUR OG RIT
Úrskurðir og álit félagsmálaráðuneytis-
ins 1996
Félagsmálaráðuneytið hefur gefið út ritið Urskurðir og
álit félagsmálaráðuneytisins í sveitarstjórnarmálum
1996. Ritið er hið sjötta í röð samnefndra bóka sem
ráðuneytið gefur út á grundvelli 119. greinar sveitar-
stjómarlaganna frá 1986 þar sem segir að ráðuneytið
skuli árlega gefa út úrskurði sína í sveitarstjómarmálum.
Ritið hefur að geyma úrskurði og álit ráðuneytisins í
sveitarstjómarmálum á árinu 1996 eins og titill bókar-
innar segir til um. Það er byggt upp eins og hin fyrri rit.
Fremst er efnisskrá, síðan lagaskrá þar sem bent er á
hvaða greinar sveitarstjómarlaganna hinir einstöku úr-
skurðir eigi við. Loks er skrá um önnur lög sem vitnað
er til. Úrskurðimir em 41 að tölu og er ritið 178 bls. að
stærð. Það fæst í félagsmálaráðuneytinu og á skrifstofu
sambandsins og kostar 1.800 krónur eintakið. Eldri hlið-
stæð rit með úrskurðum ráðuneytisins fást einnig í ráðu-
neytinu og á skrifstofu sambandsins.
248