Læknablaðið - 15.01.2000, Blaðsíða 40

FRÆÐIGREINAR / UNGLINGAR
Mynd 1. Ástœður komu
til Rauðakrosshússins
(1985-1995).
%
lOO-i
90-
80-
heimilis- örðugleikar forráða-
aðstaeður manna
□ Heimanfarnir
■ Heimanreknir
□ Heimilislausir
ofbeldis ofbeldi Ást£eður
Eftirtektarvert er að mun fleiri unglingar af lands-
byggðinni en höfuðborgarsvæðinu höfðu hætt
skyldunámi og er munurinn í hópum heimanfarinna
og heimanrekinna marktækur. I hópi heimanfarinna
höfðu 19% borgarunglinga í samanburði við 40%
landsbyggðarunglinga hætt skyldunámi (%2 (3,433)
=24,2; p<0,001). I hópi heimanrekinna höfðu 23%
borgarunglinga samanborið við 45% landsbyggðar-
unglinga hætt skyldunámi ('/2 (3,433) =28,0); p<0,001).
í hópum heimanfarinna og heimanrekinna höfðu
helmingi fleiri endurkvæmir en frumkvæmir unglingar
hætt skyldunámi. A meðal heimanfarinna höfðu 38%
endurkvæmra hætt skyldunámi en 17% frumkvæmra
(%2 (3,433) = 28,0; p<0,001). I hópi heimanrekinna
höfðu 37% endurkvæmra hætt skyldunámi samanbor-
ið við 18% frumkvæmra (^2 (3,178) = 22,6; p<0,001).
Stór hluti gestanna hafði áður verið í tengslum við
félagslegar stofnanir, en það átti einkum við um
heimilislausa og var munurinn á milli hópanna mark-
tækur. Einnig er eftirtektarvert hvað lögreglan hafði
haft afskipti af stórum hluta unglinganna (tafla VI).
I öllum hópum höfðu marktækt fleiri endur-
Tafla VI. Hlutfall unglinga sem hafa verið í tengslum við félagslegar stofnanir og hlut-
fall unglinga sem lögregla hefur haft afskipti af.
Heimanfamir % Heimanreknir % Heimalausir %
Tengsl viö félagslegar stofnanir 61 68 85*
Afskipti lögreglu 23 30 46f
* p<0,001
Tafla VII. Hlutfall unglinga hópanna þriggja sem neyttu tóbaks, áfengis og fíkniefna
síðastliðna þrjá til sex mánuði.
Heimanfarnir % Heimanreknir % Heimalausir %
Neysla tóbaks 85 88 95
Neysla áfengis 90 91 95
Nevsla fíkniefna 24 35 56*
* p<0,001
kvæmra en frumkvæmra verið í tengslum við félags-
legar stofnanir: heimanfarnir (frumkvæmir 48%,
endurkvæmir 81 %) (%2 (1,476) =51,8; p<0,001), heim-
anreknir (frumkvæmir 59%, endurkvæmir 81%) (%2
(1,197) =10,4; p<0,001), heimilislausir (frumkvæmir
63%, endurkvæmir 94%) (^2 (1,254) =37,8; p<0,001).
Tóbaksneysla var almenn á meðal unglinganna
sem leituðu til Rauðakrosshússins, einnig höfðu lang-
flestir þeirra neytt áfengis undanfarna þrjá til sex
mánuði fyrir komu til Rauðakrosshússins (tafla VII).
Marktækur munur var á hópunum hvað varðar tíðni
áfengisneyslu. I hópi heimanfarinna drukku 36%
vikulega eða oftar, 40% í hópi heimanrekinna og
69% í hópi heimilislausra (%2 (2,901) =76,9; p<0,001).
Marktækur munur var á hópunum ef litið er á neyslu
ólöglegra fíkniefna undanfarna þrjá til sex mánuði
fyrir komu í Rauðakrosshúsið (tafla VII).
Niðurstöðurnar sýna að flestir heimanfarinna
(60%) og heimanrekinna (69%) nefna samskipta-
örðugleika heima fyrir sem aðalorsök þess að þeir
leituðu til Rauðakrosshússins og var munurinn á
heimanförnum og heimanreknum marktækur ("/2
(1,673) =4,9; p<0,05) (mynd I). Langflestir hinna
heimilislausu nefndu húsnæðisleysi (89%) sem meg-
inorsök komu í Rauðakrosshúsið og var munurinn á
milli hópanna marktækur (%2 (2,927) =274,2; p<0,001).
Því næst nefndu heimilislausir eigin vímuefnaneyslu,
en þar kom einnig fram marktækur munur á milli
hópanna (y2 (2,927) =29,1; p<0,001).
I hópi heimanfarinna nefndu marktækt fleiri stúlkur
en piltar samskiptaörðugleika sem aðalástæðu komu
(tafla VIII). I hópi heimanrekinna nefndu einnig fleiri
stúlkur en piltar samskiptaörðugleika sem aðalástæðu
komu, þó ekki væri um marktækan mun að ræða. Heim-
anfamir piltar nefndu marktækt oftar húsnæðisleysi sem
meginástæðu komu en stúlkur. Stúlkur í hópi heiman-
farinna og heimanrekinna kvörtuðu hins vegar mark-

36 Læknablaðið 2000/86