Tímarit Máls og menningar - 01.03.1999, Síða 89

Rakel Sigurgeirsdóttir
Þráin er í treganum bundin
Um ljóð Guðfinnu frá Hömrum
Allir ljóðaunnendur þekkja skáldin Jóhann Jónsson, Jónas Guðlaugsson,
Jóhann Sigurjónsson og Jóhann Gunnar Sigurðsson. Þó skerfur þeirra til
ljóðlistarinnar hafi verið harla lítill er hann það athyglisverður að nöfn þeirra
líða mönnum tæpast úr minni á meðan hér þrífst ljóðelsk þjóð. Ljóð þessara
fjögurra skálda eru undir greinilegum merkjum nýrómantíkur. Þau flúðu
undan hversdagsokinu á náðir ljóðsins þar sem þau fengu útrás fyrir drauma
sína og vonir. Kveðskapur þeirra endurómar ætíð harmrænum undirtóni
líkt og lífsharmur hins úthýsta manns vaki yfir hverjum ljóðstafi. Þessi fjögur
féllu ung án þess að sjá sinn hjartans draum fullkomnast í veruleikanum. Vit-
neskjan um að þannig muni fara markaði ljóð þeirra treganum og er sá
leyndardómur sem öðru fremur hefur gert kvæði þeirra ódauðleg í hugum
þeirra sem unna ljóðum.
Ljóð skáldkonunnar Guðfinnu Jónsdóttur frá Hömrum eiga margt sam-
merkt með ljóðum nýrómantísku skáldanna sem dóu ung. Þar er sami treg-
inn, sama vissan um að hamingja lífsins sé horfin og sama æðruleysið
gagnvart kaldbrýndum örlögunum. Auk þess kallast sum kvæða hennar
mjög sterkt á við þá dulrænu og þann draugatón sem ræður oftast nær ríkj-
um þar sem framangreind skáld kveða um töp lífsins. Meginmarkmið þess-
ara skrifa er að draga fram þessa þætti í kvæðum hennar og bera saman við
Ijóð þeirra skálda sem ortu í skugga dauðans eins og hún.
Lífshlaup
Guðfinna Jónsdóttir fæddist að Arnarvatni í Mývatnssveit 27. febrúar 1899.
Foreldar hennar voru Jón Eyjólfsson og Jakobína Sigurðardóttir. Þegar hún
var sjö ára flutti hún ásamt fjölskyldu sinni að Hömrum í Reykjadal; þann
bæ sem var henni svo kær að hún kenndi sig við hann upp frá því. Árið 1936
neyddist hún til að kveðja Hamra og settist þá að ásamt foreldrum sínum á
Húsavík og bjó þar til dauðadags. Jón og Jakobína áttu þrjár dætur: Guð-
finnu sem var elst, svo Huldu og Ragnhildi yngsta. Þær dóu allar úr berklum
TMM 1999:1
www.mm.is
79